Proton hızlandırıcılarında tünel tasarımı için kullanılan farklı zırh maddelerinin doz dağılımlarına etkileri
The effects to dose distributions of different shield materials used for tunnel design in proton accelerators
- Tez No: 459352
- Danışmanlar: YRD. DOÇ. DR. RAHMİ KÜÇER
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Fizik ve Fizik Mühendisliği, Nükleer Mühendislik, Radyoloji ve Nükleer Tıp, Physics and Physics Engineering, Nuclear Engineering, Radiology and Nuclear Medicine
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2017
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Celal Bayar Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Fizik Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Nükleer Fizik Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 86
Özet
Yüksek enerjili parçacıkların madde ile etkileşmesiyle hızlı nötronlar oluşur. Yüksüz parçacık olan nötronların elektriksel kuvvetlerden etkilenmesi veya durdurulması mümkün değildir. Maddeyi dolaylı iyonize ettikleri için yüksek girici radyasyon türünü oluşturur. Radyasyon etkisinden çalışanları ve çevreyi korumak için zırhlama yapılması gerekir. Radyasyon zırhlaması, korunumu gerekli alanda radyasyon etkisini azaltmak için radyasyon kaynağı ile cisim arasına bir zırh maddesinin yerleştirilmesi ile yapılır. Yüksek enerjilerde, çok düşük soğurma tesir kesiti nedeniyle nötronların zırhlaması oldukça zordur. Bu nedenle, hızlı nötronlar esnek ya da esnek olmayan çarpışmalar ile yavaşlatılır ve daha sonra yavaş nötronlar soğurulur. Nötronlar için beton, demir gibi zırh maddeleri kullanılır. Düşük enerjili nötronlar için zırh maddeleri yeterli olmadığından genellikle ilave soğurucu bir zırh maddesine gerek duyulur. Bu çalışmada; yüksek enerjili protonlar için oluşturulan tünel zırh tasarımında, iki farklı ferrobor oluşumu; FeB ve Fe2B zırh maddesi olarak incelendi. FeB ve Fe2B, hızlı nötronların yavaşlatılmasında etkili demir ile yavaş (termal) nötronların soğurulmasında etkili bor alaşımlarıdır. Minimum tünel zırh kalınlıkları, tekli kullanımlar ve standart beton karışımları için belirlendi. Nötronların oluşumu ve enerjileri, protonların enerjilerine bağlı olduğundan proton enerjileri; tekli zırh için 50-1000 MeV, standart beton karışımı için 1000 MeV alındı. Tünel zırh tasarımı ve nötron doz dağılımları için FLUKA Monte Carlo benzetim kodu kullanıldı. Belirlenen zırh kalınlıklarından FeB ve Fe2B'nin nötronlar için etkin zırh maddeleri olduğu görüldü. Zırh kalınlıkları; yüksek enerjilerde yoğunlukla, düşük enerjilerde ise soğurucu madde miktarı ile değişmektedir. Bor miktarı daha fazla olan FeB, düşük enerjilerde Fe2B'den daha iyi zırh olduğu gözlendi.
Özet (Çeviri)
Fast neutrons are generated when high - energy particles interact with matter. Neutrons are electrically neutral particles therefore they cannot be affected or stopped by electric force. Neutrons ionize matter only indirectly, which makes neutrons highly penetrating type of radiation. To protect personnel and the environment from the effects of radiation, shielding is necessary. Radiation shielding involves at placing a shielding material between the ionizing radiations source and object to be protected in order to reduce the radiation rate in protecting area. Neutron shielding is very difficult because of the much lower absorption cross sections at higher energies. Thus, fast neutrons are slowed down when they undergo elastic or inelastic scattering and then slow neutrons are absorbed. For neutrons, shield materials are used such as concrete, iron. Because of its not effective for lower neutron energies, an additional absorber material is usually needed. In this study, two different type of ferroboron structure; FeB and Fe2B were investigated as shield material in shield design of tunnel for high - energy protons. FeB and Fe2B are alloys of boron which is effective in absorbing slow (thermal) neutrons and iron effective in slowing down fast neutrons. Minimum shield thicknesses of tunnel were determined in the form of a single material and added to concrete in a form of particle alloy. The formations and energies of neutrons depend on the energies of protons. Therefore, proton energies of 50-1000 and 1000 in MeV were taken in the form of a single material and added to concrete alloy, respectively. FLUKA Monte Carlo simulation code was used for dose distributions of neutron and shield design of tunnel. According to the simulation results, FeB and Fe2B were found to be effective shield materials for neutrons. The shield thicknesses vary with intensity at high energies, while they vary with amount of absorbing material at low energies. It is seen that FeB having more boron content is better shield material than Fe2B at lower energies.
Benzer Tezler
- FLUKA benzetim kodunun proton hızlandırıcıları için zırh maddelerinin belirlenmesinde kullanılması
Usage of the FLUKA simulation code to determining shield materials for proton accelerators
GÖRKEM TÜREMEN
Yüksek Lisans
Türkçe
2012
Fizik ve Fizik MühendisliğiCelal Bayar ÜniversitesiFizik Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. NERMİN KÜÇER
- Demet dinamiğinde dağılma süreçleri ve soğutma teknikleri
Dispersive processes and cooling techniques in beam dynamics
TURAN OLĞAR
Yüksek Lisans
Türkçe
1999
Fizik ve Fizik MühendisliğiAnkara ÜniversitesiFizik Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ÖMER YAVAŞ
- Lineer proton hızlandırıcılarında kullanılan magnetlerin tasarımı
Design of magnets used in linear proton accelerators
FATMA ÇAĞLA ÖZTÜRK
Yüksek Lisans
Türkçe
2012
Fizik ve Fizik Mühendisliğiİstanbul ÜniversitesiFizik Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. YEŞİM ÖKTEM
- Medikal uygulamalarda kullanılan 123I (iyot-123), 18F(flor-18),111In(indiyum-111), 67Ga(galyum-67), 201Tl(talyum-201) çekirdeklerinin taban durum özelliklerinin incelenmesi
Ground state feature investigation of 123I(iodine-123), 18F(fluorine-18), 111In(indium-111), 67Ga(gallium-67), 201Tl(thallium-201) radioisotopes used in medical apllications
MURAT ELALDILAR
Yüksek Lisans
Türkçe
2015
Fizik ve Fizik MühendisliğiOsmaniye Korkut Ata ÜniversitesiFizik Ana Bilim Dalı
PROF. DR. EYYÜP TEL
- Parçacık hızlandırıcılarında dış radyasyon güvenliği
Safety of external radiation in the particle accelerators
DEMET SARIYER
Yüksek Lisans
Türkçe
2010
Fizik ve Fizik MühendisliğiCelal Bayar ÜniversitesiFizik Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. RAHMİ KÜÇER