Geri Dön

İstanbul Bizans Kiliseleri'ne 20.yüzyılda yapılan müdahalelerin görsel kaynaklar aracılığıyla belirlenmesi amaçlı bir inceleme

The change of the Byzantine Churches in İstanbul in the 20th century –analyses and determination by using visual sources

PDF İndir

  1. Tez No: 457443
  2. Yazar: AHU ALAGÖZ ÇOBANOĞLU
  3. Danışmanlar: PROF. DR. KEMAL KUTGÜN EYÜPGİLLER
  4. Tez Türü: Yüksek Lisans
  5. Konular: Mimarlık, Architecture
  6. Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
  7. Yıl: 2016
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: İstanbul Teknik Üniversitesi
  10. Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Restorasyon Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
  13. Sayfa Sayısı: 432

Özet

Tarih boyunca bir çok medeniyete ev sahipliği yapmış olan İstanbul'un tarihi alanları 1985 yılında UNESCO tarafından Dünya Mirası Listesi'ne alınmıştır. Roma, Bizans ve Osmanlı imparatorluklarının başkenti olan İstanbul'da şüphesiz ki çeşitli dönemlere ait bir çok yapı ve yapı kalıntısı bulunmaktadır. 4.yy-15.yy arasında hüküm süren Bizans İmparatorluğu döneminde yapılmış olan yapılardan günümüze ulaşanların büyük bir kısmı kilise yapılarıdır. Bunda elbette ki bu yapıların ihtiyaç dahilinde işlevlerinin değiştirilerek günümüze dek kullanılıyor olması da büyük rol oynamaktadır, çünkü kullanılmayan yapılar kaderlerine terkedildiklerinde zaman içinde yok olmaktadırlar. Tez kapsamında Byzantion, Roma, Bizans, Osmanlı ve Cumhuriyet dönemlerinde kentin silüetini değiştiren önemli imar hareketleri de irdelenmiştir. Modern hayata geçişin yaşandığı Cumhuriyet döneminde büyük bir kentin ihtiyacı olan ana arterlerin ve büyük meydanların açılması gibi şehircilik düzenlemeleri bir çok tarihi yapının ortadan kalkmasına sebep olmuştur. 20.yy'da çeşitli sebeplerden gayrimüslimlerin kenti terketmeleri ve müslüman nüfusun kentin prestijli bölgelerine taşınması Tarihi Yarımada'daki sosyo-kültürel yapıyı değiştirmiştir. Köyden kente göçün önlenemez yükselişi ile birlikte kırsal alandan yüksek oranda göç alan bu bölge yeni gelenler tarafından tercih edilmiştir. Artık kentin tarihi alanlarında eğitim, kültür ve sosyo-ekonomi açısından zayıf bir halk yaşamaktadır. Bu durum İstanbul'un tarihi alanlarında bulunan anıtların ve çevrelerinin bilinçsizce tahrip edilmesine yol açmaktadır. Tarihi Yarımada içinde bulunan 18 Bizans kilise yapısından 17'si tez kapsamında incelenmiştir. Bu konuda 19.yy sonu ve 20.yy başında çeşitli araştırmacıların ve fotoğraf sanatçılarının çekmiş oldukları fotoğraflar belge kabul edilerek, yapıların 21.yy'a kadar olan süreçte geçirmiş oldukları değişiklikler ve günümüzdeki durumları incelenmiş, 21.yy başında yapılmış olan bu çalışmanın gelecek nesiller için bir belge niteliği taşıması amaçlanmıştır. Yapıların çeşitli dönemlerde geçirmiş oldukları yangınlar ve depremler, yapıların strüktürüne zarar vermiştir. Türk döneminde kentin o bölgesinde hıristiyan cemaatin azalması ya da müslüman cemaatin o bölgeye yerleştirilmesi sonucunda boş ve bakımsız durumda olan Bizans kiliseleri 'şenlendirme' politikası ile birlikte 15.yy'da camiye çevrilmişlerdir. Bazı yapılar işlev değişikliği sırasında, bazıları ise daha sonraki dönemlerde deprem ve yangınlar sebebiyle geçirdikleri restorasyonlarda değerli Türk dönemi eklerine de sahip olmuşlardır. Yapıların önceki yıllarda çekilmiş olan fotoğrafları ile günümüzdeki durumları karşılaştırılarak yapılan bu çalışmada özellikle cami ve mescit olarak kullanılan yapılarda ağırlıklı olarak niteliksiz kullanıcı ekleri ve hatalı onarımlar gözlemlenmiştir. Günümüzde müze olarak hizmet veren yapılarda ise kontrolün tek bir birim tarafından sağlanması sebebiyle kullanıcıdan kaynaklanan niteliksiz ekler bulunmamaktadır. Teze konu olan yapılardan Koca Mustafa Paşa Camii (Ayios Andreas en te Krisei Manastırı Kilisesi), Kariye Müzesi (Khora Manastırı Kilisesi), Fenari İsa Camii (Lips Manastırı Kilisesi) ve Zeyrek Kilise Camii'ndeki kapsamlı restorasyon çalışması halen devam etmektedir. Bizans anıtları konusunda uzmanlaşmış kişilerden oluşan bir komisyon kurularak günümüze ulaşmış olan Bizans yapılarının restore edilmesi gerekmektedir. Bu yapıların bir bütün olarak ele alınması, kullanıcı ihtiyaçları da gözetilerek doğru bir proje ile problemlerin çözülmesi, sürekli bakım ve onarımının yine bu komisyon kontrolünde yapılması, kullanıcıların yapının tarihi önemi ve koruma esasları konusunda bilinçlendirilmesi, söz konusu anıtların gelecek nesillere doğru bir şekilde aktarılabilmesi için önem taşımaktadır.

Özet (Çeviri)

Istanbul was the capital city of Roman Empire, Byzantine Empire and Ottoman Empire throughout the centuries. Therefore, it is obvious that the city itself is carrying many monuments from different periods. Having a multi-layered structure of old monuments, Istanbul should be considered as an open museum. Unfortunately, many of these buildings are situated in the poor neighborhoods and they need urgent care and restoration. With the pressure of the modern buildings and the needs of modern life every passing day, it is getting harder and harder to preserve these monuments. Surely unoccupied buildings will vanish with time and giving them a function will save them from disappearing. Therefore, it is our job to find solutions to restore and improve old monuments in a way that they do not lose their genuine authenticity and have the capability to respond to the needs of modern life. On the scope of this work, the decisions of the urban planning acts during the periods of Byzantium, Roman Empire, Byzantine Empire, Ottoman Empire and the Turkish Republic Era are also mentioned. The change on the urban plan of Istanbul during the Republican Era is questionable. It is understandable that a modern city needs its wide arteries and squares, but these implementations wiped out many monuments from different periods. This thesis is based on Byzantine churches in the historical area of Istanbul, which are still in use. The main idea was to determine the change on the buildings, done in the 20th century, using visual sources such as photographs taken by researchers and photo-artists at the end of the 19th and the beginning of 20th century. The structures of many Byzantine churches were harmed due to earthquakes and fires during centuries. The monuments also have many Turkish additions because of the restorations and improvements during the Ottoman Era. Christian community has been moved to other neighborhoods during that time or Muslims were settled to some specific previously Christian neighborhoods. As a result, many of the Byzantine churches were left deserted and sometimes in ruins. After losing their original users, they were converted into mosques. Certainly even with changed functions having been used until present days helped these monuments to survive. 17 Byzantine churches situated in the historical area of Istanbul are analyzed in the scope of this work. 15 of them are converted into mosques during the Ottoman Era. The Church of Panagia Muhliotissa (Church of Saint Mary of the Mongols – Meryem Ana Church) has never been converted into a mosque and still serves as a church. Hagia Eirene Church (Hagia Eirene Museum) has been used as military store and military museum during the Ottoman Era and serves as museum and concert hall today. The Church of Monastry of Chora (Chora Museum) and the Parekklesion of the Chuch of the Monastary of Pammakaristos (Fethiye Mosque and Museum) are used as museums today. The observations of the survey on these monuments show that especially the buildings, which are used as mosques, have many inappropriate additions and repairs done by the users to meet their needs in today's life. In that manner the buildings which are used as museums, are in better condition, since they are under the control of the Directorate of Hagia Sofia Museum. It is significant to understand the needs of old monuments and their users. Preserving and conserving them is the only way their knowledge to be passed to the next generations. The aim of this work is to determine the change of the Byzantine churches done on the last century based on visual sources and in such a way to create a source for the future studies. In conclusion, a committee of experts from different disciplines specialized in Byzantine monuments should be established and it should consider the monuments of the Byzantine Era as a whole. These buildings should be restored taking user needs into consideration. The ongoing maintenance and the repairs of the subject buildings should also be under the control and the guarantee of that committee. Building up consciousness for the historic significance of these monuments and the basic principles of preserving cultural heritage among the users of the buildings will create awareness, which from its side will help correctly to transfer the knowledge to the future generations.

Benzer Tezler

  1. Tez No

    381853

    Kırklareli Vize'den Geç Antik–Bizans Dönemi mimari plastik taş eserler

    Late Antique and Byzantine Architectural plastic from Kırklareli Vize

    MELTEM ÇAVDAR

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2014

    Arkeolojiİstanbul Teknik Üniversitesi

    Mimarlık Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. ZEYNEP KUBAN

  2. Tez No

    61438

    Tanzimat'tan Cumhuriyet'e İstanbul'da Latin Katolik yapıları

    Latin Catholic buildings in Istanbul (From Tanzimat to Republican era)

    SEZİM SEZER SEVİNÇ

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    1997

    Sanat TarihiMimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi

    Arkeoloji ve Sanat Tarihi Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. SEMRA GERMANER

  3. Tez No

    481112

    Kapadokya Bölgesi Bizans dönemi kiliselerinde son akşam yemeği konulu duvar resimleri

    Wall paintings of the last supper from the Byzantine period churches of the Cappadocia

    MERVE KALAFAT YILMAZ

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2017

    Güzel Sanatlarİstanbul Üniversitesi

    Sanat Tarihi Ana Bilim Dalı

    DOÇ. ÖZGÜ ÇÖMEZOĞLU UZBEK

  4. Tez No

    433747

    Gökçeada kiliseleri

    Gökçeada churches

    KADER RÜZGAR

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2016

    Sanat TarihiÇanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi

    Sanat Tarihi Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. AYŞE ÇAYLAK TÜRKER

  5. Tez No

    887143

    Bakırköy Meryem Ana Rosario (Notre Dame Du Rosaire Paroisse) kilisesi koruma projesi

    Conservation project of Meryem Ana Rosario (Notre Dame Du Rosaire Paroisse) church in Bakırköy

    KÜBRA YALÇINKAYA

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2024

    Mimarlıkİstanbul Teknik Üniversitesi

    Mimarlık Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. UMUT ALMAÇ

Geri Dön