Identification and source apportionment of trace elements in urban and suburban area of Ankara
Ankara'da eser elementler için kaynak belirleme çalışması
- Tez No: 489483
- Danışmanlar: PROF. DR. SÜLEYMAN GÜRDAL TUNCEL, YRD. DOÇ. DR. SEDA ASLAN KILAVUZ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Çevre Mühendisliği, Environmental Engineering
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2017
- Dil: İngilizce
- Üniversite: Orta Doğu Teknik Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Çevre Mühendisliği Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Çevre Bilimleri ve Mühendisliği Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 195
Özet
Bu çalışmada Ankara atmosferindeki ince (fine) parçacıkların eser element kompozisyonları belirlenmiş ve ölçülen elementler kaynakların doğal izleyicileri olarak kullanılmış ve aerosol kaynakları belirlenmiştir. Aerosol örnekleri 24 saatlik sürelerle ve“stack filter unit”(SFU) olarak tanımlanan bir örnekleyici yardımıyla toplanmıştır. Kullanılan SFU, ard arda yerleştirilmiş, farklı gözenek boyutlarına sahip iki filtreden oluşmaktadır. Örnekler birisi kentsel istasyon özellikleri taşıyan diğeri ise banliyö (suburban) istasyonu olarak tanımlanabilecek iki istasyonda toplanmıştır. Kentsel istasyon Keçiören'deki Ankara Üniversitesi, Ziraat Fakültesi arazisinde, banliyö istasyonu ise ODTÜ, Çevre Mühendisliği bölümünde kurulmuş ve Temmuz 2014 – Ekim 2015 arasında 15 ay boyunca çalıştırılmıştır. Toplanan örneklerde ICPMS tekniği kullanılarak 60 dolayında elementin konsantrasyonları belirlenmiştir. Ölçülen element konsantrasyonlarının daha önce Ankara'da yapılan çalışmalarda elde edilen konsantrasyon değerleri ile karşılaştırılması hem toprak kökenli hem de antropojenik kökenli element konsantrasyonlarının zaman içerisinde azaldığını göstermiştir. Bu çalışmada Ankara'nın iki farklı bölgesinde ölçülen element konsantrasyonları, literatürde başka şehirler için rapor edilmiş konsantrasyonlarla genel anlamda uyumludur. Ankara atmosferindeki element konsantrasyonları gerek kısa süreli ve gerekse uzun dönemli değişimler göstermektedir. Bu değişimlerin bir bölümü emisyonlardaki değişimlerden kaynaklanırken bir bölümü de meteorolojik parametrelerdeki zamansal değişimlerden kaynaklanmaktadır. Ölçülen element konsantrasyonlarının meteorolojik parametrelerle ilişkili olduğu görülmektedir. Özellikle, karışım yüksekliği, rüzgar hızı, ölçülen konsantrasyonlardaki değişimleri belirleyen meteorolojik parametrelerdir. Rüzgar yönünün element konsantrasyonlarına etkisi“conditional probability function”olarak bilinene bir istatistik yöntemle incelenmiştir. AU istasyonunda, kaynakların istasyona göre her yönde bulunmasından dolayı, rüzgar yönü ile ölçülen konsantrasyonlar arasında anlamlı bir ilişki görülememiştir. Buna karşılık METU istasyonunda Mamak bölgesinin ve organize sanayi bölgesinin etkileri açıkça görülmüştür. Çalışmanın son bölümünde Ankara'da aerosol popülasyonunu oluşturan bileşenlerin neler olduğu incelenmiştir. Her iki istasyonda da aerosollerin altı farklı bileşenden oluştuğu görülmüştür. Bunlardan beşi her iki istasyonda da aynıdır. Birer tanesi ise istasyonlara mahsus bileşenlerdir.
Özet (Çeviri)
In this study, Chemistry and Composition of Atmospheric fine aerosol particles in urban and suburban stations in Ankara are identified and generated data set are used to determine sources of fine particles, using receptor modeling. For this purpose, 24-hr aerosol samples were collected on Nuclepore filters using a 'Stack Filter Unit'. Sampling continued for 15 months from July 2014 to October 2015. Samples were collected at two stations. One of the stations was located at Ankara university campus, which is an urban location, and the second station was located at METU campus, which can be considered as a suburban location. Collected filters were analyzed for 63 major, minor and trace elements, with atomic numbers ranging between 3 for Li and 92 for U. Measured concentrations elements are compared with corresponding data generated in other urban and suburban locations around the world, Turkey, and with performed studies in city of Ankara since 1975. As a result of these comparisons, average concentrations of elements are not significantly different from concentration reported in the literature. Concentrations of both crustal and pollution-derived elements decreased significantly between 1975 and 2015 in Ankara. Concentrations of elements show short- and long-term variations. Some of these variations are due to temporal variations in emissions and some due to temporal variations in meteorology. Meteorological parameters wind speed, wind direction, mixing height and ventilation coefficient strongly affect measured concentrations of elements. Relation between measured concentrations of elements did not show a meaningful relationship with wind direction at urban station, because sources were all around the station. However, relationship between measured concentrations of elements and wind direction was very clear in suburban station. Conditional probability function calculations demonstrated that Mamak area and OSTIM are two important source areas affecting composition of particles at METU. Positive matrix factorization (PMF) was used for source apportionment of elements to identify sources contributing to measured concentrations of them. This analysis indicates 6 sources for both stations; contaminated surface soil, a crustal factor, coal burning, oil combustion, diesel, and traffic for METU, and crustal factor, coal combustion, Road dust, traffic, contaminated soil, and diesel.
Benzer Tezler
- Source apportionment of urban aerosols using recep for modelling approach; An application to Ankara
Alıcı ortam modelini kullanarak kent aerosollerinin kaynaklara dağılımı ve Ankara'ya uygulanması
MUSTAFA YATIN
- Determination of river pollution sources using source apportionment method: Ergene river
Kaynak belirleme metodu kullanılarak nehir kirlilik kaynaklarının belirlenmesi: Ergene nehri
FULYA ÇİNGİROĞLU
Yüksek Lisans
İngilizce
2018
Çevre Mühendisliğiİstanbul Teknik ÜniversitesiÇevre Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. BURÇAK KAYNAK TEZEL
- İstanbul atmosferinde uçucu organik bileşik kirliliğinin kaynaklarının belirlenmesi: YTÜ Davutpaşa Kampüsü örneği
Source identification and apportionment of volatile oragnic compounds in Istanbul atmosphere: YTU Davutpasa Campus case
SELAMİ DEMİR
Doktora
Türkçe
2011
Çevre MühendisliğiYıldız Teknik ÜniversitesiÇevre Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ARSLAN SARAL
- Melen nehri su kalitesinin istatistiksel analiz yöntemleri ve yapay zeka teknikleri kullanılarak değerlendirilmesi
Water quality assessment of Melen river using statistical and artificial intelligence methods
RABİA KÖKLÜ
Doktora
Türkçe
2010
Çevre MühendisliğiSakarya ÜniversitesiÇevre Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. BÜLENT ŞENGÖRÜR
- Balıkesir Tahtacı köyleri Kongurca ve Türkali'de halk bilimi açısından müzik yapısının araştırılması
A folkloric examination of the structure of music in Tahtacı villages Kongurca and Türkali of Balıkesir
AYTEN KAPLAN