Bağımsızlık sürecinde Kazakistan Cumhuriyeti üzerinde ABD ve Rusya rekabeti
US and Russian competition on the Republic of Kazakhstan in the process of independence
- Tez No: 486519
- Danışmanlar: DOÇ. DR. TÜRKMEN TÖRELİ
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Tarih, Uluslararası İlişkiler, History, International Relations
- Anahtar Kelimeler: Kazakistan, Rusya, ABD, Sovyetler Birliği, Sovyet Sonrası, Ulus İnşası, Bağımsızlık, Hazar Denizi, Petrol, KGAÖ, BİO, Kazakhstan, Russia, USA, Soviet Union, Post-Soviet, Nation Constitution, Independence, Caspian Sea, Petroleum, CSTO, PfP
- Yıl: 2017
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Dokuz Eylül Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Tarih Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Tarih Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 248
Özet
Bu tezde Sovyetler Birliği'nin dağılması ile birlikte Orta Asya'da tam bağımsızlığına kavuşan Kazakistan Cumhuriyeti'nin bağımsızlık süreci, bu süreçte karşılaştığı olgular ile bölgesel ve küresel güçlerin bu sürece dahli analiz edilmektedir. Soğuk Savaş'tan çıkan iki süper gücün, jeostratejik ve jeopolitik öneme sahip bu ülkeyi dolaylı ya da dolaysız yollardan etkileme ve bölgede üstünlük kurma çabaları Kazakistan bağlamında çözümlenmeye çalışılmıştır. Bu kapsamda Rusya'nın Asya bölgesindeki coğrafi konumu, siyasi durumu, Kazakistan ile büyük sınır komşusu olması ve Orta Çağ'a uzanan ilişkileri göz önünde bulundurularak Kazakistan tarihine yer verilmiş, bölgedeki Rus işgali ve egemenlik süreci irdelenmiştir. Bağımsızlık süreci ile birlikte ulusal devlet olma çabalarında Kazakistan'ın sahip olduğu büyük yer altı kaynakları ve nükleer kapasitesi nedeniyle bölgeye ABD ilgisinin artması, 2001 yılında Afganistan'ın işgali ile birlikte fiziki olarak Asya'ya konuşlanan ABD'nin bölge ülkeleri ile ilişkileri, yine bu ülkenin Rusya'nın bölgede azalan kontrolünden doğan boşluğu doldurma çabaları araştırma konusu içerisindedir. Bu tez, Rusya ve ABD'nin, Kazakistan üzerinde siyasi, ekonomik, askeri ve toplumsal etkilerine yönelik olarak eğilimlerini gözlemlemek ve ortaya çıkarmak amacındadır. Her iki ülkenin etkilerinin araştırılmasında literatür taramasının yanı sıra, başta ekonomik ve askeri istatistikî veriler olmak üzere coğrafi, idari ve sosyal veriler karşılaştırmalı olarak incelenmiştir. Sovyetler Birliği sonrası Rusya Federasyonu'nun belirli bir dönem için kendi sorunları ve yenilenen politikaları dolayısıyla bölgeden uzak kaldığı ancak yönetimdeki Avrasyacı anlayışla bölgede yeniden başat ülke konumuna geldiği gözlemlenebilmektedir. ABD'nin bağımsız kalan ülkelere hızlı bir tepki ile yakınlık kurduğu, Rusya'nın eksikliği ile oluşan“geçici”boşluğu doldurma çabaları içerisinde olduğu ancak gerek coğrafi gerekse kültürel sebeplerle bu konuda başarıyı yakalayamadığı söylenebilir. ABD'nin Hazar petrolleri başta olmak üzere yer altı kaynakları ve sermaye yolu ile Kazakistan'a yakınlaşması, demokratik haklar ve STK'lar vasıtası ile siyasi yönden bölgeyi etkileme çabalarının ise yeterli olmadığı değerlendirilmektedir.
Özet (Çeviri)
In this thesis, the period of the independence of the Republic of Kazakhstan which has achieved full independence in Central Asia associated with the disintegration of the Soviet Union, the phenomena it has encountered in this period and the involvement of the regional and global powers are analyzed. The efforts of the two superpowers out of the Cold War, to influence in directly or indirectly this country which has geostrategic and geopolitical significance, and to exert superiority in the region have been trying to be resolved within the context of Kazakhstan. In this context, the history of Kazakhstan was covered by taking into account the geographical position in the Asian region of Russia, the political situation, to be a large border neighbor with Kazakhstan, and regarding the relationship dating back to the Middle Ages, also the process of Russian occupation and sovereignty is examined. In its efforts to become a national state in conjunction with the independence process, due to the Kazakhstan has massive underground resources and nuclear capacity, the USA has increased its interest in the region; the relations between the countries of the United States and the countries of the region with the invasion of Afghanistan in 2001 physically to Asia; the efforts of this country to fill the gap arising from the declining control of Russia in the region are still within the scope of the research. This thesis aims to observe and uncover the trends of Russia and the United States towards political, economic, military and social impacts on Kazakhstan. In addition to the literature screening for the research of the effects of both countries, geographical, administrative and social data, particularly economic and military statistical data, were investigated in comparison. It can be observed that the post-Soviet Russian Federation stayed away part of the region due to its own problems and renewed politics for a certain period but became a dominant country in the region with Eurasianist understanding in administration again. It can be said that the United States is in the efforts of filling the“temporary”gap with the lack of Russia, with a rapid response to the remaining countries, but it cannot achieve success for both geographical and cultural reasons. It is estimated that the efforts of the USA to approach Kazakhstan mainly through Caspian petroleum and underground resources and capital path, and its efforts to influence the region politically through democratic rights and NGOs are not sufficient.
Benzer Tezler
- Türk Cumhuriyetleri'nin ekonomik dönüşüm süreci ve bu süreçte uygulanan iktisat politikaları
The Process of economic transformation in Turkish republics and the economic policies
MEHMET DİKKAYA
- Kazakistan etnik denge siyasetinin temeli olarak Kazakistan Halk Asamblesi
As the basis of Kazakhstan ethnic balance policy Assembly of People of Kazakhstan
NURKEN ARALBEKOV
Yüksek Lisans
Türkçe
2016
Siyasal BilimlerGazi ÜniversitesiSiyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ÇİĞDEM ERDEM
- Türk basınında 1990-1995 yılları arasında Orta Asya Türk Cumhuriyetlerinin imajı
İmage of Turkish Republic of Central Asian between 1990-1995 years i̇n Turkish press
AZİZ KAYAHAN ALGANTÜRK
Yüksek Lisans
Türkçe
2017
GazetecilikMimar Sinan Güzel Sanatlar ÜniversitesiTarih Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ABDULVAHAP KARA
- 1920-30 жж. кыргызстанда совет режиминин кулактарды тап катары жоюу саясаты
1930-30 yılları arasında Kırgızistan'daki Sovyet yönetiminin kulakları (varlıklı kesimi) sınıf olarak ortadan kaldırma siyaseti
ZUHRA ALTIMIŞOVA
Doktora
Türkçe
2010
TarihKırgızistan-Türkiye Manas ÜniversitesiTarih Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ANVARBEK MOKEEV
- Are the Turkic Republics an opportunity for the Turkish foreign trade
Türki Cumhuriyetler Türk dış ticareti için bir fırsat mı?
YENAL SÜREÇ
Yüksek Lisans
İngilizce
1997
EkonomiOrta Doğu Teknik ÜniversitesiEkonomi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. FİKRET GÖRÜN