Eğitim politikası süreçlerinde eğitim yöneticilerinin rollerinin incelenmesi
Investigating the role of educational administrators in education policy process
- Tez No: 469584
- Danışmanlar: PROF. DR. AYŞEN BAKİOĞLU
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Eğitim ve Öğretim, Education and Training
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2017
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Marmara Üniversitesi
- Enstitü: Eğitim Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Eğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Eğitim Yönetimi ve Denetimi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 428
Özet
Toplumsal örgütlenmelere işlev kazandıran bir üst örgütlenme biçimi olarak devletin, eğitimle ilgili olarak kapsayıcı bir şekilde problemlerin çözümü, talep ve ihtiyaçların karşılanması için toplumun önceden belirlediği amaç ve hedeflerle tutarlı, tüm unsurları kapsayacak planlı, uzun vadeli ve sürekli eylemlerini, niyetini ve eylemsizliğini kapsayan bir karar alma süreci olarak eğitim politikası karmaşık ve çok boyutlu bir yapıyı ifade etmektedir. Bu karmaşık yapı içerisinde eğitim yöneticileri bürokratlar, baskı grupları ve çıkar gruplarının üyeleri, politika tasarlayıcı, uygulayıcı ve değerlendirici, biçimsel olmayan örgütlü yapıların üyeleri ve eğitim politikası sürecinde gerekli deneyime sahip uzmanlar olarak çok sayıda birbirinden farklı rolü oynamaktadırlar. Ancak eğitim yöneticilerinin eğitim politikası süreçlerine ne düzeyde dâhil oldukları, hangi bireysel ve örgütsel değişkenlerin bu dâhil olma düzeyini farklılaştırdığı, eğitim politikası sürecinde ne türden politika ağları oluşturdukları, bu ağlar arasındaki ilişkilerin biçimi, eğitim yöneticilerinin eğitim politikasına dâhil olma gerekçeleri ve eğitim politikası süreçlerine dâhil olurken kullandıkları stratejiler gibi eğitim yöneticilerinin eğitim politikası sürecindeki rollerini belirleyen etmenler açıklığa kavuşturulmuş değildir. Bu çalışmada eğitim yöneticilerinin, eğitim politikalarının her aşamasında en etkili aktörlerden biri olduğu varsayımından yola çıkılarak, Türkiye'de eğitim politikası süreçlerinde eğitim yöneticilerinin yaptığı etkinin biçimi, düzeyi ve bu süreçte oluşan politika alt sistemlerini analiz ederek, eğitim yöneticilerinin politika süreçlerindeki rollerinin belirlenmesi amaçlanmıştır. Bu kapsamda yapılan incelemeler sonucunda son on dört yılda on beş kez değişikliğe uğrayan okul yöneticisi seçme politikası süreci özelleştirilmiş bir alan olarak ele alınmıştır. Eğitim yöneticilerinin, eğitim politikası süreçlerine etki etme biçimlerinin, düzeylerinin, oluşturdukları politik alt sistemlerin, politik alt sistemler arasındaki ilişkilerin yönü, anlamlılığı ve düzeyinin ve eğitim yöneticilerinin okul yöneticisi seçme politikası süreçlerindeki rollerinin belirlenmesi amacıyla gerçekleştirilen bu araştırmada, araştırma konusunu anlama ve doğrulamada hem geniş bir alan hem de derinlemesine bir kavrayış geliştirebilmek için nitel ve nicel veri toplama, analiz etme ve yorumlama yaklaşımlarının bir arada kullanıldığı karma araştırma yönteminin (mixed methods research) desenlerinden biri olan yakınsayan paralel desen (the convergent parallel design) tercih edilmiştir. Araştırmanın nicel yaklaşım boyutu ilişkisel desene, nitel yaklaşım boyutu olgubilim desenine uygun olarak tasarlanmıştır. Araştırmanın nicel boyutunda oranlı tabakalı örnekleme yöntemi ile belirlenen 518 eğitim yöneticisi yer alırken nitel boyutunda maksimum çeşitlilik örnekleme yöntemi ile belirlenmiş 26 eğitim yöneticisi yer almaktadır. Araştırmanın nicel boyutunun verileri, araştırmacı tarafından geliştirilen politika aktörlerini tanıma, eyleme geçme, politika ağları, gayri resmi politika ağlarına katılma, politik etki, yerel düzeyde etki oluşturma ve yaygınlaştırma olmak üzere yedi alt boyuttan ve 37 maddeden oluşan ve güvenirlik katsayısı .768 olarak hesaplanan“Eğitim Politikasına Dâhil Olma Ölçeği”ve ayrıca“Sosyal Ağ Envanteri”ile toplanmıştır. Araştırmanın nitel boyutunun verileri ise yüz yüze görüşmeler yoluyla toplanmıştır. Araştırmanın nicel verileri parametrik testler ile analiz edilirken nitel verileri içerik analizi yöntemi ile analiz edilmiştir. Araştırma sonucunda eğitim yöneticilerinin, politika aktörlerini tanıma, eyleme geçme, politika ağları, politik etki ve yaygınlaştırma alt boyutlarında eğitim politikası süreçlerine yüksek düzeyde dâhil oldukları görülmüştür. Eğitim yöneticilerinin, gayri resmi politika ağlarına katılma ve yerel düzeyde etki oluşturma alt boyutlarında ise okul yöneticisi seçme politikası süreçlerine orta düzeyde dâhil oldukları sonucuna ulaşılmıştır. Eğitim yöneticilerinin politika probleminin tanımlanması sürecinde oluşturdukları politika ağlarının merkezinde siyasi partiler, kanun yapıcılar, sendikalar, düşünce kuruluşları ve vakıfların olduğunu ortaya koymaktadır. Eğitim yöneticilerinin eğitim politikası olgusuna ilişkin tanımlamalarını politika sürecinde yaşanan belirsizliğin bir“bilinmezlik”ve“denge arayışı”, değişimin bir“tutarsızlık”ve“yenileşme”, hedef belirlenmesinin bir“hedef koyma”ve“vizyon”belirleme ve son olarak toplumun sahip olduğu“ideolojik yapının”yansımaları olarak gruplandırdıkları görülmüştür. Eğitim politikasının politik özelliklerini ise işbirliği ve tekillik olarak kategorilere ayrılan ve oluşan politika ağında yönetsel güç ile aktörlerin yaptıkları seçimleri ve bu parameterler arasındaki ilişkiyi ifade eden“güç ve seçim”, paylaşılan değerlerin üretimini ifade eden ve bu değer üretimi sürecinin yukarıdan aşağıya ve aşağıdan yukarıya şeklinde kategorilere ayrılan“paylaşılan değer üretimi”, toplumsal taleplerin karşılanması ve devletin oynadığı rolü ön plana çıkaran kategorilerden oluşan“meşrulaştırma”ve bürokratik güç ve dinamizim ile ortaya çıkan ve bürokrasinin işlevini ifade eden“fonsiyonel bürokrasi”olarak ifade ettikleri sonucuna ulaşılmıştır. Okul yöneticisi seçme politikasının toplumun gündemine taşınmasında oluşan politika ağının merkezinde sendikalar, siyasi partiler, düşünce kuruluşları ve politika yapıcılar bulunmaktadır. Okul yöneticisi seçimine ilişkin politika sürecinin formülleştirilmesi aşamasında ise oluşan politika ağının merkezinde bürokratlar, sendikalar ve siyasi partiler ve kanun yapıcılar bulunmaktadır. Okul yöneticisi seçimine ilişkin politika sürecinin yasalaştırılması aşamasında oluşan politika ağının merkezinde kanun yapıcılar, bürokratlar ve siyasi partiler olduğu görülmüştür. Diğer yandan eğitim yöneticilerinin okul yöneticisi seçme politikası sürecine dâhil olan aktörler ve bu aktörlerin bu süreçte oluşan öznel kimliklerine yönelik bakış açıları etki ajanları olarak kavramsallaştırılmıştır. Etki ajanları kavramı, eğitim politikası süreçlerinde rol oynayan tüm bireyleri ya da bu bireylerin bir araya gelerek oluşturdukları bir grubu ifade ettiği gibi aynı zamanda devlete ait teşkilatlanmayı, kurumları, bürokrasiyi ve özel kuruluşları, biçimsel ya da biçimsel olmayan sivil toplum kuruluşlarını, düşünce kuruluşlarını, vakıfları, dernekleri ve her türden örgütlü veya örgütsüz yapıları ifade etmektedir. Bununla ilişkili olarak araştırma kapsamında eğitim yöneticilerinin görev türü, eğitim durumu, atanma şekli, eğitim yönetimi alanında eğitim alma durumu ve okul yöneticisi seçim komisyonunda görev almış olma durumlarına göre eğitim politikası süreçlerine dâhil olma düzeylerinin farklılaştığı sonucuna ulaşılmıştır. Eğitim yöneticileri ile yapılan yüz yüze görüşmeler sonucuna elde edilen sonuçlardan hareketle eğitim yöneticilerinin okul yöneticisi seçme politikasına dâhil olma gerekçeleri“mesleki idealizm”olarak kavramsallaştırılarak incelenmiştir. Araştırmanın sonuçlarına göre eğitim yöneticilerinin okul yöneticisi seçme politikası süreçlerine dâhil olurken kullandıkları stratejiler“etki stratejileri”teması altında incelenmiştir. Etki stratejileri teması,“aktif etki”,“pasif etki”ve“pro-aktif etki”olmak üzere üç alt temadan oluşmaktadır. Okul yöneticisi seçme politikasının uygulanması aşamasında oluşan politika ağının merkezinde sendikalar, vakıflar, bürokratlar ve eğitim yöneticileri bulunmaktadır. Okul yöneticisi seçme politikasının değerlendirilmesi aşamasında sendikalar, düşünce kuruluşları ve bürokratlar yer almaktadır. Araştırmanın bu ulaşılan sonuçları doğrultusunda yapılan tartışma ve yorumlamalar neticesinde hem politika yapıcılar ve uygulayıcılar hem de diğer araştırmacılara sonraki araştırmaları için önerilerde bulunulmuştur.
Özet (Çeviri)
The state as a form of higher-level organization that gives functions to social organizations, has a long-term and continuous action, inclusive of its intention and inaction, which will cover all elements, consistent with the objectives previously determined by the society for the solution of problems. Education policy that is a long term decision making is so complex and multi-dimension. Within this complex structure, education administrators play a vastly different role as bureaucrats, members of the pressure groups and interest groups, policy makers, practitioners and evaluators, members of informal organizations and experts with the necessary experience in the educational policy process. However, the level of involvement of education administrators in education policy processes, individual and organizational variables differentiate this level of involvement, the types of policy networks constituted in education policy process, the form of relations among these networks, the reasons for inclusion of education administrators in education policy, the factors determining the roles of education administrators in the education policy process and the strategies they use, are not clarified yet. In this study, it is aimed to determine the roles of education administrators in the policy processes by analysing the form and their level of effectiveness in education policy processes in Turkey, the policy subsystems and networks formed in this process, on the assumption that education administrators are one of the most effective actors at all stages of education policies. In this context, the process of selection of school principals that has changed fifteen times in the last fourteen years is considered as a specific field of the study. In this study conducted to determine the direction, meaning and level of relationships among administrators, political sub-systems and roles of education administrators in the processes of school principals selection policy, the convergent parallel design qualitative and quantitative data collection, analysis and interpretation approaches were used together to develop both generalization and in-depth understanding. The quantitative approach of the study was designed in accordance with relational design and the qualitative approach of the study was designed in accordance with the phenomenological design. In the quantitative dimension of the study, there were 518 administrators determined by stratified sampling method. There were 26 administrators determined by maximum variation sampling method in qualitative dimension of the study. The data of the study's quantitative dimension were collected with the seven sub-dimensions as recognizing policy actors, actuation, policy networks, participating in informal policy networks, political influence, effect in local level and dissemination. The scale of which reliability coefficient was .768 and social network inventory developed by the researcher were used to collect quantitative data of the research. On the other side the qualitative data were collected through face-to-face indepth interviews. Qualitative data of the study were analysed by parametric tests while qualitative data were analysed through content analysis. As a result of the research, it was reached that the education administrators were highly involved in the education policy processes in the recognition of policy actors, actuation, policy networks, political influence and dissemination sub-dimensions. In the dimensions of informal policy networks and effect in local level, education administrators were found to involve in moderate level. In the process of defining the policy problem, education administrators created networks consisting of political parties, lawmakers, unions, think tanks and foundations. It was resulted that the educational administrators defined uncertainty in the policy process as an“obscurity”, a“seek for balance”,“inconsistency”,“innovation”,“vision”and finally“ideological structure”. The political characteristics of the education policy were divided into categories of cooperation and singularity.“Power and choice”expressed the relationship between the managerial power and the choices made by the actors. And“shared value production”which expressed the production of shared values was divided into categories of above value production period from top to bottom and from top to bottom.“Legitimization”consisted of the categorization of the social demands and the role the state in the foreground. Another theme“functional bureaucracy”which emerged with bureaucratic power and dynamism was used to express the function of bureaucracy. In agenda setting stage, unions, political parties, think tanks, and policy makers were found at the centre of the policy networks. The actors who involved in school principal selection policy process were conceptualized as“policy brokers”. The concept of policy brokers also covers all the individuals who play a role in the process of education policy or a group, the state organization, institutions, bureaucracy and private organizations, formal or informal civil societyorganizations, think tanks, foundations, associations and all forms of organized or unorganized structures. It was also found out that the level of involvement of education administrators in education policy process differentiated in accordance with the type of task, education level, type of appointment and experience in selection commission. The reasons for inclusion of the education administrators into the school principals selection policy was conceptualized as“professional idealism”. According to the results of the research, the strategies that education administrators used when they were included in the school principals selection policy processes were addressed“impact strategies”. The theme of effecting strategies consisted of three sub-themes,“active effect”,“passive effect”and“pro-active effect”. There were unions, foundations, bureaucrats, and education administrators in the centre of the policy network aroused in the process of implementing the school principals selection policy. In the process of evaluating the school principal selection policy, unions, think tanks and bureaucrats were involved in the centre of the policy network. As an outcome of the discussions and interpretations made in line with the results of the research, suggestions were made for both policy makers and practitioners as well as other researchers.
Benzer Tezler
- Merkezkaç yönetim-kamu bankalarında merkezkaç yönetim uygulanması araştırmasına bir örnek T.Emlak Bankası A.Ş.
Başlık çevirisi yok
İDRİS ÇEVİK
Yüksek Lisans
Türkçe
1990
İşletmeİstanbul ÜniversitesiOrganizasyon ve İşletme Politikaları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HAYRİ ÜLGEN
- Determining maritime cyber security dynamics on the perspective of marine insurance and development of maritime cyber security risk management tool
Denizcilik sigortaları açısından deniz siber güvenlik dinamiklerinin belirlenmesi ve deniz siber güvenlik risk yönetim aracının geliştirilmesi
GİZEM KAYİŞOĞLU
Doktora
İngilizce
2023
Denizcilikİstanbul Teknik ÜniversitesiDeniz Ulaştırma Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. PELİN BOLAT
- Genel liselerde bütçe yönetimine ilişkin karşılaştırmalı bir çözümleme
A comparative analysis of budget management in general high schools
ECE ÖZDOĞAN ÖZBAL
Doktora
Türkçe
2017
Eğitim ve ÖğretimAnkara ÜniversitesiEğitim Yönetimi ve Politikası Ana Bilim Dalı
PROF. DR. KASIM KARAKÜTÜK
- Belirsizlik yönetimi ve proaktif davranışlar ile ilişkisi
Uncertainty management and its relationship with proactive behaviors
AYŞEGÜL ATALAY MAZLUM
Doktora
Türkçe
2019
Eğitim ve ÖğretimAnkara ÜniversitesiEğitim Yönetimi ve Politikası Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ALİ BALCI
- Üniversitede bütçe yönetimine ilişkin bir çözümleme
Ananalysis of budget management at universities
FİGEN ÇAM TOSUN
Doktora
Türkçe
2013
Eğitim ve ÖğretimAnkara ÜniversitesiEğitim Yönetimi ve Politikası Ana Bilim Dalı
PROF. DR. KASIM KARAKÜTÜK