Afganistan'da Cumhuriyet sonrası (1973-2015) din–siyaset ilişkisi
The relation of religion and politic in Afghanistan after Republic (1973-2015)
- Tez No: 461265
- Danışmanlar: PROF. DR. CELALEDDİN ÇELİK
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Din, Siyasal Bilimler, Sosyoloji, Religion, Political Science, Sociology
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2017
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Erciyes Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Felsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Din Sosyolojisi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 369
Özet
Afganistan'da Cumhuriyet sonrası din-siyaset ilişkisini konu eden çalışmamız, Afganistan'ın yeni dönemi olarak bilinen 1747 sonrası özellikle (1973-2015) yılları arasında din-siyaset ilişkisinin devlet ve toplum düzeyinde nasıl geliştiğini ve bu dönemde dinin gerçekleştirdiği işlevleri tespit etmeyi amaçlamıştır. Din-siyaset ilişkisinde özellikle İslâm dünyasında çokça tartışılan konulardan biri olan İslâmcılık, sosyolojik bir perspektifle ele alınmıştır. İslâmcılığın çıkışı ve yayıldığı ülkeler ile bu toplumlarda siyasal ve kültürel İslâm'ın nasıl bir serüven izlediği ve halk üzerindeki etkisi tartışılmıştır. Cumhuriyet sonrası dönemde sağ ve sol ideolojilerin ortaya çıkması ve yayılması sürecinde dinin geçirmiş olduğu dönüşümler işlenirken İslâmcılığın Afganistan'daki tezahürü, mücadelesi ve yansımaları sosyolojik açıdan ele alınmıştır. Afganistan'ın kuruluşuyla ilgili klasik yaklaşımların aksine bazı yeni değerlendirmeler yapılmış, bu konuda tezimize özgü yaklaşımlar delilleriyle ortaya konmuştur. Afganistan ismi resmi yazılarda ilk kez 1838 yılında Ravalpindi antlaşmasında geçmiştir. Sınırları Abbdurrahman Hah döneminde belirlenen Afganistan, siyasî bağımsızlığını 1919'da Emanullah Han önderliğiyle İngilizlerden almıştır. 1747 yılından beri İslâm dini Afgan toplumu ve siyasetinde önemli ve aktif rol oynamaktadır. Dinin bu etkinliği 1919 yılına kadar aktif bir şekilde ancak zaman zaman gelenekle iç içe devam etmiştir. 1924-1929 yılları arasında siyaset ve siyasî güç, dini etkilemeye çalışmış ancak kısa bir süre sonra din tekrar eski gücüne kavuşmuştur. 1960'lı yıllarla beraber ülkede sol-sosyalist düşünce yayılmaya başlamış ve buna tepki olarak İslâmcılık ortaya çıkmıştır. 1975-1992 yılları arası sağ ve sol düşüncenin en çok çatışma geçirdiği yıllar olarak karşımıza çıkmaktadır. 1980-1986 yılları arası siyaset ve sol ideoloji dini etkilerken, 1986 sonrası din, tekrar siyaseti etkilemiş ve bunun bir sonucu olarak 1992'de İslâmcılar iktidara gelmişlerdir. İktidar sonrası dinin çatışma ve parçalama rolü fazlasıyla öne çıkmış, bu durum da İslâmcılığın pasifleşmesine sebep olmuştur. Ancak şu var ki ülkede İslâmcılık bir ideoloji olarak tamamen varlığını sürdürmeye devam etmektedir. Günümüzde din ile siyaset karşılıklı olarak birbirini etkilemeye devam etmektedir. Bu süreçte dini alanda birtakım reformlar da dile getirilmektedir. Yapılan reformlar neticesinde dinin sosyal hayattaki etkisi gizli şekilde pasifleşmekte ve ulema halk nezdinde itibar kaybetmekte ancak dini otoriteler hâlâ siyasette aktif rol oynamaktadır. Din, reformlar geçirirken bir taraftan İslâmcı aydınlar gelişmekte diğer taraftan dini eğitim almayan kimseler de İslâmcılık faaliyetine katılmaktadırlar. 2001 sonrası dönemde İslâmcılık geleneksel, siyasal, liberal, selefi ve şiddete meyilli alt gruplara ayrılarak kendini göstermekte ve tartışma konusu olmaya devam etmektedir.
Özet (Çeviri)
Our work is on religion-politics relations in Afghanistan. It aims to determine how is the religion-politics relations after 1747 especially between (1973-2015), this period (1747) known as the new modern period of Afghanistan, and it determines that have developed this relation at the state and society levels. Islamism, which is one of the most controversial issues in religion and politics relations, especially in the Islamic world, has been dealt with a sociological point of view. The outcome of Islamism and the countries it spreads through and the way in which political and cultural Islam followed in these societies and the influence on the people are discussed. In addition, while the transformations in which the right and left ideologies emerged and widespread in the Republic period, the manifestation, the struggle and the reflections of Islamism in Afghanistan were taken from the sociological point of view. In contrast to the classical approaches to the founding of Afghanistan, some new evaluations have been made and the approaches to our thesis have been put forward by their arguments. The official name of Afghanistan was first published in Rawalpindi in 1838. Afghanistan's borders were determined in the period of Ahbdurrahman Hah and this country received political independence from British in 1919 under the leadership of Emanullah Khan. Since 1747, Islam has played an important and active role in Afghan society and politics; this activity of religion continued until 1919, but occasionally with tradition. Between 1924 and 1929, politics and political powers tried to influence the religion, but after a short time the religion had regained its old strength. With the 1960s, left-socialist thought began to spread in the country and Islamism emerged as a reaction to it. Between the years of 1975-1992, the right and the left thinker has been the most conflicted year. Between 1980 and 1986, politics and left ideology influenced religion. After 1986, religion influenced politics again, and in 1992, Islamists came to power. After in power role of religion's conflict and fragmentation came to the forefront, which led to the inaction of Islamism. However, Islamism continues its exist an ideology in the country. Today, religion and politics continue to interact with each other. In this process, most religious reforms have been also expressed. As a result of these reforms, the effect of religion in social life is invisibly detained, and the ulema loses reputation in public life, but religious authorities are still active in politics. While religion is undergoing reforms, Islamic intellectuals are developing from one side, and those who do not receive religious education from the other side participate in Islamic activity. After 2001 period İslamism has been divided into traditional, political, liberal, predatory and violent subgroups and continues to be a debate issue.
Benzer Tezler
- 1973-1979 döneninde Afganistan'ın dış politikası
1973-1979 foreign policy of Afghanistan
ABUMOSLİM TALASH
Yüksek Lisans
Türkçe
2015
Uluslararası İlişkilerEge ÜniversitesiUluslararası İlişkiler Ana Bilim Dalı
PROF. DR. TANJU TOSUN
- Assessment of urbanization history of Addis Ababa city, Ethiopia
Addıs Ababa cıty, Ethıopıa'nın kentleşme tarihinin değerlendirilmesi
ABDURAHMAN HUSSEN YIMER
Yüksek Lisans
İngilizce
2023
Şehircilik ve Bölge PlanlamaMersin ÜniversitesiŞehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ALİ CENAP YOLOĞLU
- 1973 sonrası Afganistan'da siyasal partilerin gelişmesi ve Cünbiş Partisi örneği
The development of political parties in afghanistan after 1973: The case of Junbesh Party
İZZETULLAH ZEKİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2015
Siyasal BilimlerNecmettin Erbakan ÜniversitesiSiyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ŞABAN TANIYICI
- 1973 sonrası afganistan'da siyasal partilerin gelişmesi ve Cünbiş Partisi örneği
The development of political parties in afghanistan after 1973: The case of Junbesh Party
İZZETULLAH ZEKİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2015
Siyasal BilimlerNecmettin Erbakan ÜniversitesiSiyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ŞABAN TANIYICI
- Afganistan'da cumhuriyet sonrası (1973-2018) din–siyaset ilişkisi
The religious and politics relationship in the post-republic period (1973-2018) in Afganistan
FATEMA ASADULLAH
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
Uluslararası İlişkilerSüleyman Demirel ÜniversitesiUluslararası İlişkiler Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ERJADA PROGONATI