Cumhuriyet Döneminde Sason ve Sason isyanları
Sason and Sason rebellions in Republican Period
- Tez No: 480492
- Danışmanlar: YRD. DOÇ. ABDULAZİZ KARDAŞ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Tarih, History
- Anahtar Kelimeler: Cumhuriyet Dönemi, Alınan Tedbirler, Sason, İsyan, Yasaklı Bölge, Republic Period, Measures Taken, Sason, Rebellion, Forbidden Area
- Yıl: 2017
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Yüzüncü Yıl Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Tarih Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Türkiye Cumhuriyeti Tarihi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 134
Özet
Sason, 1926'da Siirt'e bağlı bir kaza haline getirilmiştir. Ancak belgelerde, 1935'te yapılan nüfus sayımıyla Sason'un Muş vilâyetine bağlı olduğu görülmüştür. 1938'de tekrar Siirt'e bağlanan Sason, 16 Mayıs 1990'da Batman'ın il olması ile birlikte Batman'a bağlanmıştır. Sason kurulduğu bölge itibari ile oldukça sarp dağlar ve geçit vermeyen vadilerden oluşmaktadır. Bu coğrafi durumundan ötürü bölge, kaçakların ve isyancıların sığınak yeri olmuştur. Böyle dağlık alanlarda bu kaçak ve isyancıları aramak askerler için oldukça zor bir iş olmuştur. Bu durumun farkında olan Sason halkı, itaatsizlik ve başkaldırışlarda bulunmaktan çekinmemiştir. Sason'da Osmanlı Devleti Dönemi'nde Ermenilerin ve bazı aşiretlerin çıkardıkları isyanlar bu itaatsizliklerinin kanıtıydı. Bu isyanlar için alınan tedbirlerin yetersizliği, coğrafi şartların zorluğu, isyan hareketlerinin Cumhuriyet dönemine kadar devam etmesine neden olmuştur. Cumhuriyetin ilanıyla birlikte yeni kurulan devlet, nüfuz ve otoritesini ülkenin her tarafına yerleştirmeye başlanmıştır. Ancak bu duruma karşı olan, devletin istediği vergiyi vermeyen, askere gitmeyi reddeden Sason ve çevresindeki halk, aralıklarla devam eden isyanlara kalkışmışlardır. Hükümet çıkarılan bu isyanların bastırılması için birçok harekât gerçekleştirmiş, fakat elverişsiz iklim koşulları ve isyancıların bölgedeki iyi bildikleri mağaralarda saklanmalarından dolayı bu harekâtlar başarısızlıkla sonuçlanmıştır. Sason ve Kozluk arasındaki kesim, yasaklı bölge olarak ilan edilmiş bölge halkının burada kalmasına izin verilmemiştir. Yakalanan ve teslim olan Sason halkı batı vilâyetlerine iskân edilmiştir. İsyan bölgesi olan Sason ve çevresinde alınması gereken tedbirler tasarlanarak, askerî ve idarî tedbirlerin alınması için düzenlemelere gidilmiştir. Bu tedbirlerle devlet otoritesi sağlanmış ve Sason'da bayındırlık faaliyetlerine başlanmıştır. Adnan Menderes hükümeti döneminde 1 Temmuz 1950'deki bakanlar kurulunun aldığı kararla yasaklı bölge tekrar iskâna açılmış ve bu alandaki arazilerin sahiplerine geri verilmesi ile ilgili bir kararnâme çıkarılmıştır. Bu kararnâme ile Sason halkının kimisi yasaklı bölgeye geri dönmüş kimisi de batı illerinde yaşamlarını sürdürmeye devam etmiştir.
Özet (Çeviri)
Sason became a district of Siirt in 1926. However, in the documents, it is seen that with the census of 1935, Sason was attached to the province of Mus. Sason, connected to Siirt again in 1938, was bound to Batman a short while After Batman's being a province in 16 May 1990. Sason consists of very steep mountains and valleys that do not pass by the region where it is founded. Because of this geographical situation, the region has become a haven for refugees and rebels. Searching for these fugitives and rebels in such mountainous areas has been a difficult task for the soldiers. The Sason people, aware of this situation, did not hesitate to be in disobedience and rebellion. The rebellions of the Armenians and some of the tribes during the Ottoman period in Sason proved these disobedience. Inadequate measures for these revolts and the difficulty of geographical conditions caused the rebellion movements to continue until the Republican period. Subsequent to the declaration of the Republic, the newly established state began to place its influence and authority throughout the country. However, Sason and the people around him, refusing to go to the military, who opposed this situation and did not give the tax that the state wanted, went to the riots that continue with intervals. The government has carried out many actions to suppress these rebellions, but these operations have failed because of the unfavorable climatic conditions and hiding in the well-known caves of the rebels. The section between Sason and Kozluk, the people of the region declared as prohibited zone, was not allowed to stay here. The people of Sason, who were captured and surrendered, were settled in the western provinces. In parallel with the planning of the measures to be taken, Arrangements were made to take military and administrative measures in the rebellious region of Sason and its environs. These measures provided state authority and consequently public works activities started in Sason. During the Adnan Menderes government, On July 1, 1950, a decision was taken by the ministerial council allowing the forbidden territory to be resettled and a decree was issued concerning the return of the lands in this region to their owners. With this decree, while some of the Sason people returned to the forbidden zone, the others continued to live in the western provinces.
Benzer Tezler
- Cumhuriyet dönemi (1923-1940)İstanbul konut mimarisi
Residence architecture at republican period(1923-1940)in Istanbul
DERYA ÖZAKBAŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2007
MimarlıkMimar Sinan Güzel Sanatlar ÜniversitesiSanat Tarihi Ana Bilim Dalı
PROF.DR. GÖNÜL CANTAY
- Cumhuriyet döneminde Ermeniler ve Asala
Armenians and Asala in the republican Era
SÜLEYMAN OBUZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2005
Türk İnkılap TarihiCelal Bayar ÜniversitesiTarih Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. RAMAZAN ÇALIK
- Peyami Safa ve Halide Edip Adıvar' ın romanlarında toplumsal cinsiyet
Gender in novels of Peyami Safa and Halide Edip Adıvar
TÜRKAN ERDOĞAN
- Cumhuriyet Döneminde gündelik hayat: Yaz mevsimleri (1928-1938)
Daily life in the Republic Period: Summer seasons (1928-1938)
TURAN SİNA ŞEPİTCİ
- Cumhuriyet Döneminde meydana gelen sel baskınları (1950-1970)
Sel functions in the Republican Period (1950-1970)
AHMET BURAK GÖNÜLLÜ
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
TarihMarmara ÜniversitesiTürk Tarihi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SÜLEYMAN BEYOĞLU