Bakırköy Meryem Ana Rosario (Notre Dame Du Rosaire Paroisse) kilisesi koruma projesi
Conservation project of Meryem Ana Rosario (Notre Dame Du Rosaire Paroisse) church in Bakırköy
- Tez No: 887143
- Danışmanlar: DOÇ. DR. UMUT ALMAÇ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Mimarlık, Architecture
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Teknik Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Mimarlık Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Restorasyon ve Koruma Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 309
Özet
Tez çalışması kapsamında, İstanbul İli, Bakırköy İlçesi, Sakızağacı Mahallesi, 26 ada 29 parselde yer alan Meryem Ana Rosario (Notre Dame Du Rosaire Paroisse) Kilisesi ve kilise ile aynı parselde yer alan kagir apartman (lojman) ve müştemilat yapılarının mevcut durumlarının saptanması için belgeleme çalışması yapılmıştır. Koruma önerileri ile de kilise ve kâgir lojman yapıların yaşamlarına devam ederek gelecek nesillere aktarılması hedeflenmiştir. Aynı parselde yer alan mevcut durumda metruk durumda bulunan ahşap lojman yapısı çalışma kapsamına dahil edilmemiştir. Taşınmaz Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Yüksek Kurulu'nun 31.01.1986 tarih ve 1775 sayılı kararı ile kilise tescil edilmiştir. İstanbul VII Numaralı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu'nun 09.11.2010 tarih ve 359 sayılı kararı ile kilisenin koruma gurubu“I”olarak belirlenmiş, kagir lojman yapısı korunması gerekli kültür varlığı olarak tescil edilmiş ve koruma gurubu“II”olarak belirlenmiştir. Kilise yapısı; Neo-Barok cephe mimarisi, giriş kapısının her iki yanında yer alan iyon başlıklı pilastrların üzerinde yükselen üçgen alınlığı, alınlığın ortasındaki Dominiken Tarikatı simgesi, saçak silmesi üzerinde yer alan büyük üçgen alınlığı ve ortasındaki dairesel penceresi, Latin haç plan şeması, haç kollarının kesişiminde iç yüksekliği 20.48'm olan kubbesi, kubbe kasnağı üzerindeki on adet kemerli penceresi, tavanlarında yer alan çeşitli geometrik form ve renklerden oluşan kalem işleri, kalem işleri üzerindeki kabartma motifleri, pandantiflerin üzerinde yer alan aziz betimlemeleri, batı beden duvarında yer alan yan sunağındaki Aziz Joseph ve Çocuk İsa tasvirinin yer aldığı tablosu, doğu beden duvarında yer alan yan sunağındaki Sacre Coeur de Jesus tablosu ve ana sunağında yer alan ve kilisenin kuruluşuna esas olan Tespihli Meryem Anayı tasvir eden 1886 tarihli ve Consoli Pinse imzasını taşıyan tablosu, presbiterium mekanını örten yarım kubbe üzerindeki duvar resimleri gibi sahip olduğu tarihi, mimari, yapım tekniği, sanatsal simgesel ve estetik özellikleri açısından bulunduğu bölgedeki diğer yapılardan farklılaşmıştır. İstanbul 1 Numaralı Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulunun 2010 yılındaki tescil kararı ile de devlet malı niteliği taşıyan ve koruma altına alınan yapılardan olmuştur. Bu çalışma ile kilise, kagir lojman ve müştemilat yapılarının; mevcut durumlarının tespiti için rölöve çizimleri, özgün durumlarının tespiti için restitüsyonları ve restitüsyonları esas alan koruma ve müdahale önerilerini içeren restorasyon projeleri hazırlanmıştır. Yapıların yer aldığı Bakırköy ilçesi tarihte önemli bir yere sahiptir. Bu yerleşim yerinin bilinen ilk ismi Latincede yedinci manasına gelen Septemon'dur. Bizans döneminde ise yedinci anlamına gelen Hebdomon ismi kullanılmıştır. Bölgenin geçmişi büyük Roma İmparatorluğuna kadar gitmektedir. Bilinen ve önemli bir yer halini alması ise Bizans'ın ilk dönemi İmparator I. Konstantinos ile olur. Bu dönemde mimarisi ile dikkat çeken köşkler, saraylar, sarnıçlar gibi birçok anıtsal ve sivil mimari örneği ile bölge ön plana çıkmıştır. Latin işgali ile Hebdomon talan edilmiş ve önemini yitirerek Uzak Köy anlamına gelen Makri Hori olarak anılmıştır. 1925 yılından sonra Makri Köy Bakırköy olmuştur. Bakırköy bölgesi, geçmiş ile günümüz arasında, sosyal, kültürel ve dini değerler açısından önemli bir bağ oluşturmaktadır. Sakızağacı Mahallesi de bu bağı bünyesinde barındırdığı tescilli sivil yapı örneklerinin yanı sıra anıtsal bir mimarlık örneği olan Meryem Ana Rosairo Kilisesi ile sağlamaktadır. Bu kilise Dominiken cemaatine ait günümüze kadar ayakta kalan 3 Latin Katolik Kilisesinden birisidir. 19. yüzyılın ikinci yarısında inşasına başlanan ve yapımı üç yıl süren kilisenin mimari Cristo Goccio'dur. Kilise günümüzde Dominikenlere ait bir cemaat kalmadığı için Süryaniler tarafından kullanılmaktadır. Çalışma kapsamında 7 ana başlık oluşturulmuştur. Giriş bölümünde, çalışma yönelik incelenen kaynakların neler olduğu, tezin amacı, kapsamı ve yöntemi hakkında bilgiler verilmiştir. İkinci bölümde, kilisenin bulunduğu Sakızağacı Mahallesi ve yakın çevresi anlatılmıştır. Kilise ile aynı adada yer alan diğer yapıların kat sayıları, fonksiyonları, konumlanma şekilleri ve Sakızağacı Mahallesinde yer alan yeşil alanlar hakkında bilgiler verilmiştir. Bakırköy İlçesi ve Sakızağacı bölgesinin yapı ölçeğinde geçmişten günümüze gerçekleşen değişimine kısaca değinilmiştir. Üçüncü bölümünde, geçmişte kalabalık bir cemaatin oluşturduğu, günümüzde ise az sayıda kişiden oluşan Dominiken tarikatına ilişkin; cemaatin oluşma süreci, kuruluş amaçları, nasıl ve kim tarafından kurulduğu, İstanbul'da hangi tarihten bu yana varlıklarını sürdürdükleri, İstanbul'da hangi kiliselere sahip oldukları gibi çeşitli bilgilere yer verilmiştir. Bu bölüm Galata Santi Pietro ve Paolo Kilisesi ve Yedikule Notre Dame de L'Assomption Kilisesi olmak üzere iki alt başlık altında incelenmiştir. Bu alt başlıklarda kiliselerin inşa tarihleri, mimarları, plan şemaları, cepheleri, bulundukları parsel içinde nasıl konumlandıkları kısaca anlatılmıştır. Dördüncü bölümde, Meryem Ana Rosairo Kilisesi ile onunla aynı parselde yer alan kagir apartman (lojman) ve de müştemilat yapısının; tarihçeleri, mülkiyet durumları, parsel içindeki konumları, yapılara yönelik alınan kurul kararları, bürokratik süreçler, yapılarda ne tarz onarımlar yapıldığı, basit onarım yapılıp yapılmadığı vb. bilgilere yer verilmiştir. Bu bilgiler dışında yine bu bölümde kilise kompleksinin mimari özellikleri; plan özellikleri, cephe özellikleri, strüktür özellikleri (duvarlar, döşeme ve merdivenler, sütunlar, örtü sistemi) mimari elemanlar (kapılar, pencereler), yapının dekoratif öğeleri (iç mekân, tablolar, duvar resimleri, liturjik öğeler) şeklindeki alt başlıklar ile açıklanmıştır. Ayrıca yapıda doğal yoldan gelişen ve bir müdahale sonucu oluşan hasarların neler olduğu açıklanmıştır. Söz konusu hasarların analiz paftalarına, hangi yöntemler kullanılarak işlendiği ifade edilmiştir. Yapıdaki hasarların; strüktürel, insan kaynaklı ve de malzeme bozulmaları şeklinde üç ana başlık altında ele alındığı ve söz konusu hasarların yapılardaki yerleri açıklanmıştır. Beşinci bölümde, parselde yer alan yapıların rölöve çizimleri ile restitüsyon çalışmasına esas olan; eski tarihli bilgi ve belgelerin, hava fotoğraflarının, yapıların üçüncü boyutlarına ilişkin elde edilen eski tarihli fotoğrafların, eski haritaların, kilisenin eski pederi Luca Refatti ve kâgir apartman yapısının eski sakini olan Jak Sak ile yapılan kişisel görüşmelerden elde edilen bilgilerin tamamı karşılaştırılarak yapılara yönelik bir restitüsyon önerisi hazırlanmıştır. Bu öneri hazırlanırken restitüsyona esas olan kaynaklar, kilise arşivi, İstanbul I Numaralı Kültür Varlıklarını Koruma Kurulu Müdürlüğü arşivi, hava fotoğrafları, Necip Bey Haritası ve kişisel görüşmeler alt başlıklarında ayrıntılı olarak ele alınmıştır. Kilise arşivi; kitaplar (1884-1888 arası tarihlenen adsız kitap ile 1884-1887 arası tarihlenen Fabbrica Della Chiesa in Makriköy başlıklı kitap), zarflar (39-3, 39-4 ve 39-6 olarak numaralandırılan ve içinde çeşitli bilgilerin yer aldığı belgeler), eski tarihli fotoğraflar ve diğer (30 Mayıs 1866 tarihli çizim ve Osmanlıca yazılan metin) belgelerden oluşmaktadır. Kitap ve zarfta yer alan metinler, 19. yüzyılın ikinci yarısında el yazısı ile İtalyanca olarak yazılan belgelerdir. Kilisenin eski pederi Luca Refatti'den alınan izin ile belgeler ilk olarak fotoğraflanmış olup sonrasında çalışma için gerekli olan metinler Luca Refatti tarafından Türkçeye çevrilmiştir. Kilise arşivinden elde edilen ve restitüsyona esas olan diğer önemli kaynak 20. yüzyılın ilk yarısında (1913-1920) çekilmiş olan kiliseye ait fotoğraflardır. Bu kaynaklar dışında başvurulan diğer kaynaklar; İstanbul I Numaralı Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu Müdürlüğü arşivinden elde edilen kurul kararları, Harita Genel Müdürlüğü'nden elde edilen 1937-1982 tarihli hava fotoğrafları ve 1908 tarihli Necip Bey Haritasıdır. Ulaşılabilen tüm bu kaynaklar ile yapının mevcut durumu karşılaştırılarak restitüsyon sorunları belirlenmiştir. Sonraki aşamada restitüsyon önerisi açıklanarak vaziyet planı restitüsyonu, plan restitüsyonu ve cephe restitüsyonu alt başlıklarında sunulan restitüsyon önerilerine yönelik yapılan düzenlemeler detaylı bir şekilde anlatılmıştır. Altınca bölümde restorasyon projesi kapsamında, kilise ve kagir apartman (lojman) yapısının özgün işlevleri ile korunarak yaşamlarına devam etmesi, günümüzde nikah/düğün/tören vb. uygulamalara ev sahipliği yapan ve kilise arşivindeki bilgi ve belgelerden özgün olmadığı anlaşılan müştemilat yapısının kaldırılarak bu alanın bir kısmının yeşil alan, kalan kısmında ise günümüzdeki müştemilat yapısından daha küçük bir oturum alanına sahip çok amaçlı salon olarak kullanılan bir yapının önerilmesi, tez kapsamı dışında kalan ahşap lojman yapısının da kiliseye gelir sağlayacak bir işlev ile restore edilmesi amaçlanmıştır. Bu hedefe yönelik kullanım ve müdahale önerilerinde bulunulmuştur. Yedinci bölüm sonuç bölümünü oluşturmaktadır. Bakırköy İlçesindeki hızlı değişimlerin yanı sıra Sakızağacı Mahallesinde azalan ve neredeyse bitme noktasına gelen Dominiken cemaati nedeniyle, kilise, kâgir apartman ve müştemilat yapılarının kullanım haklarının Süryanilerine verilmesinden bahsedilmiştir. Kullanıcı profilinin değişmesine rağmen kilise ve kâgir apartman (lojman) yapılarının özgün işlevleri ile aktif bir şekilde kullanıldığı, ahşap lojman yapısının kullanılmadığı ve metruk bir durumda olduğu, söz konusu yapının rölövesinin onaylanmasına rağmen ekonomik sebeplerden dolayı restorasyon aşamasına geçilemediği belirtilmiştir. Yapıların sürekli bakımlar ile özgün durumlarını koruyarak yaşamlarına devam etmelerinin sadece yapı kullanıcıları değil aynı zamanda çevreyi de ekonomik ve sosyal açılardan olumlu yönde etkileyeceğinden bahsedilmiştir. Alanda yapılan belgeleme çalışmaları sonucunda hazırlanan rölöve ile restitüsyon ve restorasyon projelerinin dışında, koruma kavramının bir yaşam biçimi haline gelmesi ile yapıların gerçek anlamda korunabileceği ifade edilmiştir. Bu konuda toplumun bilinçlendirilmesi ve eğitilmesi gerektiği anlatılmıştır. Bilinçli kitleler ile anıtsal ya da sivil mimariye sahip olan tescilli ya da tescillenmeyi bekleyen birçok kültür varlığı korunarak gelecek nesillere aktarılabilecektir. Köklü bir geçmişe sahip olan yapıların; içinde bulunduğu yapı adası ile bir bütün olarak korunması ve insanların dini, kültürel ve sosyal amaçlarla bir araya geldiği bir çekim noktası haline gelmesi amaçlanmıştır.
Özet (Çeviri)
Within the scope of this study, a documentation study was conducted to determine the current status of the Meryem Ana Rosario (Notre Dame Du Rosaire) Church located at parcel 29 of block 26 in Sakızağacı Neighborhood, Bakırköy District, Istanbul, and the masonry lodgings and outbuildings located on the same parcel as the church. With the protection recommendations, it is aimed that the church and the masonry lodgings will continue their existence and be passed on to future generations. The wooden lodging building on the same parcel, which is currently abandoned, was not included in the scope of this study. The church was registered by the Supreme Council of Immovable Cultural and Natural Heritage with the decision dated 31.01.1986 and numbered 1775. The church's protection group was determined as“I”and the masonry lodging building was registered as a cultural asset that needs to be protected, with the protection group determined as“II”by the Istanbul No. VII Regional Council for the Protection of Cultural and Natural Heritage with the decision dated 09.11.2010 and numbered 359. The structure of the church features Neo-Baroque façade architecture, with Ionic pilasters flanking the entrance door, a triangular pediment rising above them with a Dominican Order seal in the center of the pediment, a large triangular pediment above the cornice, and a circular window in the center. The Latin cross plan scheme, the dome with an internal height of 20.48 meters at the intersection of the cross arms, ten arched windows on the dome drum, geometric forms and colors on the ceilings, relief motifs on the decorations, saint depictions on the pendentives, the side altar on the west wall featuring a depiction of Saint Joseph and Child Jesus, the side altar on the east wall with a Sacre Coeur de Jesus painting, and especially the 1886 painting by Consoli Pinse depicting the Rosary Madonna, which is the basis for the church's foundation, and the wall paintings on the semi-dome covering the presbytery are elements that differentiate this church from other structures in the region in terms of its historical, architectural, artistic, symbolic, and aesthetic construction techniques. The decision of the Istanbul No. 1 Regional Council for the Protection of Cultural Heritage in 2010 has also made it a state-owned and protected structure. With this study, measured drawings for the determination of the current conditions, restitution projects to determine the original conditions, and restoration projects containing conservation and intervention proposals based on the restitution projects were prepared for the church, masonry lodgings, and outbuildings. Bakırköy district, where the structures are located, has a significant place in history. The first known name of this settlement is Septemon, which means“seventh”in Latin. During the Byzantine period, the name Hebdomon, also meaning“seventh,”was used. The region's history dates back to the Great Roman Empire. Its prominence began with Emperor Constantine I in the early Byzantine period, marked by monumental and civil architectural examples like mansions, palaces, and cisterns. The Latin invasion led to the plundering of Hebdomon, and it lost its importance, becoming known as Makri Hori, meaning“Distant Village.”After 1925, Makri Köy became Bakırköy. Bakırköy forms an important link between the past and the present in terms of social, cultural, and religious values. Sakızağacı Neighborhood maintains this link with its registered civil architectural examples and the monumental architecture of the Meryem Ana Rosario church. This church is one of the three Latin Catholic Churches belonging to the Dominican community that have survived to this day. Construction began in the second half of the 19th century and took three years to complete, designed by architect Cristo Goccio. Since there is no longer a Dominican community today, the church is used by the Syriacs. In the study, seven main sections were formed. The introduction provides information on the sources examined within the scope of the study, the purpose, scope, and method of the thesis. The second section describes the Sakızağacı Neighborhood and its surroundings. Information is provided on the number of floors, functions, and positioning of other buildings in the same block as the church, as well as the green areas in the Sakızağacı Neighborhood. The structural changes in the Bakırköy District and Sakızağacı region from past to present are addressed. The third section covers the Dominican order, which once had a large congregation and now consists of a few individuals, detailing the formation process, founding purposes, by whom and how it was established, the churches they own in Istanbul, and their presence in Istanbul since which dates. This section is examined under two subheadings: Galata Santi Pietro and Paolo Church and Yedikule Notre Dame de L'Assomption Church, briefly describing their construction dates, architects, plan schemes, façades, and positioning within their parcels. The fourth section details the history, ownership status, and positioning within the parcel of the Meryem Ana Rosario Church and the masonry apartment (lodgings) and outbuildings on the same parcel. Information on council decisions taken by protection councils regarding these buildings, bureaucratic processes, any simple repairs, the types of repairs made, etc., are provided. Additionally, the architectural features of the church complex are explained under subheadings such as plan features, façade features, structural features (walls, floors, and stairs, columns, covering system), architectural elements (doors, windows), and decorative elements (interior paintings, wall paintings, liturgical elements). Damages to the structure, both naturally occurring and externally induced, are described. The methods used to document these damages on analysis sheets are explained. Damages are categorized under three main headings: structural, human-induced, and material deterioration. In the fifth chapter, a restitution proposal for the structures located on the parcel was prepared by comparing the measured drawings of the buildings with historical data, documents, aerial photographs, old photographs depicting the three-dimensional aspects of the buildings, old maps, and information obtained from personal interviews with Luca Refatti, the former priest of the church, and Jak Sak, a former resident of the masonry apartment building. While preparing this proposal, the sources used for the restitution, including the church archives, the archives of the Istanbul No. 1 Regional Board for the Protection of Cultural Heritage, aerial photographs, Necip Bey Map, and personal interviews, were elaborately discussed under separate subheadings. The church archive consists of books (an untitled book dated between 1884-1888 and a book titled Fabbrica Della Chiesa in Makriköy dated between 1884-1887), envelopes (numbered 39-3, 39-4, and 39-6 containing various documents), old photographs, and other documents (a drawing dated May 30, 1866, and a text written in Ottoman Turkish). The texts in the books and envelopes are handwritten documents in Italian from the second half of the 19th century. With permission obtained from the former priest of the church, Luca Refatti, these documents were first photographed, and the necessary texts for the study were translated into Turkish by Luca Refatti. Another significant source from the church archive essential for the restitution is the photographs of the church taken in the first half of the 20th century (1913-1920). Other sources consulted include the board decisions obtained from the archives of the Istanbul No. 1 Regional Board for the Protection of Cultural Heritage, aerial photographs dated between 1937-1982 from the General Directorate of Mapping, and the 1908 Necip Bey Map. By comparing all these accessible sources with the current state of the structure, restitution problems were identified. In the subsequent phase, the restitution proposal was explained, detailing the arrangements made for the restitution proposals presented under the subheadings of site plan restitution, plan restitution, and façade restitution. In the sixth chapter, within the scope of the restoration project, it is aimed to preserve the original functions of the church and the masonry apartment (lodging) building, allowing them to continue their use. Additionally, it is proposed to remove the auxiliary structure, which currently hosts weddings, ceremonies, and similar events and is understood from the church archive to be non-original. A portion of this area will be converted into green space, while the remaining part will feature a new auxiliary structure with a smaller footprint than the current one. Furthermore, the wooden lodging building, which is outside the scope of this thesis, is intended to be restored with a function that will generate income for the church. Proposals for usage and intervention aimed at these objectives have been made. The seventh chapter constitutes the conclusion section. It discusses the transfer of usage rights of the church, masonry apartment, and auxiliary buildings to the Syriacs, due to the rapid changes in the Bakırköy District and the declining, nearly extinct Dominican community in the Sakızağacı Neighborhood. Despite the change in user profile, it is noted that the church and the masonry apartment (lodging) buildings continue to be actively used with their original functions, whereas the wooden lodging building is unused and in a derelict state. Although the measured drawings of the wooden lodging building have been approved, restoration could not proceed due to economic reasons. It is emphasized that maintaining the buildings through continuous care, preserving their original conditions, will positively affect not only the building users but also the surrounding environment in economic and social aspects. Beyond the measured drawings, restitution, and restoration projects prepared as a result of the documentation work conducted in the area, it is stated that the concept of preservation must become a way of life for the buildings to be genuinely protected. The necessity of raising public awareness and education on this matter is stressed. With conscious communities, many cultural assets, whether monumental or civil architecture, registered or awaiting registration, can be preserved and passed on to future generations. The goal is to protect the buildings with a deep-rooted history as a whole with the block they are located in and to turn them into a focal point where people gather for religious, cultural, and social purposes.
Benzer Tezler
- Plantar fasiit'li olgularda ekstrakorporal şok dalga tedavisi etkinliğinin ayak fonksiyon indeksi ile değerlendirilmesi
Evaluation of extracorporeal shock wave therapy for treatment of plantar fasciitis by the foot function index
MERYEM KALSIN
Yüksek Lisans
Türkçe
2014
Fizyoterapi ve RehabilitasyonHaliç ÜniversitesiFizyoterapi ve Rehabilitasyon Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HÜRRİYET GÜRSEL YILMAZ
- Gernç kızlarda primer dismenore ve vücut kitle indeksi
Primary dysmenorrhea and body mass index in young women
MERYEM ERDOĞAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2013
HemşirelikAdnan Menderes ÜniversitesiKadın Sağlığı ve Hastalıkları Hemşireliği Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. SEVGİ ÖZSOY
- Bakırköy Dr Sadi Konuk Eğitim ve Araştırma Hastanesi Acil Tıp Kliniğinde 05.01.2016-31.03.2016 tarihleri arasında ağır akut solunum yolu enfeksiyonu tablosu ve influenza etkeni düşünülerek takibe alınan hastaların klinik özelliklerini ve prognozunu araştırma
To investigate the clinical features and prognosis of the patients followed up for severe acute respiratory infection thought to be an influenza agent between 05.01.2016 and 31.03.2016 in the Emergency Department of Bakırköy Dr. Sadi Konuk Training and Research Hospital
HAKAN AYDIN
- Bakırköy Dr. Sadi Konuk Eğitim Araştırma Hastanesinde staj yapmakta olan ergen bireylerde zorbalık ve intihar eğiliminin araştırılması
Investigation of bullying and suicidal tendencies in adolescents doing internship in Bakirkoy Dr. Sadi Konuk Research and Training Hospital
EDA NUR GÜNEYSU BAŞ
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2023
Aile HekimliğiSağlık Bilimleri ÜniversitesiAile Hekimliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SADIK SAMİ HATİPOĞLU
- İntertrokanterik femur kırığı bulunan 70 yaş ve üstü, ASAIII-IV olan cerrahi açıdan riskli hastalarda eksternal fiksatör ile osteosentez tedavisi uygulamalarımız ve sonuçları
Our practices and results of osteosynthesis treatment with external fixator in surgically risky patients aged 70 years and older with intertrochanteric femur fracture and ASAIII-IV
AHMET AYBAR
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2009
Ortopedi ve TravmatolojiSağlık BakanlığıOrtopedi ve Travmatoloji Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MUSTAFA CEVDET AVKAN