Geri Dön

Diyarbakır türbeleri

Tombs of Diyarbakır

  1. Tez No: 471317
  2. Yazar: CEMAL ÇIĞ
  3. Danışmanlar: PROF. DR. ALİ BORAN
  4. Tez Türü: Yüksek Lisans
  5. Konular: Sanat Tarihi, Art History
  6. Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
  7. Yıl: 2017
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: Selçuk Üniversitesi
  10. Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Sanat Tarihi Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Sanat Tarihi Bilim Dalı
  13. Sayfa Sayısı: 448

Özet

Anadolu'nun tarihi kentlerinden biri olan Diyarbakır farklı dönemlere ait çeşitli mimari eserler ile birçok kültürün izlerini taşımaktadır. Şehirde görülen sanat eserleri içerisinde mezar anıtları önemli bir yer tutmaktadır. Bu kapsamda merkez ve merkez ilçelerinde yer alan Mervanoğulları, Artuklu, Akkoyunlu ve Osmanlı döneminde inşa edilen yirmi iki türbe ele alınmıştır. Diyarbakır'da türbe mimarisi 11. yüzyılda Mervanoğulları döneminde inşa edilen Nasırudevle ve Eşi Sittünas'ın Türbesi ile karşımıza çıkmaktadır. Daha sonraki yıllarda türbe inşası 19. yüzyıla kadar sürmüştür. Şehirde görülen bu mimari eserler genellikle Osmanlı dönemine tarihlenmektedir. Ayrıca Artuklu döneminden bir adet ve Akkoyunlu dönemine ait iki adet türbe bulunmaktadır. Bunlar Sultan Şücaeddin Türbesi, Lala Bey Türbesi ve Şeyh Yusuf Hamedani Türbesi'dir. İki katlı inşa edilen ve cenazelik katına sahip olan Sultan Şücaeddin Türbesi ile Lala Bey Türbesi, Büyük Selçuklu ve Beylikler dönemi türbe geleneğini yansıtmaktadır. Türbelerin daha çok tek katlı olarak inşa edildiği görülmektedir. Diyarbakır türbeleri, kare, sekizgen, baldaken, dairesel ve dikdörtgen plan şemasına sahiptirler. Örtü sistemi açısından farklılık gösteren türbelerde yaygın olarak, içten kubbe dıştan pramidal külah örtü düzeni kullanılmıştır. Bazı türbelerde ise içten ve dıştan kubbe, içten kubbe dıştan konik külah ve içten beşik tonoz dıştan düz dam örtü sistemi görülmektedir. Ayrıca İskender Paşa Türbesi merkezi kubbe ve iki yarım kubbe uygulaması ile dikkat çekmektedir. Genel olarak süsleme açısından sade diyebileceğimiz türbelerde geometrik, bitkisel, yazı, mukarnas, kalem işi ve çini süslemeye yer verilmiştir. Bu süslemeler giriş kapılarında, pencere kanatları, pencere alınlık ve iç yüzeylerinde, sütuncelerde, duvar yüzeylerinde, mihraplarda, kubbe ve kubbe geçişlerinde ve mezar taşlarında toplanmıştır. Sahabeler Türbesi, çini ve kalem işi süslemenin görüldüğü tek yapıdır.

Özet (Çeviri)

Diyarbakır, one of the historical cities of Anatolia, carries the various architectural works belonging to different periods and traces of many cultures. Among the artworks seen in the city, grave monuments have an important place. Within this scope, the twenty two tombs which are in the province center and central districts, built in the Mervanoğulları, Artuklu, Akkoyunlu and Ottoman period were dealt with. As the mausoleum architecture in Diyarbakir, we encounter with the tomb of Nasırudevle and his wife Sittünas, built during the 11th century Mervanoğulları era. In later years, the construction of the tomb continued until the 19th century. These architectural works seen in the city are generally dated to the Ottoman period. There are also one tomb belonging to Akkoyunlu period and two tombs from Artuklu period. These are Sultan Şücaeddin Tomb, Lala Bey Tomb and Sheikh Yusuf Hamedani Tomb. The Sultan Şücaeddin Tomb and the Lala Bey Tomb, which were built two storeys and have a funeral floor, reflect the tomb tradition of the period of Great Seljuk and Beyliks. It is seen that the tombs are mostly constructed as single storeys. Diyarbakır tombs have square, octagonal, baldaken, circular and rectangular plan schemes. In the tombs that differ from the standpoint of the covering system, was used extensively the internal dome and external pramidal cone covering system. Some types have internal and external dome, internal dome external conical cone and internal tunnel vault external flat roof covering system. In addition, the Iskender Pasha Tomb attracts attention with its central dome and two half dome applications. In the tombs that we can qualify generaly as simple in terms of decoration, it was given place the geometric, vegetal, writing, muqarnas, hand- work and decorating tiles. These ornaments are gathered in entrance doors, window wings, tympanums and interior surfaces, columns, wall surfaces, mihrabs, dome and dome passages and tombstones. The Sahabeler Tomb is the only structure where the tile and hand-work ornaments are seen.

Benzer Tezler

  1. Diyarbakır merkez ve çevresi (ilçeleri) halk hekimliği

    Diyarbakır center and its surroundings (ditricts) public medicine

    TUBA UMAN

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2023

    Halk Bilimi (Folklor)Batman Üniversitesi

    Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. REZAN KARAKAŞ

  2. 19. yüzyılda harput'un sosyal ve dini yapısı

    Social and religious structure of harput in the 19th century

    ŞİRİN KARAYIL

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2018

    DinFırat Üniversitesi

    İlköğretim Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Eğitimi Ana Bilim Dalı

    DR. ÖĞR. ÜYESİ ABDURRAHMAN DAŞ

  3. İslam dünyasında bahçe ve evren anlatımı

    The Islamic garden: A cosmological approach

    SEDAT BORNOVALI

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    1999

    Mimarlıkİstanbul Teknik Üniversitesi

    PROF.DR. SEMRA ÖGEL

  4. Diyarbakır Suriçi bölgesinde yer alan tarihi türbe yapılarının tespiti ve koruma sorunları

    Determination and preservation problems of historical tomb buildings in Diyarbakir Surici district

    ESRA GÜZEL

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2023

    MimarlıkDicle Üniversitesi

    Mimarlık Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. GÜLİN PAYASLI OĞUZ

  5. Silvan (Diyarbakırda)'da halk hekimliği

    Folk medicine in Silvan (Diyarbakır)

    MEHMET YUSUF ASLAN

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2018

    Halk Bilimi (Folklor)Fırat Üniversitesi

    Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı

    DR. ÖĞR. ÜYESİ BİROL AZAR