Geri Dön

İslam öncesi dönemde Türklerde kozmoloji anlayışı (Mitoloji ve destanlara göre)

Turkish cosmology perceptivity in pre-islamic period (according to mythologies and epics)

PDF İndir

  1. Tez No: 471315
  2. Yazar: HASAN AKSOY
  3. Danışmanlar: YRD. DOÇ. DR. SEFER SOLMAZ
  4. Tez Türü: Yüksek Lisans
  5. Konular: Tarih, History
  6. Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
  7. Yıl: 2017
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: Selçuk Üniversitesi
  10. Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Tarih Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Tarih Bilim Dalı
  13. Sayfa Sayısı: 126

Özet

İnsanların doğayı sorgulamaları sonucu, bilinçaltında varlığını kazanan kozmoloji anlayışı, insani duygularla izah edilmeye çalışılmıştır. Doğadaki somut nesneler kullanılarak, kâinat tanımlanmaya çalışılmışsa da, bilinmeyen kozmik unsurlar insani hayallerle birleşmek zorunda kalmıştır. Böylece kâinatın her yönünü açıklamaya çalışan bu anlayış, ilk olarak Merkezi Asya'nın bozkırlarında kendini göstermiştir. Dini hayat kâinat anlayışı ve düşünce yapısının gelişmesinde önemli etkendir. Tanrı'nın varlığı ve gücü, yeryüzündeki kozmik olaylar ve gökyüzündeki tanımlanamayan varlıklar kâinat anlayışını ve düşünce yapısını doğrudan etkilemiştir. İnsan doğduğu vakit üzerinde yaşadığı kâinatı anlamaya ve tanımaya uğraşmıştır. Uzun sorgulamalar neticesinde kozmik unsurlar manasına erişerek sistemleştirilmiştir. Evrensel kâinat anlayışını ortaya koyan ilk topluluk, Kuzey Çin'de siyasi oluşumunu tamamlayan proto-Türk olarak kabul edilen Choular (M.Ö. 1050-249) olmuştur. Türklerin ilk öz kozmoloji anlayışını ortaya koyan Choular, evrenin bütün oluşumunun birbirine zıt fakat birbirini tamamlayan gök ve yerin oluşturduğunu belirtmiştir. Bu anlayış ileride Hunlara ve VI.-VIII. yüzyıllarda da Kök Türk ve diğer yarı göçebe boylara sirayet etmiştir. Mitoloji ve destanlar ait oldukları milletin kozmoloji anlayışları hakkında önemli deliller sunmaktadır. Kozmik motif ve semboller, İslam öncesi dönem Türk mitolojisinde ve destanlarında yerini almıştır. Bu öğeleri Türk kâinat anlayışıyla ilişkilendirerek, kozmoloji anlayışı içerisindeki konumunu ve manasını tespit etmek amaçlanmıştır.

Özet (Çeviri)

The sense of cosmology that comes into existence in the subconscious of a person questioning nature has been tried to be explained through humane feelings. Although tangible objects in nature were used during the endeavour for defining the universe, unknown cosmic factors had to combine with the humane imagination. Thus, such a sense, which tries to explain all aspects of the universe, first emerged in the Central Asian moorlands. Religious life is an important factor in the enhancement of sense of universe and the mentality. Existence and power of God, cosmic phenomena on the earth and unidentified objects in the sky have had a direct impact on the sense of universe and mentality. Man has strived to understand and identify the universe in which he lives since the very moment he is born. Having become meaningful as a result of long-standing questionings, cosmic factors were systematized. The first community to come up with the idea of a universe were the Zhou (1050-249 BCE), who established a political unit in Northern China and who are considered to be proto-Turks. Among the Turks, Zhous proposed the first original approach to cosmology, imagining that the universe comprised the earth and the heavens, which were thought to be opposites that complemented each other. This approach was later adopted by the Huns, the Kök Turks and other semi-nomadic tribes in the 6th and 8th centuries. Mythology and epics provide substantial evidences on the sense of cosmology prevailing in the nations they belong to. Cosmic motives and symbols were dealt with in Turkish mythology and epics during the pre-Islamic period. This study aims to correlate such elements with Turkish sense of universe, and to identify the role and meaning of them within the sense of cosmology.

Benzer Tezler

  1. Tez No

    83030

    İslam dünyasında bahçe ve evren anlatımı

    The Islamic garden: A cosmological approach

    SEDAT BORNOVALI

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    1999

    Mimarlıkİstanbul Teknik Üniversitesi

    PROF.DR. SEMRA ÖGEL

  2. Tez No

    860566

    İslam öncesi dönemde Türklerde yerleşme kültürü ve yaşadıkları şehirler

    Settlement culture of Turks in the pre-Islamic period and the cities they lived in

    MERVE YILDIRIMCAN

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2023

    TarihZonguldak Bülent Ecevit Üniversitesi

    Tarih Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. NURETTİN HATUNOĞLU

  3. Tez No

    689593

    Türklerde devlet başkanlığı

    Presidency in Turks

    ORHAN BURHAN

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2020

    Kamu YönetimiSüleyman Demirel Üniversitesi

    Kamu Yönetimi Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. MEHMET AKTEL

  4. Tez No

    677235

    Türklerde İslam öncesi Arap kültürünün etkisiyle değişen kadın algısı

    Changing perception of women in Turks with the effect of pre-Islamic Arab culture

    HÜLYA GÜDENDEDE

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2021

    DinÇanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi

    Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. ÖZCAN TAŞCI

  5. Tez No

    205317

    Türklerde din ve mimari ilişkisi

    The relationship between religion and architectural in Turks

    UMUT ATEŞOĞLU

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2007

    DinMimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi

    Sanat Tarihi Ana Bilim Dalı

    PROF.DR. GÖNÜL CANTAY

Geri Dön