Kuvars minerallerinin ESR yöntemi ile incelenmesi ve tarihlenmesi
ESR Studies and dating of quartz minerals
- Tez No: 47119
- Danışmanlar: PROF.DR. FEVZİ APAYDIN
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Fizik ve Fizik Mühendisliği, Physics and Physics Engineering
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 1995
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Hacettepe Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 112
Özet
IV ÖZET Bu çalışmada, Kapadokya bölgesinden toplanan ignimbriüerdeki kuvars mineralleri farklı ayrıştırma işlemleri kullanılarak seçildi ve tanecik büyüklüğüne göre gruplandt Gruplanan kuvars örnekleri ve Ödemiş'ten toplanan kuvars tek kristali ESR spektroskopisi yöntemiyle incelendi ve tarihlendi. ESR spektrumlan, 100 kHz alan modülasyonuna sahip Varian E-L9 tipi X-bant ESR spektrometresi kullanılarak gözlendi. ESR deneyleri, toz kuvars Örnekleri için 77 K'de, kuvars tek kristali için ise 100 K'de gerçekleştirildi. Kapadokya bölgesi kuvars tanelerinde gözlenen ESR spektrumlan, Al ve Ti merkezlerinin varlığım gösterdi" Bu merkezlere ilişkin spektroskopik yarılma çarpanları, Al için gAiı=2.07, gAu=2.01 ve Ti için de gTİ=1.94 bulundu. Ödemiş yöresi kuvars tek kristalinde gözlenen spektrumlardan spektroskopik yarılma çarpanının yönser özellik taşıdığı gözlendi. Bu nedenle, doğal kuvars tek kristali için gözlenen Ti merkezinin spektroskopik yarılma çarpanının uygulanan dış magnetik alan içindeki yönelimine göre değişimi incelendi ve g matrisi oluşturularak asal değerler ile yön kosinüsleri bulundu. Bulunan asal değerler gı=1.92, g2=1.93 ve g3=1.97'dir. Yönserlik incelemesi y-ışınlanmış, y-ışnüanmış-ısıülmış-y-ışınlanmış kuvars tek kristali için de yapıldı. Bulunan sonuçların, doğal kuvars tek kristali için elde edilenlerle aynı olduğu görüldü. Ayrıca, Al ve Ti merkezlerinin ısıl davranışları incelendi. Bu amaçla, kuvars örnekleri eşısıl ve eşsüreli ısıtma işlemlerinden geçirildi. Bu deneylerden alman verilerle çizilen Arrhenius eğrilerinden, Al ve Ti merkezleri için kuvars ömelderinin depolanma sıcaklığındaki t ısıl ömür değerleri bulundu. Kapadokya yöresi kuvars tanelerinin ESR çizgi şiddetlerinin ışınlama doz miktarına göre değişimini incelemek amacıyla, örnekler ışınlandı ve hem Al hem de Ti merkezleri için büyüme eğrileri bulundu. Barabas modeli yardımıyla ED (eşdeğer doz) ve JD (jeolojik doz) değerleri hesaplandı. Örneklere ilişkin YD (yıllık doz) iki ayrı yoldan hesaplandı. Böylece, Kapadokya yöresinden toplanan ve tanecik büyüklüğüne göre ayrılan kuvars tanelerinin her biri için JD ve ED değerleri kullanılarak Al ve Ti merkezlerinin yaşlan bulundu. Bulunan maksimum yaş değeri 2.71 Myıl'dır. Bu değer, yörenin jeolojik yaşı olarak öngörülen 7.9 Myıl'dan birkaç kat daha küçüktür. Benzer işlemler, Ödemiş yöresi kuvars tek kristali için de yapıldı ve 0.6 Myıl yaş değeri bulundu.
Özet (Çeviri)
ABSRACT In this work, the quartz grains and quartz single crystals were investigated by using the techniques of ESR spectroscopy. Quartz grains were separated from the other minerals collected from Kapadokya, with different separation techniques and were classified according to their sizes. The ESR spectra were taken by using a Varian E-L9 X-band ESR spectrometer with a 100 kHz modulation. ESR measurements of the quartz grains and the quartz single crystals were carried out at 77 K and 100 K, respectively. It was found from the observed ESR spectra of the natural quartz grains that Al and Ti centers were responsible for the ESR lines. Their calculated g-factors were found to be gAii=2.07 and gAi2=2.01 for Al and gn=1.94 for Ti. From the examination of the ESR spectra of the quartz single crystals, it was observed that g-factor was anisotropic. This behaviour were examined in detail for Ti center, and the principal values and their direction cosines were calculated. The calculated values are: gi=1.92, g2=1.93 and g3=1.97. Anisotropy of the g-factor were also examined for y-irradiated and y-irradiated-heated-y-irradiated quartz single crystals. The results were found to be the same. Thermal behaviour of the Al and Ti centers were examined by making isothermal and isochronic annealing experiments. Life times of Al and Ti centers at blocking temperature were calculated by using Arrhenhis plots. Irradiated quartz grains were used to examine the intensity of the ESR signals against the artificial y-irradiation dose. So obtained signal growth curves were used to estimate ED (equivalent dose) and JD (geological dose) values, with the help of the model due to Barabas. Finally, it was calculated the ages of the quartz grains and the quartz single crystals collected from Kapadokya and Ödemiş, respectively. It is found that the maximum age of the quartz grains was 2.71 My and the maximum age of the quartz single crystals was 0.6 My.
Benzer Tezler
- Kapadokya yöresi ignimbritlerindeki kuvars minerallerinin ESR spektroskopi yöntemi ile incelenmesi ve yaşının tayini
Başlık çevirisi yok
EMİNE AKDENİZ
- Bigadiç (Balıkesir) çevresi borat yataklarının mineralojik ve jeokimyasal incelenmesi
Mineralogical and geochemical investigations of borate deposits around Bigadiç (Balikesir)
İSMAİL KOÇAK
Yüksek Lisans
Türkçe
2009
Jeoloji MühendisliğiAnkara ÜniversitesiJeoloji Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ŞÜKRÜ KOÇ
- Gama ışınları ile ışınlanmış ıhlamur örneklerinin elektron spin rezonans (ESR) ve termolüminesans (TL) teknikleri ile incelenmesi
Investigation of gamma irradiated linden samples by electron spin resonance (ESR) and thermoluminescence (TL) techniques
UFUK PAKSU
Yüksek Lisans
Türkçe
2013
Fizik ve Fizik MühendisliğiDokuz Eylül ÜniversitesiFizik Ana Bilim Dalı
PROF. DR. BİROL ENGİN
- Salihli bölgesi sedimenter kuvarslarının PTTL özelliklerinin incelenmesi
Investigation of PTTL properties of Salihli sedimentary quartz
OZAN İNAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2013
Nükleer MühendislikEge ÜniversitesiNükleer Bilimler Ana Bilim Dalı
PROF. DR. TURGAY KARALI
- Kuvars mineralinin ışıma özelliklerinin farklı tanecik boyutlarına göre incelenmesi
Luminescence characteristics of quartz mineral with respects to different grain size
ERDEM ŞAĞBANOĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2012
Fizik ve Fizik MühendisliğiEge ÜniversitesiNükleer Bilimler Ana Bilim Dalı
PROF. TURGAY KARALI