İran ve Suudi Arabistan rekabetinin Ortadoğu'daki mezhep temelli çatışmalara etkisi : Hizbullah örneği
The effect of Iranian and Saudi Arabia competition to sect fundamental conflicts in the Middle East : Hezbollah example
- Tez No: 457398
- Danışmanlar: DR. ALİ ERKEN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Din, Sosyoloji, Uluslararası İlişkiler, Religion, Sociology, International Relations
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2016
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Marmara Üniversitesi
- Enstitü: Orta Doğu ve İslam Ülkeleri Araştırmaları Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Ortadoğu Sosyolojisi ve Antropolojisi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 157
Özet
Ortadoğu geçmişten günümüze pek çok imparatorluğa ve devlete ev sahipliği yapmış köklü bir coğrafyadır. Bu coğrafya'nın insanları sahip oldukları bazı kıymetli kaynaklar sebebiyle son yıllarda savaş veya çatışma unsurları ile yaşamaya alışık hale gelmişlerdir. Ortadoğu'ya dış unsurlar müdahale ederek çatışma faylarını tetiklemekle birlikte, Müslüman dünyanın kendi iç dinamiklerinden ortaya çıkan bazı çatlaklarda mevcuttur. Bunlardan en önemlisi de mezhepsel bölünmedir. Sünni-Şii ayrımı İslam tarihinin ilk safhalarında ortaya çıkmış ve günümüzde Ortadoğu'da etkin bir şekilde sürmektedir. İran ve Suudi Arabistan, Ortadoğu coğrafyasının tarihsel olarak rekabet eden iki ülkesidir. Birisi Sünni nüfusu temsil etmek ve onun üzerinden bölgeye hakimiyet kurmak amacında, diğeri ise Şii dünya üzerinden bölgesel hedeflerine ulaşmak gayesindedir. Bakıldığında her ikisi de dini, gerçekleştirmek istedikleri siyasi amaçlar doğrultusunda sahaya sürmeyi planlamaktadır. İslam dini gibi barış ve esenlik olarak kendini tanımlayan bir din, siyasi rekabetler doğrultusunda kullanılmaya başlandığında asıl fonksiyonundan uzaklaşıp, çatışmacı bir araca dönüştürüleceği açıktır. Nitekim İslam'ın ilk dönemlerinde başlayan Sünni ve Şii bölünmesi de dini bir ayrışma değil siyasi bir ayrışma olarak karşımıza çıkmaktadır. Hizbullah örgütü son otuz yılda bölgede etkin olarak faaliyet göstermeye başlamış ve İran'ın bölgedeki ilgilerinden birisi olmuştur. Bu ilgi doğrultusunda İran-Hizbullah ilişkisi gelişmiş ve zamanla Hizbullah, İran'ın amaçları doğrultusunda faaliyet yürüten bir örgüt olarak ortaya çıkmıştır. Bu işbirliği bölgedeki mezhepsel fay hatlarını daha da germiş ve Sünni ülkelerin İran-Hizbullah ittifakını tehdit olarak görmesini sağlamıştır. Gelinen noktada bizim çalışmamız bu ittifaklar sonucunda bölgede ortaya çıkan mezhepsel gerilimleri ve çatışma ağlarını incelemeye yoğunlaşmıştır. Anahtar Kelimeler : Suudi Arabistan, İran, Hizbullah, Sünni, Şii.
Özet (Çeviri)
The Middle East is a rooted geography that hosted a lot of empires and states throughout history. The People of this geography get used to live with war and conflict elements in the recent years because of having some valuable sources. Although foreign factors interfere to the Middle East to induce fault lines, the Muslim World has some cracks because of their own internal dynamics. The most important of these cracks is sectarian division. Sunni-Shi'a divergence emerged in the first period of Islamic History and it still continues effectively in the Middle East. Iran and Saudi Arabia are two historical competitive countries of the Middle East. One of them aims at the population of the Sunni representation in order to gain dominance in the region, the other aims at the population of Shi'a representation in order to be the regional power. Take a deep consideration; both of them target to use religion for their political goals. Islam identifies itself as a peace and welfare religion, however if it is used for political competitions, Islam moves away from its main role and is clearly transformed to a conflict vehicle. Hence, Sunni-Shia division is not a religious disintegration, on the contrary is politics disintegration. Hezbollah organization emerged in the area as an active actor in the 1980s and became the one of interests of Iran in the Middle East. In the direction of this interest, Iran-Hezbollah relationships improved and Hezbollah started working towards Iran's aims as an organization. This cooperation more stretched the sectarian fault lines in the area and made Sunni countries to see the Iran-Hezbollah alliance as a threat. At this point, this study concentrated on the examination of sectarian tensions and new conflict lines in the area because of this alliance. Key Words : Saudi Arabia, Iran, Hezbollah, Sunni, Shi'a.
Benzer Tezler
- Shia-Sunni conflict over Saudi Arabia and İran in axis of Yemen crisis
Yemen krizi ekseninde Suudi Arabistan ve İran arasındaki mezhep çatışması
HÜSEYİN HAYDARİ
Yüksek Lisans
İngilizce
2018
Siyasal BilimlerBahçeşehir ÜniversitesiSiyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. İSMAİL BURAK KÜNTAY
- National role conceptions and orientations of Turkey, Iran, and Saudi Arabia as competing regional powers in the Middle East: 1979-2020
Orta Doğu'da rekabet eden bölgesel güçler olarak Türkiye, İran ve Suudi Arabistan'ın ulusal rol kavramları ve yönelimleri: 1979-2020
OMAR MUNASSAR
Doktora
İngilizce
2021
Uluslararası İlişkilerBursa Uludağ ÜniversitesiUluslararası İlişkiler Ana Bilim Dalı
PROF. DR. TAYYAR ARI
- Çin'in Orta Doğu enerji güvenliği politikası
China's energy security policy in Middle East
MARKUS ÜREK
Doktora
Türkçe
2021
EnerjiPolis AkademisiGüvenlik Stratejileri ve Yönetimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. BAYRAM ALİ SONER
- İran Devrimi sonrası Suudi Arabistan-İran arasında yükselen rekabeti etkileyen temel faktörlerin bir incelemesi
Saudi Arabia and Iran: A reading of main factors ascending their rivarly in the middle east since the İslamic revolution
SAHAR BEN YOUNES
Yüksek Lisans
Türkçe
2017
Siyasal Bilimlerİstanbul ÜniversitesiSiyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. AHMET ÖZTÜRK
- Arap Baharı sürecinde İran ve Suudi Arabistan'ın Bahreyn'e yönelik politikası
The political attitudes of Iran and Saudi Arabia towards Bahrain during the Arab Spring
YUNUS BAĞIRMAZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
Siyasal Bilimlerİstanbul ÜniversitesiSiyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AHMET UYSAL