Yücebaca (Yıldızeli-Sivas) graniti'nde alterasyon ve eser element jeokimyası incelemeleri
Alteration and trace element geochemistry of yücebaca(Yıldızeli̇-Si̇vas) granite
- Tez No: 479215
- Danışmanlar: PROF. DR. AHMET GÖKCE
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Jeoloji Mühendisliği, Geological Engineering
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2017
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Cumhuriyet Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Jeoloji Mühendisliği Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 124
Özet
Yücebaca Graniti, Yıldızeli İlçesi'nin güneybatısındaYücabaca Köyü yakınında yeralmakta olupPaleozoik yaşlı Akdağmadeni Metamorfitleri'ne ait şist ve mermerler içine sokulum yaparak yerleşmiş ve Tersiyer yaşlı Tokuş Formasyonu'nun Susuzdağ ve Banaz üyeleri ile Tersiyer yaşlı İncesu Formasyonu'nun Aydoğmuş Üyesi tarafından uyumsuz olarak örtülmüş bir plutonik kütledir. Bu plutonik kütleden alınmış örneklerin mikroskopik ve jeokimyasal inceleme sonuçları; granitik bileşimde, holokristalin, genellikle porfirik dokulu, alkali içeriği yüksek, A-tipi granitoyidlere benzer jeokimyasal özelliklere sahip, jeotektonik konum olarak volkanik yay bölgelerinde yerleşmiş bir sokulum olduğunu göstermektedir. İncekesitlerde; hidrotermal çözeltiler etkisiyle ortoklazlarda serisitleşme ve killeşme, plajiyoklazlarda karbonatlaşma, paragonitleşme ve killeşme, biyotit, amfibol ve piroksenlerde kloritleşme geliştiği, mermerlerle olan dokunağında ise fazla geniş olmayan epidot + granat içeren skarn zonlarının geliştiği gözlenmiştir. En az altere örneğe göre yapılan kütle değişim hesaplarından, hidrotermal çözeltiler etkisiyle, Yücebaca Graniti'nin farklı kesimlerinde net %23 kütle artması ile %13 kütle azalması meydana geldiği belirlenmiştir. Eser element zenginleşmesi açısından ise hem granit içinden, hem de skarn zonlarından ve mermerler içindeki kılcal damarcıklardan alınmış örneklerde; Pb, Zn, Mn, U, W ve Be değerlerinde kıtasal kabuk ortalamasına ve düşük kalsiyumlu granitoid ortalamasına göre belirgin zenginleşmeler olduğu görülmüştür. Cevherleşme açısından; saha incelemeleri sırasında, Yücebaca Graniti ve Akdağmadeni Metamorfitlerine ait mermerler içinde yer yer kalsit, kuvars ve opak mineral içeren damarcıkların bulunduğu, granit – mermer dokunakları boyunca ise granat, piroksen, amfibol ve epidot içeren skarn zonlarının geliştiği belirlenmiştir. Granitik kütle içinde opak mineral olarak maghemitleşmiş manyetitler yaygın olup bu kütle içindeki kılcal damarcıklarda da kuvars ve kalsit yanısıra sarı – kahverengi renkli amorf veya kriptokristalin Fe-oksitli ve hidroksitli dolgular içinde maghemitleşmiş manyetit kırıntıları, limonit, limonitleşmiş pirit, kalkosinleşmiş kalkopirit ve çok küçük boyutlu nabit altın tanecikleri gözlenmiştir. Skarn zonundan alınmış örneklerde de maghemitleşmiş manyetitler yaygın olup çok az miktarlarda nabit altın gözlenmektedir.Mermerler içindeki kılcal kalsit ve kuvars damarcıkları içinde ise sarı – kahverengi renkli amorf veya kriptokristalin Fe-oksitli ve hidroksitli dolgular, limonit ve çok küçük tanecikler halinde nabit altın gözlenmiştir. Ancak, bu cevherleşme belirtilerinde bulunabilecekleri ümit edilen; sfalerit, galenit, şelit, wolframit ve kassiterit gibi mineraller gözlenmemiştir. Sonuç olarak; incelenen örneklerin petrografik ve jeokimyasal özellikleri ve hidrotermal çözeltilerin etkileri; granitik kütle içinde ve çevre kayaçlarla dokunağında ve kılcal damarcıklar içinde Sn, W, Pb, Zn, Mn, U, NTE ve Begibi elementlere ait cevherleşmelerin bulunması gerektiğine işaret etmekle birlikte bu elementlere ait cevher minerallerinin gözlenmemesi, bu elementlerin kendi cevher minerallerini oluşturabilecek derecede zenginleşemediklerine ve ekonomik olarak değerlendirilebilecek derecede bir cevherleşmenin oluşmadığına işaret etmektedir. Ancak, incelenen örneklerin plutonik kütlenin çok az aşınmış tepe kısmından alındığı göz önünde bulundurularak derinlerde porfiri tip Sn cevherleşmelerinin bulunabileceği ve öncelikle jeofizik yöntemlerle, daha sonra da sondaj çalışmaları ile araştırılması yararlı olacaktır.
Özet (Çeviri)
Yücebaca Granite, is located near the Yücebaca Village at the southwest of Yıldızeli town. It intruded into schists and marble of paleozoic aged Akdağmadeni metamorphics and is overlined by the sediments of Susuzdağ and Banaz members of Tertiary Tokuş Formation and sediments of Aydoğmuş member of Tertiary İncesu Formation. The results of microscopic and geochemical investigations of the samples collected from this plutonic intrusion showed that it has a granite composition, holocrystalline - generally porphyritic texture, high alkali content and similar characteristics with A- type granitoids and it was occurred in a volcanic arc related environment. In thin section; sericitization and argilization in orthoclases, carbonatization, paragonitization and argilization in plagioclases, chloritization in biotite, amphibole and pyroxene in granitic samples, and epidote + garnet bearing skarn zones occurred along the granite and marble contacts are the fingerprints of hydrothermal alteration processes. It has been determined from the mass change calculation of chemical results comparing with the least altered sample; a 13 % net mass reduction and a 23 % net mass increase. It has been observed that Pb, Zn, Mn, U, W and Be values are significantly high in the samples collected from granitic mass, skarn zones and thin veinlets in marbles comparing with the mean values of continental crust and low calcium granitoids by the effect of hydrothermal fluids. In terms of mineralization; it has been determined calcite, quartz and opac minerals bearing veinlets in the granitic mass and in the marble of Akdağmadeni metamorphics and garnet, pyroxene, amphibole and epidote in the skarn zones developped along the granite – marble contacts during field investigations. Maghemitized magnetites are widespread in granite samples, in addition, quartz, calcite, amorphous or cryptocrystalline Fe-oxide and hydroxide precipitates, maghemitized magnetite fragments, limonite, limonitized pyrites, chalcosinated chalcopyrite and very small particules of gold were observed in the samples from thin veinlets occurred in granite mass. Maghemitized magnetites are widespried and very little amonth of gold are seen in the samples taken from the skarn zones. Samples taken from the thin veinlets in marbles contain yellow – brown colered amorphous or cryptocrystalline Fe-oxide and hydroxide precipitates, limonite, and small amonth of native gold. However, it is hoped the presence of ore minerals in this type of occurences such as; sphalerite, galenite, scheelite, wolframite and kassiterite were not observed. It is expected the presence of Sn, W, Pb, Zn, Mn, U, NTE and Be bearing mineralization in the Yücebaca area. Altought, Pb, Zn, Mn, U, W and Be content of the samples are significantly enriched comparing with the mean values of continental crust and low calcium granitoids and the effect of the hydrothermal fluids is determined, any of ore minerals of these elements were not identified. The lack of the ore minerals of these elements in the samples show that the possibility of the presence of economic mineralization is poor in the Yücebaca area. But, the investigated samples were taken from the slightly eroded apex of granitic mass and the effect of hydrothermal fluids are quite high and it may be suggested that the deeper parts of the Yücebaca granite must be investigated by geophysical method and then drilling works for porphyry Sn mineralization.
Benzer Tezler
- Yıldızeli (Sivas) G-GB'sında yer alan magmatik kayaçların mineralojik-petrografik, jeokimyasal ve petrojenetik incelemesi
Mineralogical-petrographical, geochemical investigation and petrogenesis of magmatic rock at S-SW of Yildizeli (Sivas)
GÖKÇE YILMAZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Jeoloji MühendisliğiSivas Cumhuriyet ÜniversitesiJeoloji Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ NAZMİ OTLU
- Yıldızeli (Sivas) GB'sında yer alan plütonik kayaçların petrojenetik korelasyonu
Petrogenetic correlation of plutonic rocks in Yildizeli (SW Sivas)
BURCU ÖZFIRAT
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Jeoloji MühendisliğiSivas Cumhuriyet ÜniversitesiJeoloji Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ NAZMİ OTLU