Osmanlı Bankası Baskını'nın (1896) Osmanlı Ermeni basınında ele alınışı
The raid of the Ottoman Bank (1896) in the Ottoman Armenian press
- Tez No: 462270
- Danışmanlar: PROF. DR. AYHAN BİBER
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Gazetecilik, Journalism
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2016
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Gazi Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Gazetecilik Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 339
Özet
1878 Berlin Konferansıyla birlikte uluslararası nitelik kazanan Ermeni sorunu, dönemin egemen güçleri tarafından -İngiltere başta olmak üzere Rusya, Fransa, Avusturya Macaristan ve Almanya- yaratılmış, Osmanlı devletinin iç siyasetine karışmanın bir aracı olarak kullanılmıştır. Osmanlı topraklarında Sırp isyanı ile başlayan millîyetçilik hareketinin son temsilci Osmanlı Ermenileri olmuşlardır. Büyük güçlerin desteklerine güvenerek özellikle 1890'lardan sonra Anadolu topraklarında isyan başlatan Hınçak ve Taşnak komiteleri, şiddet ve terörü amaçlarına ulaşmada meşru bir yöntem olarak kabul etmişlerdir. 1890-1896 yılları arasında İstanbul da dâhil olmak üzere Anadolu'da gerçekleştirdikleri eylemlerde çok sayıda Ermeni ve Müslüman hayatını kaybetmiştir. Osmanlı ve Ermeni tarih literatüründe“isyan”,“katliam”,“kıyam”olarak tanımlanan bu olaylar ve sonuçları Osmanlı toplumsal yaşamını derinden etkilemiştir. Çalışmamızın konusunu oluşturan Taşnak Ermeni komitesi öncülüğünde İstanbul'da gerçekleştirilen“1896 Osmanlı Bankası Baskını”bu olayların en çok ses getireni olmuştur. Bu olay, Osmanlı Ermeni toplumu üzerinde kısa ve uzun vadeli çok çeşitli sonuçlar yaratmıştır. Osmanlı devletinin finans merkezi olan, İngiliz ve Fransız sermayeli Osmanlı Bankasının Ermeni millîyetçileri tarafından hedef seçilmesinin temelinde Ermeni sorunun çözümünde Avrupalı güçleri bir an önce harekete geçirip, kalıcı sonuçlar alma isteği vardır. 19. yüzyıl, Osmanlı Ermeni toplumu için sınıfsal, mezhepsel, kültürel, toplumsal, siyasal ve ekonomik olarak dönüşüm ve değişim yüzyılıdır. İstanbul ve Taşra Ermeni'si ayrılığı başta olmak üzere mezhepsel olarak Gregoryen, Protestan, Katolik; sınıfsal olarak üst (bürokrat, amira), orta (esnaf, zanaatkâr, gazeteci, yazar), alt (hamal) katmanlardan oluşur. Avrupa'da eğitim görüp gelen Jön Ermenilerle birlikte, ihtilalci hareketlerden etkilenen gruplar olduğu kadar, var olan düzenin korunup gitmesinden yana olanlar, Abdülhamit tarafgirliği yapanlar da vardır. Bu çalışmada Osmanlı Bankası Baskını olayı üzerinden yola çıkarak çok katmanlı Osmanlı Ermeni toplumunun yaşanan olaylardan etkilenmesi dönemin Osmanlı Ermeni basını üzerinden okunmaya çalışılmıştır. İmparatorlukta 1831 yılında yayımlanan Takvim-i Vekâyi'nin Ermenice nüshasıyla başlayan Ermeni gazeteciliği, yüzyılın ikinci yarısından itibaren hızla gelişmiş özellikle 1890'lı yıllarda gazete İstanbul ve taşradaki Ermeni cemaati için -okuryazarlılık ve gazeteye erişim koşullarındaki tahmini bilgilere rağmen- önemli bir iletişim aracı olabileceğinin işaretlerini vermeye başlamıştır. Bu çalışmayla banka baskını olayından hareketle İmparatorlukta yayımlanan Ermeni gazetelerinin politikaları ortaya konulmuştur. Uluslararası sistemin temsilcisi olan Osmanlı bankasının işgali ve ardından yaşanan olayların Osmanlı Ermenilerinin rutin hayatını nasıl etkilediği, ne tür değişim ve dönüşümlere yol açtığını kendi günlük ve haftalık gazeteleri üzerinden incelenmiştir. İşgalin ve olayların yaşandığı sırada İstanbul'da yayımlanan üç gazete ile birlikte- Cerîde-i Şarkiye, Mecmûa-i Ahbâr ve Manzûme-i Efkâr- istibdat koşullarının daha az hissedildiği Varna'da çıkarılan İravunk adlı gazetenin yayın politikasında Ermeni sorunun nasıl ele alındığı, nasıl tarihselleştirildiği ve çözümü için nasıl bir kamuoyu yaratma pratiği oluşturulduğu saptanmıştır. Anahtar Kelimeler : Osmanlı Ermeni Basın Tarihi, Ermeni Basın Tarihi. Osmanlı Bankası Baskını,Mecmûa-i Ahbâr, Cerîde-i Şarkiye, İravunk, Manzûme-i Efkâr, İletişim Tarihi.
Özet (Çeviri)
The Armenian question, which acquired international qualification by means of the Congress of Berlin in 1878, was constituted by the sovereign powers of the period – particularly England, Russia, France, Austria Hungary, and Germany-, and it was used as a tool to interfere in the internal affairs of the Ottoman Empire. The last actor of the nationalism movement starting with the Serbian uprising in the Ottoman territories was the Ottoman Armenians. The Dashnak and Hunchak Committee, relying on the support of the Great Powers, started a mutiny in Anatolian territories particularly after 1890s adopting the violence and terror as a legitimate way to reach their goal. Between 1890 and 1896, many Armenians and Muslims were killed in nearly 40 incidents in Anatolia as well as in İstanbul. These events, described as“uprising”,“massacre”, and“mutiny”in the literature of the Ottoman and Armenian history, and their results influenced the Ottoman society deeply.“The Raid of the Ottoman Bank”in 1896 in İstanbul by the Armenians led by The Dashnak Armenian Committee, which is also the subject of the study, was one of these events that made a tremendous impact. This event brought in wide range of short- and long-term consequences on the Ottoman Armenian society. The underlying reason why they targeted the Ottoman Bank, which was a financial center established by England, and later France became a partner, was that they desired to provoke the European Powers to get involved in the Armenian Question to attain positive results. The 19th century was the era in which the Ottoman Armenian society experienced a class, sectarian, cultural, social, political, and economic transformation. In addition to the gap between İstanbul Armenians and Anatolian Armenians, which is the primary class difference among the Ottoman Armenians, there exist denominational classes, namely Gregorian, Protestant, and Catholic, and class differences, namely the upper class (bureaucrats, amiras), the middle class (tradespeople, artisans, journalists, authors), and the lower class (hamal). Besides, there were some groups negatively affected by the revolutionary movements, Young Armenians studied in Europe, and also some other groups advocating the preservation of the existing order and also supporting Abdulhamit II. In the Ottoman Empire, Armenian journalism began with the Armenian copy of Takvim-i Vekâyi published in 1831, which progressed rapidly in the second half of 1890s, and it became an important communication tool for Armenians in İstanbul and Anatolia in 1890s, even though their literacy rate and access conditions are not known. In the present study, the agendas and the policies of the Armenian press in the Ottoman Empire were determined through the raid of the Ottoman Bank. How the raid of the Ottoman Bank, which was an actor of the international system, and the events after the raid affected the Ottoman Armenian routine life, and what kind of transformations and changes were caused by this incident were examined through daily and weekly Ottoman Armenian newspapers. In the present study, how the Armenian Question is discussed, how the events are historicized, and how a public opinion is created to solve the problems were identified through an analysis of the publishing policies of three newspapers published in İstanbul (Ceride-i Şarkiye, Mecmûa-i Ahbâr, and Manzûme-i Efkâr) and one newspaper (İravunk) published in Varna, where the presence of autocratic conditions are felt less. Key Words : Ottoman Armenian Press, Armenian Press, The raid of the Ottoman Bank (1896)Mecmûa-i Ahbâr, Cerîde-i Şarkiye, İravunk, Manzûme-i Efkâr, History of Communication
Benzer Tezler
- Çeteci (Armen garo)- mebus-diplomat bir Osmanlı Ermenisi: Karakin Pastırmacıyan (1872-1923)
Gangster (Armen garo)-deputy –diplomat an Ottoman Armenian: Karakin Pastirmaciyan (1872-1923)
ÇİĞDEM TÜRKMEN
- Osmanlı Devleti dış politikasında Ermeni sorunu: 1896 Osmanlı Bankası baskını örneği
The Armenian question in the foreign policy of the ottoman empire: The example of raid on Ottoman Bank in 1896
FİKRETTİN YAVUZ
- Cumhuriyet döneminde Ermeniler ve Asala
Armenians and Asala in the republican Era
SÜLEYMAN OBUZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2005
Türk İnkılap TarihiCelal Bayar ÜniversitesiTarih Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. RAMAZAN ÇALIK
- Osmanlı'dan Cumhuriyet'e bir devlet adamı: Ebubekir Hazım Tepeyran
A statesman from the Ottoman Empire to the Republic: Ebubekir Hazım Tepeyran
AYÇİN DEMİR
Doktora
Türkçe
2024
Türk İnkılap TarihiMarmara ÜniversitesiTürk Tarihi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. BÜLENT BAKAR
- Arapça kaynaklara göre Orta Doğu Arap ülkeleri sosyo-kültürel yaşantısında ermeniler
Armenians in the socio-cultural life of Middle Eastern Arab Arabic countries according to Arabic sources
İRFAN IŞIK
Doktora
Türkçe
2023
DilbilimAnkara Hacı Bayram Veli ÜniversitesiMütercim Tercümanlık Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MUAMMER SARIKAYA