The social space of relations: Local and nonlocal networks of migrants in Istanbul
İlişkilerin sosyal alanı: İstanbul'daki göçmenlerin yerel ve yerelden bağımsız ağları
- Tez No: 485208
- Danışmanlar: PROF. DR. TÜZİN BAYCAN
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Şehircilik ve Bölge Planlama, Urban and Regional Planning
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2017
- Dil: İngilizce
- Üniversite: İstanbul Teknik Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Şehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Şehir ve Bölge Planlama Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 276
Özet
İkamet yerine göre ayrışma metropoliten kentlerde çok uzun zamandır var olan bir olgudur ve farklı disiplinlerden çok sayıda araştırmanın konusu haline gelmiştir. Günümüzde de hala yaygın bir araştırma konusudur; çünkü ikamet yerine göre ayrışma kentlerin değişen küresel ve yerel koşullar altında geçirdiği yapısal dönüşümlerin bir veçhesidir. İkamet yerine göre ayrışma örüntülerinin hem kentte yaşayanların kent içi hareketliliği hem de yurt içi ve yurt dışından gelen yeni göçmenlerin yer seçimiyle yeniden üretilmesi, değişen koşullara bir cevap olarak görülmelerinin nedenidir. Dolayısıyla, metropoliten kentlerde göçmenlerin ikamet yerlerine göre ayrışması keşfedilmesi gereken önemli konular arasında yer almaktadır. Göçmenlerin ikamet yerine göre ayrışması üzerine yapılan birçok araştırma göçmenlerin ilişkilerini dikkate almamaktadır. Ne var ki, göçmenlerin fiziksel mekanda ayrışması yalnızca sahip oldukları özelliklerle açıklanamayacak kadar karmaşık bir konudur. Göçmen gruplarının kendi içlerindeki ve diğer gruplarla ilişkileri ayrışma örüntülerinin oluşması ve dönüşümünde önemli rol oynamaktadır. Bu ilişkinin tersi de geçerlidir; fiziksel mekanlar ilişkilerin ortaya çıktığı (veya çıkmadığı), güçlendiği veya yok olduğu ortamlardır. Sosyal ağlar ve ikamet yerine göre ayrışma arasındaki bu etkileşim düşünüldüğünde, her ikisinin de birbirini etkilediği ve bu etkinin süregelerek spiral bir yapı oluşturduğu çok açıktır. Hangisinin hangisini daha önce etkilediği veya hangisinin önce etkilendiğinden çok, yerel ve yerelden bağımsız bağların farklı yerel ortamlardaki farklı nitelikte kişiler için ne şekilde çalıştığını açıklamak için kişilerin ağlarının mekansal ve sosyal veçheleriyle ortaya konması önemlidir. Bu nedenle bu tez göçmenlerin ikamet yerine göre ayrışmasını ilişkilere odaklanarak açıklamaktadır. Bu tezin amacı İstanbul'da ikamet yerine göre ayrışan göçmenlerin sosyal ağlarının yapısını ve kompozisyonunu incelemek ve göçmenlerin yerel ve yerelden bağımsız bağlarının biçimlerini göstermektir. Bu amaca ulaşmak için tez sosyal alan kavramı üzerine inşa edilmiştir. Öncül tanımlar yapmadan ve aktörleri kategorilendirmeden ilişkileri analizin birimi haline getirmemizi sağlayan ağ yaklaşımına göre sosyal alan sosyal ilişkilerin alanıdır. Ağların yapısı ve kompozisyonu ile ilişkilerin örüntüsü sosyal alana tekabül eder. Dahası, sosyal alan analiz sürecinde tanımlanan üretilmiş (generated) bir alandır. Bu çalışmanın amacı değişkenler arasında nedensel ilişkiler aramak ve bulmak değil, sosyal ilişkiler tarafından oluşturulan bir alanda farklı bağlamları yakalayabilmektir. Daha sonra bireylerin özellikleri ve davranışları farklı bağlamlarda incelenecektir. Aynı zamanda, ilişkilerin gerçekleştiği coğrafi birimler de değerlendirilecektir. Bu türden bir yaklaşım sosyal ağlar ve göçmenlerin özellikleri arasında lineer ilişkiler bulmaya çalışan diğer çalışmalarda kullanılmamıştır. Başlangıç noktasını sosyal alan kavramından alan ve İstanbul'daki göçmenlerin ilişkilerinin sosyal alanını inceleyen bu tez bahsedilen yeni yaklaşımı ortaya koyacaktır. Tezin cevap bulmayı amaçladığı dört ana araştırma sorusu aşağıda özetlenmiştir: 1. Sosyal alan kavramı kentsel ayrışma ile göçmenlerin sosyal ağları arasındaki ilişkiyi anlamada kullanılabilir mi? 2. Kentsel ayrışma ile göçmenlerin yerel ve yerelden bağımsız bağları arasında ne tür bir ilişki vardır? 3. Kentsel ayrışma ile göçmenlerin ağlarının niteliği arasında ne tür bir ilişki vardır? 4. Yerel ve yerelden bağımsız bağların çeşit ve gücüne göre farklılıkları nelerdir? İstanbul'da yaşayan göçmenlerin sosyal ağları ile ilgili bir çalışma yapmak için öncelikle ikamete bağlı kentsel ayrışmanın keşifsel bir analizinin yapılması, çalışma alanının belirlenmesi açısından gerekli görülmüştür. TÜİK'in 2000 yılı nüfus sayımı verileri kullanılarak İstanbul'a 1995-2000 yılları arasında yurt dışından göç edenlerin geldikleri ülkelere göre, yurt içinden göç edenlerin ise geldikleri illere göre İstanbul ilçelerinin katmanlaştırılması ile seçilmiştir. Bunun için Mütekabiliyet (Correspondence) Analizi kullanılmış ve analiz sonucu göçmenlerin istatistiksel olarak anlamlı yığılmalar gösterdiği ilçeler tespit edilebilmiştir (bkz. 4. Bölüm). Yapılan ön analiz sonuçlarından yola çıkılarak Makedonya, Arnavutluk ve Yugoslavya'dan çıkan göçlerin yoğun ölçüde Bayrampaşa ilçesinde son bulması; Türkiye'nin metropol illerinden gelen göçlerin ise Beşiktaş ilçesinde yoğunlaşması ve yine bu ilçede de Makedonya, Arnavutluk ve Yugoslavya'dan gelen göç akımlarının yüksek temsili nedenleriyle çalışma alanı Bayrampaşa ve Beşiktaş ilçeleri olarak belirlenmiştir. Çalışma, Bayrampaşa ve Beşiktaş'ta ikamet eden Makedonya, Arnavutluk ve Eski Yugoslavya ülkelerinden göç edenlere ve Beşiktaş'ta ikamet eden Türkiye'nin İstanbul'dan sonraki en büyük metropolü Ankara ile sınır ili Eskişehir'den göç edenlere odaklanacaktır. Biri kentin merkezinde diğeri çeperinde yer alan bu iki ilçe coğrafi konumlarına, arazi kullanım özelliklerine ve sosyal yapılarına göre birbirinden farklıdır. Tezin ampirik kısmı yüz yüze yapılan 126 adet kişisel ağ anketinden elde edilen verinin Kişisel Ağ Analizi (Personal Network Analysis), Çoklu Mütekabiliyet Analizi (Correspondence Analysis) ve Hiyerarşik Kümeleme Analizinin (Hierarchical Cluster Analysis) birlikte kullanımı yoluyla katmanlaştırılmasını içermektedir. Kişisel ağ analizi, kullanması gereken verinin özelliği sebebiyle kendine has bir anket yöntemine sahiptir. Bu anket; (i) Bireyin (ego) sahip olduğu özellikleri, (ii) Bireyin kendisi ve sosyal ağında yer alan diğer kişilerle arasındaki ilişkilerin içeriği (görüşme sıklığı, birbirlerini ne zamandan beri tanıdıkları vb.) ve bu kişilerin özellikleri, (iii) Bireyin ağında yer alan her kişi (alters) arasındaki ikili ilişkilerin içeriği hakkında bilgi toplamaya yaramaktadır. Bireyin ağında yer alan kişiler arasındaki ikili ilişkiler hakkındaki bilgi, bireyin kişisel ağ yapısını ortaya koymak açısından kesinlikle elde edilmesi gereken bir veridir. Bireyin sosyal ağının yoğunluğu (density), merkeziyeti (centrality) gibi istatistiki ölçümler buradan elde edilen bilgi ile hesaplanabilmektedir. Bireyin sosyal ağının yoğunluğu bireyin ağında bulunan kişiler arasındaki mevcut ikili bağlantı sayısının olabilecek azami ikili bağlantı sayısına oranıdır. Merkeziyet ise bireyin sosyal ağındaki kilit kişilerin ortaya konmasını sağlamaktadır. Bu çalışmada, yapılan 126 anket ile göçmenlerin kendi özellikleri, ağlarında bulunan kişilerin (her göçmen için 24'er kişi) özellikleri ve göçmenler ile ağlarındaki kişilerin arasındaki ilişkiler (toplamda 3024 bağ) hakkında bilgi toplanmıştır. İkamet yerine göre ayrışma ile göçmenlerin ağlarının yerel ve yerelden bağımsız bağ kompozisyonu ve ağlarının niteliği (ağda bulunan yüksek ve düşük eğitimli kişilerin oranı) arasındaki ilişki ağlarda bulunan kişilerin (alter) coğrafi konumları bilgisi kullanılarak irdelenmiştir. Araştırmanın sonuçları korunmuş topluluk (community-saved) ve serbestleşmiş topluluk (community-liberated) savlarının her ikisinin de farklı göçmen grupları için geçerliliğini göstermiştir. Ayrıca, yüksek oranda yerel (mahalle) bağları içeren ağlar kaynak yönünden görece zayıf, düşük oranda yerel bağlar içeren ağlar ise kaynak yönünden görece zengindir. Türdeşlik (homophily) ilkesinin hemen hemen tüm göçmenlerde geçerliliği yüksek eğitim seviyesine sahip göçmenlerin ağlarında bulunan kişilerin de yüksek eğitimli olması ve dolayısıyla ağlarının kaynak yönünden zenginliği sonucunu doğurması ve aynı ilişkinin düşük eğitimli göçmenler için de geçerliliği ile ispatlanmıştır. Bayrampaşa her ne kadar Makedonya, Arnavutluk ve Sancak Bölgesi'nden göç edenlerin yüksek oranda temsil edildiği bir ilçe olsa da, Ankara ve Eskişehir'den İstanbul'a göç edenlerin (ve daha düşük oranda Makedonya, Arnavutluk ve Sancak Bölgesi'nden göç edenlerin) Beşiktaş ilçesinde yoğunlaştığı görülmüştür (Bölüm 4). Ancak, bu iki ilçede bulunan göçmenlerin ağ yapıları ve kompozisyonları birbirinden çok farklıdır. Dolayısıyla, belli bir göçmen grubunun bir mahallede veya ilçede yoğunlaşmasının bu göçmenlerin diğer gruplardan göçmenlerle ilişki kurmasını veya sürdürmesini engellediği savı -karmaşık ilişkiler dünyasındaki başka faktörlerin de varlığı düşünüldüğünde- her zaman doğru olmayabilir. Ayrıca incelenen tüm göçmen grupları için metropoliten kent sınırının bireylerin etkileşim alanını mahallelerinin sınırladığından daha yüksek oranda sınırladığı ortaya koyulmuştur. Mahalle bağları tüm ağları içinde büyük yer tutsun veya tutmasın, neredeyse tüm göçmenlerin metropoliten kent içinde bağları bulunmaktadır. Sosyal Ağ Analizi, Çoklu Mütekabiliyet Analizi ve Hiyerarşik Kümeleme Analizi'nin birlikte kullanımı verideki gizli örüntülerin tanımlanmasına ve ağlara ve bağlara pozisyon atanmasına aracılık etmiş ve genel profil eğilimleriyle benzerlik göstermeyen tekil örneklerin kaybolmamasını sağlamıştır. İlişkiler ve bireyler -değişkenler üzerinden- parçalara ayrılmadan ve bütünlükleri korunarak incelenmiştir. Böylelikle, ilişkilerin sosyal alanı oluşturulduktan sonra bu ilişkilere bağlanan göçmenler ve diğer kişilerin detaylı incelenmesi olanağı doğmuştur. Dolayısıyla, araştırma sonuçlarına dayanarak oluşturulan ağ tiplerindeki genel profile uyan veya uymayan (tekil özelliklere sahip) göçmenlerle (veya ağlarındaki kişilerle) kalitatif araştırmalar yapılabilir. Sosyal alanı ilişkilerin alanı olarak tanımlamak göçmenlerin ve ağlarında yer alan kişilerin ikamet yerleri bilgisini kullanarak coğrafi mekanın analize dahilini sağlamıştır. Ağlar ve ilişkiler, ikamet yerlerine göre ayrışmış göçmenlerin dış dünyalarıyla (mahalleleri, ilçeleri, metropolitan kentleri, göç ettikleri yerler veya dünyanın herhangi bir yeri ile) kurdukları ilişkilerin incelenmesi üzerinden fiziksel mekana dolaysız referansla tipleştirilebilmiştir. Böylece, kentte korunmuş topluluk (community-saved) ve serbestleşmiş topluluk (community-liberated) savlarının her ikisinin de geçerliliği gösterilebilmiştir.
Özet (Çeviri)
Residential segregation in metropolitan cities is a long-standing phenomenon, and the research on residential segregation includes an extensive amount of works from different fields. It is still a popular subject because residential segregation is an aspect of the structural changes that the cities are facing under shifting global and local conditions. Residential segregation patterns are reproduced by both intra-urban mobility of residents and location choices of new migrants (both internal and international), which can be seen as responses to the changing conditions. Therefore, migrants' residential segregation in metropolitan cities is among the important subjects to be explored. Quite a number of studies on residential segregation of migrants do not consider the relationships of migrants at all. However, residential segregation of migrants could not be explained by only the intrinsic characteristics of the migrants. Social relations within and between groups play an important role on the formation and transformation of segregation patterns. The reverse effect is equally true; physical spaces operate as settings in which relations emerge (or do not emerge), strengthen or disappear. Thinking of the interplay between social networks and residential segregation, it is obvious that each influences the other to create a spiral structure. It is not a matter of which is the first to have an influence on the other, and which is the one that is influenced by the other. The important matter about the interplay between residential segregation and social networks of residents is to reveal people's networks by referring to their spatial and social aspects in order to explain how local and nonlocal ties operate for people with different characteristics in different contexts (i.e. local settings). Therefore, this thesis explains residential segregation of migrants by focusing on the relationships. This thesis aims to investigate the structure and composition of the social networks of migrants who are residentially segregated within the city of Istanbul, and to reveal the forms of local and nonlocal ties of the migrants. In order to do this, the thesis is built around the concept of social space. Social space from a network perspective is the space of social relations which enables us to take relations as the unit of analysis without making a priori definitions and categories of actors. Structure and composition of networks and patterns of relationships correspond to social space. Further, social space is a generated space which is defined during the process of analysis. The aim of this thesis is not to find causal relationships between variables, but to capture different contexts in the generated space of social relations. The attributes and behaviours of individuals will then be examined within different contexts. At the same time, the geographical units in which these relationships occur are evaluated. This kind of approach is not used in other studies which try to find linear associations between social networks and migrants' attributes. This thesis will introduce such an approach, which derives its starting point from the concept of social space, and explores the social space of relationships of the migrants in Istanbul. According to the results of the Correspondence Analysis (see Chapter 4) that reveal the districts in which internal and international migrant groups concentrate, by reason of the high over-representation of international migrants who came from Macedonia, Albania and old Yugoslavian countries in the district of Bayrampasa; high over-representation of internal migrants who came from big metropolitan cities of Turkey, and slight over-representation of international migrants who came from Macedonia, Albania and Sandzak region in the district of Besiktas, the study areas are designated as Bayrampasa and Besiktas districts. In this thesis, the focus is on the international migrants who came from Macedonia and Sandzak region and who live in Bayrampasa and Besiktas, and internal migrants who came from the second biggest metropolitan city Ankara and its border city of Eskisehir and who live in Besiktas. These two districts are different from each other in terms of their geographical locations in the city, land use and social structures. The empirical analysis of this thesis consists of the combined use of Social Network Analysis, Multiple Correspondence Analysis and Hierarchical Cluster Analysis of a dataset which is obtained by 126 face-to-face personal network surveys including information about the migrants' attributes, attributes of the persons (24 alters for each migrant) in their personal networks, and the relationships between migrants and the persons in their networks (3024 ties in total). The relationship between residential segregation and local and nonlocal composition and quality of the networks of migrants is explored by using the information on the locations of the alters in migrants' networks. The community-saved and community-liberated arguments are both in effect for different migrants groups. Further, the networks with a high share of local (i.e. neighbourhood) ties are relatively resource-poor, while the networks with a low share of local ties are relatively resource-rich. The homophily principle is in effect for almost all migrants in that the high-educated migrants' network members are also high educated, which renders their networks resource-rich, while the reverse is equally true. Although Bayrampasa is a district in which the migrants from Macedonia, Albania and Sandzak region highly concentrate, it is also demonstrated that the migrants from Ankara and Eskisehir (and to a lesser extent the migrants from Macedonia, Albania and Sandzak) are concentrated in Besiktas. However, the structure and composition of the networks of the migrants in these two districts are quite different from each other. Therefore, it is not a foregone conclusion to say that concentration of migrants in a neighbourhood or district hinders forming or maintaining ties with other groups, since there are many other factors in the complex world of relationships. Moreover, for all migrant groups, the metropolitan area bounds the field of interaction more than the neighbourhood does, in that almost all migrants have connections within the metropolitan city no matter whether their neighbourhood ties take more or less space within their networks. The combined use of Social Network Analysis, Multiple Correspondence Analysis and Hierarchical Cluster Analysis helped in recognizing the patterns hidden in the data and assigned positions to the networks and ties so that I did not lose any case which does not have similar characteristics with the general profile. Neither the relations nor the individuals were partitioned, and their entirety was not lost during the analyses. I had the chance to find the relations and individuals who are connected to them after I generated the social space of relations. Therefore, further qualitative research can be made by interviewing the migrants (or even alters in their networks) who conform with the general tendencies, and those who have unique features. The conceptualization of social space as the space of relations allowed me to bring physical space into the analysis by considering the residential locations of the migrants and alters in their networks. I was able to typify the networks and ties with a direct reference to place by examining how residentially segregated migrants relate to the outside world (their neighbourhoods, districts, metropolitan city, place of origin, or elsewhere in the world) over their personal networks which lead me to demonstrate both the community-saved and liberated arguments are to be in effect in the city.
Benzer Tezler
- İnternet dolayımında müzikal içeriğin yeni üretim biçimleri: Âşık Mahzuni Şerif örneği
New form of production of musical content on the internet: The example of Âşık Mahzuni Şerif
SONGÜL GÜNDOĞAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
MüzikANKARA MÜZİK VE GÜZEL SANATLAR ÜNİVERSİTESİMüzikoloji Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. SERDAR ERKAN
- Kültürel miras çevrelerinin planlama, koruma ve yönetim süreçleriyle bütünleşik bir etki değerlendirme modeli
Integrated impact assessment model for planning, conservation, and management processes of cultural heritage environments
BURCU CAN ÇETİN
Doktora
Türkçe
2022
Şehircilik ve Bölge Planlamaİstanbul Teknik ÜniversitesiŞehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NURAN ZEREN GÜLERSOY
- Reconstruction of urban space through the dialectics of global and local: evolution of urban space in Sultanahmet-İstanbul
Küresel ve yerel arasındaki diyalektik içinde kentsel mekanın yeniden kurulması: İstanbul Sultanahme'de kentsel mekanın evrimi
BERİN F. GÜR
Doktora
İngilizce
1999
Jeoloji MühendisliğiOrta Doğu Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
PROF. DR. GÖNÜL EVYAPAN
- Formel ve enformel kamusal mekan: ataşehir barbaros mahallesi ortak mekanlar ve kullanim pratikleri
Formal and informal public space: common spaces and usage practices in ataşehir barbaros neighbourhood
SİDAL ÇAKIR DÜNDAR
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
Mimarlıkİstanbul Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. FATMA ERKÖK
- Sermayenin sosyal doğası, sosyal sermaye ve bireysel çıkar: Muğla sermaye grupları örneği
The social nature of capital, social capital and self-interest: The case of Muğla capital groups
MUSTAFA İNCİ