Kapalı yerleşmelerde insan ve yer ilişkileri: Mavişehir (İzmir) örneği
Human and place relations in gated communities: The case of Mavişehir (İzmir)
- Tez No: 470478
- Danışmanlar: YRD. DOÇ. DR. İLKAY SÜDAŞ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Coğrafya, Sosyoloji, Geography, Sociology
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2017
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ege Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Coğrafya Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Beşeri ve İktisadi Coğrafya Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 240
Özet
Bu araştırmada, ikametgâh hareketliliği bağlamında, kapalı yerleşmeler örneğinde, insan-yer ilişkileri irdelenmiştir. Araştırmada, insanların neden bir yerleşim alanını terk edip ikametgâh hareketliliğine katıldıklarını, kapalı yerleşme sakinlerinin konut tercihlerini, sosyo-ekonomik ve demografik özelliklerini, ikamet çevreleriyle ilişkilerini ve buradan duydukları memnuniyet düzeyini, ayrıca“yeni yerleştikleri”yer ile“geride bıraktıkları”büyükşehirle olan bağlarını, yer kimliği ve yere bağlılık kavramları çerçevesinde anlamak amaçlanmıştır. İzmir'in Karşıyaka ilçesinde yer alan Mavişehir araştırma alanı olarak seçilmiştir. Araştırma, Mavişehir'de ikamet eden katılımcılarla gerçekleştirilen iki ayrı alan araştırmasına dayanmaktadır. Alan araştırması sırasında hem niceliksel hem de niteliksel yöntemler bir arada kullanılmıştır. İlk olarak 225 katılımcıya; Sosyo-demografik ve ekonomik özeliklerini, hareket deneyimlerini, Kentsel deneyimlerini, Memnuniyet düzeylerini anlamaya yönelik soruların yer aldığı soru formu uygulanmıştır. Soru formunda, katılımcıların Mahalleye ve İzmir kentine bağlılık düzeylerini ölçmek için Yere-Mahalleye Bağlılık (Lewicka,2010) ve Kent Kimliği Ölçeği (Lalli,1992) de kullanılmıştır. İkinci olarak 23 katılımcıyla derinlemesine görüşmeler yapılmıştır. İki uygulamada katılımcılarla yüz yüze görüşme yoluyla gerçekleştirilmiştir. Anketler SPSS İstatistik Paket Programı aracılığıyla çözümlenmiştir. Sonuçlar Excel tablolar ve şekillerle deskriptif olarak sunulmuştur. Daha sonra çeşitli değişkenlere göre farklılaşmaları saptamak amacıyla örtük sınıf analizi (ÖSA), χ2 testi, t-testi ve tek yönlü varyans analizi yapılmıştır. Görüşmeler ise içerik analizine tâbi tutulmuştur. Verilen yanıtlara göre çeşitli kategoriler oluşturulmuş ve bunlar tablolar halinde sunulmuştur. Araştırma sonuçları, ikamet hareketliliği sürecinde etkili olan itici faktörlerin;“Yetersiz mekânsal organizasyon özellikleri”,“Şehirsel yaşamın olumsuzlukları + Yetersiz mekânsal organizasyon özellikleri”ve“Şehirsel yaşamın olumsuzlukları + Yetersiz mekânsal organizasyon özellikleri + Sosyal rahatsızlıklar”, çekici faktörlerin;“Güvenlik, Ayrıcalık ve Mekânsal organizasyon”,“Güvenlik, Sükûnet ve Mekânsal organizasyon”,“Sükûnet ve Mekânsal organizasyon”ve“Mekânsal organizasyon ve Ayrıcalık”olduğunu göstermiştir. Her bir itici ve çekici faktör ayrı ayrı değerlendirildiğinde ise, bazı faktörlere atfedilen önemin, cinsiyet, yaş, emeklilik, medeni durum, hanehalkı büyüklü, mülkiyet durumu gibi değişkenler açısından anlamlı farklılıklar gösterdiği bulunmuştur. Bir kapalı yerleşim bölgesi olan Mavişehir yaşam biçimi (tarzı) topluluklarını yansıtmaktadır. Mavişehir sakinleri, demografik özellikler ve sosyo-ekonomik statü açısından homojen bir görüntü (“orta-üst”ve“üst gelir”grup, eğitim düzeyi yüksek, çekirdek aile yapısına sahip, şehirli nüfus) sergilemektedir. Mavişehir sakinlerinin mekânsal doyumları çok yüksek düzeydedir. Ev sahipliği durumu ve hanehalkı büyüklüğü bu doyumu etkileyen belirleyicilerdir. Mavişehirlilerin Mavişehir'e atfettikleri anlamlar çoğunlukla sakinlik, yeşillik, parklar, düzen, temizlik gibi“düzenli sakin ortam”la ilişkilidir. Mavişehir sakinleri Mavişehir'e yüksek düzeyde bağlıdır. Mahalleye bağlılığın gelişmesinde mahallede yaşama süresi, ev sahipliği durumu ve mekânsal doyum etkili olan değişkenlerdir. Yere bağlılık ve mekânsal doyum ile ikametgâh hareketliliği arasında anlamlı bir ilişki vardır. Nitekim mekânsal doyum ve mahalleye bağlılık düzeyi taşınma niyeti ve davranışı üzerinde etkili olan belirleyicilerdendir. Diğer taraftan, Mavişehir sakinleri geri de bıraktıkları kentle de ilişkilerini hala sürdürmektedirler. Diğer bir ifadeyle, Mavişehirlilerin İzmir kent kimliği yüksek düzeydedir. Bu kimlik bağlılık boyutunda daha yüksek düzeyde gelişirken, diğer boyutlarda, özellikle aşinalık ve geçmiş boyutunda daha az gelişmiştir. İzmir kent kimliğinin oluşmasında ve gelişmesinde, doğum yeri, ev sahipliği durumu ve mahallede yaşama süresi etkili olan faktörlerdir. Son olarak, araştırmamızdan elde edilen bulgular, kapalı yerleşmelerin artık İzmir kentinde de hem mekânsal hem de sosyal bir ayrışmayı beraberinde getirme eğiliminde olduğunu göstermektedir. Mavişehir'in tercih edilmesinde etkili olan en önemli faktörler bu duruma işaret etmektedir. Sessizlik ve sakinliğin ötesinde, özellikle bu yerleşim alanlarının sunmuş olduğu profesyonel hizmetler, güvenlik ve benzer sosyo-ekonomik özelliklere sahip homojen bir grupla bir arada yaşama istediği İzmir'de kapalı yerleşmelerin tercih edilmesinde etkili olan önemli motivasyonlar haline gelmiştir.
Özet (Çeviri)
In this study, human and place relations were examined in the context of residential mobility and the case of gated communities. Aim of this research was to examine the reasons why people leave a residential area and participate in the residential mobility; housing preferences, socio-economic and demographic characteristics of gated community residents, relationship with their constructered residential environment and satisfaction level within the theoretical framework of place identity and place attachment. Mavişehir located on the Karşıyaka district of Izmir, was selected as the research area. The research was conducted in a sample who are the residents of Mavişehir. Both qualitative and quantitative methods were employed during field research. Firstly, 225 participants were asked to fill out a questionnaire that includes questions on the socio-demographic and economic characteristics, movement experiences, urban experiences, satisfaction levels of the Mavişehir residents. The Place Attachment Scale of Lewicka (2010) and the Urban-related Identity Scale of Lalli (1992) were also applied in order to measure participants'“attachment level”and the“identity”, related to the neighbourhood and the city of Izmir, repectively. Secondly, in-depth interviews were conducted with 23 participants. Questionnaires and in-depth interviews were conducted face-to-face with the participants. Findings were analyzed through SPSS Statistical Package Program. The results are presented through descriptive tables and figures. Then, latent class analysis, χ2 tests, independent sample t-tests and one-way analysis of variance were performed to determine the differences according to various variables.Transcriptions of the interviews were subjected to thematic content analysis. According to answers various categories were created and these were presented in tabular. The results of the research showed that the push factors which have effect on the residential mobility process are;“Inadequate spatial organization characteristics”,“Disadvantages of urban life + Inadequate spatial organization characteristics”and“ Disadvantages of urban life + Inadequate spatial organization + Social disturbances”. Pull factors, on the other hand, include;“Security, Privilege and Spatial Organization”,“Security, Tranquility and Spatial Organization”,“Tranquility and Spatial Organization”and“Spatial Organization and Privilege”. When each push and pull factors are evaluated separately, it was found that the importance attributed to some factors indicate significant differences in terms of variables such as gender, age, retirement, marital status, household size and the ownership status of the house. Mavişehir, which is a gated community area, represents the lifestyle communities. Residents Mavişehir display a homogeneous image in terms of demographic characteristics and socio-economic status (Middle-upper and upper income group, highly trained, core family structure, urban-background population). The spatial satisfaction of Mavişehir residents is very high. Ownership status and household size are predictors of this satisfaction. The meaning are attributed to Mavişehir by residents of Mavişehir is mostly related to the well-organized and tranquil environment, signified through the attributions such as tranquility, green, parks, order, cleanliness etc. The residents of Mavişehir attachment to Mavişehir at high level. The lenght of residence in the neighborhood, property ownership and special satisfaction are the significant variables that affect development of neighborhood attachment. There is a significant relationship between place attachment and spatial satisfaction and residential mobility. Spatial satisfaction and neighborhood attachment levels are determinants of the intention and behavior of moving. On the other hand, the residents of Mavişehir still have maintained relationships with the city where they left behind. In others words, Izmir urban-related identity of the residents of Mavişehir are high level. This identity develops higher level at the dimension of attachment, but it develops lower level at other dimensions, particularly familiarity and past dimensions. Place of birth, the length of residence in the neighborhood, homeownership are affective factors to consist and development of Izmir urban-related identity. Finally, the findings of our research show that gated communities tend to bring both spatial and social segregation in Izmir. The most important factors influencing the preference of Mavişehir indicate this situation. Beyond the tranquility, especially the professional services, security that are offered by these settlements and wants to live with in a homogeneous group which have similar socio-economic characteristics have become important motivations for the preference of gated communities.
Benzer Tezler
- Yerleşme ve ziraat hayatı açısından Baltacı ve Solaklı Deresi havzaları
Başlık çevirisi yok
YÜKSEL ACAR
- Altıntaş (Kütahya) Havzası'nda doğal ortam ile insan arasındaki ilişkiler
Relationships between natural environment and human in Altintaş (Kütahya) river watershed
IŞIL GERGİÇ
Yüksek Lisans
Türkçe
2007
CoğrafyaAfyon Kocatepe ÜniversitesiCoğrafya Ana Bilim Dalı
PROF.DR. MEHMET ALİ ÖZDEMİR
- Çaldıran Ovası ve çevresinde doğal ortam ile insan arasındaki ilişkiler
Başlık çevirisi yok
RIFKI SINDIR
- Geomorphometric analysis of Elmali Plain and its archaeological settlements
Elmalı Ovası ve arkeolojik yerleşmelerinin jeomorfometrik analizi
HİLAL SEREN ŞAHİN
Yüksek Lisans
İngilizce
2024
Arkeolojiİstanbul Teknik ÜniversitesiEkoloji ve Evrim Ana Bilim Dalı
PROF. DR. BÜLENT ARIKAN
PROF. DR. PEDAR WILLIAM FOSS
- Datça yarımadasında doğal ortam ve insan ilişkileri
The natural environment and human relations in Datça peninsula
FATMA KAFALI