Kültürdilbilimi açısından Kazak Türkçesindeki kalıplaşmış dil birimlerinde Allah tasavvuru
Allah concept in formulaicunits in Kazakh Turkish in terms of cultural linguistics
- Tez No: 490966
- Danışmanlar: DOÇ. DR. NUH DOĞAN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Dilbilim, Linguistics
- Anahtar Kelimeler: Kültürdilbilim, kalıplaşmış dil birimleri, Kazak Türkçesi, Allah tasavvuru, Cultural linguistics, Formulaic language units, Kazakh, Allah envisagement
- Yıl: 2017
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ondokuz Mayıs Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 191
Özet
Kur'an'ın tanıttığı Allah tasavvurunun, Kazak Türkçesinde nasıl kavramlaştırıldığı, teze temel oluşturan araştırma problemidir. Problemin araştırılmasında, dilde yansıyan ve dilsel süreçlerde kendisini gösteren kültürel unsurları, inançları ve halk bakışını yansıtması açısından kalıplaşmış dil birimleri önemli bir yere sahiptir. Problem, XX. yüzyılın sonlarına doğru ilgi odağı olmaya başlayan kültürdilbilimden yararlanarak ele alınmıştır. Kültürdilbilimin, dil ve kültür gibi iki farklı gösterge sisteminin etkileşimiyle ortaya çıkan dil göstergelerindeki kültür anlamlarının incelenmesi üzerine odaklanan bir bilim dalı olması, araştırma problemini dil ve kültür etkileşimi açısından inceleme imkânı vermiştir. Buna bağlı olarak çalışmanın ilk bölümünde kültürdilbilim üzerinde durularak bu alanın temel kavramaları ve yöntemleri tanıtılmıştır. Dildeki Allah kavramıyla ilgili kalıplaşmış dil birimleri metafor sistemiyle analiz edilerek kültürel bilgiye ulaşmak hedeflendiğinden ikinci bölümde, din-dil-kültür etkileşiminde metafor kavramı üzerinde durulmuştur. Üçüncü bölümde ise kalıplaşmış dil birimleri analiz edilerek dil dünya görüşüne yansıyan Allah tasavvuru anlayışı ortaya konulmuştur. Dil dünya görüşünde Allah tasavvurunun ulûhiyyet (ilahlık), rububiyet (rablık) ve ubudiyet (kulluk) şemaları etrafında birtakım alt şemaları da içerecek şekilde yapılandırıldığı görülmüştür. Kazak Türkçesi dünya görüşünde bir bütün olarak yansıtılan Allah tasavvuru anlayışının, kaynağını, Hanefi/Mâtürîdî bir yorumla İslam'ın naslarından aldığı anlaşılmaktadır. Bununla birlikte kalıplaşmış dil birimlerinin genelleyici ve belli eğilimler taşıdığı, dil birimlerinde Allah tasavvuruna dair en temel eğilimin Allah'ın rızası talebi olduğu tespit edilen hususlar arasındadır.
Özet (Çeviri)
How Allah concept Koran introduced was conceptualized in Kazakh is the research problem of this thesis. Formulaic language units have an important role in researching the problem from the viewpoint of reflecting cultural factors, beliefs and public perspective which affect language and show themselves in linguistic process. The problem was addressed with the help of cultural linguistics which was popular towards the end of the 20th century. Being cultural linguistics a scientific area focusing on researching cultural meanings in language signs which come to exist with the interaction of two different sign systems such as language and culture gives us an opportunity to investigate the research problem from the viewpoint of interaction between language and culture. Therefore, in the first part of the research, the fundamental notions and methods of this area were introduced by focusing on cultural linguistics. As reaching the cultural knowledge was aimed by analyzing formulaic language units about Allah concept in language with the help of metaphor system, in the second part, metaphor notion was focused in direction of interaction among religion, language and culture. In the third part, the understanding of Allah concept which affects language and world perspective was identified by analyzing formulaic language units. It was seen that Allah concept in language and world perspective was structured in a shape of including godhead, lordship and servitude schemas as well as a couple of subschemas around them. It was understood that the understanding of Allah concept which was reflected as a whole in world perspective in Kazakh took its resource from the absolute judgements of Islam with a comment of Hanafi/Maturidy. In addition, these are among the aspects established that formulaic language units carry some certain and general tendencies and the most basic tendency is the demand of Allah's sake in language units.
Benzer Tezler
- Dede Korkut kitabı / Türkmen Sahra nüshasının kültürdilbilim çerçevesinde incelenmesi
The study of the book of Dede Korkut / Turkmen Sahra copy in the framework of cultural linguistics
EBRU DELİHASANOĞLU ÇİFTCİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
DilbilimKarabük ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ NİMET KARA KÜTÜKÇÜ
- Ortaokul Türkçe ders kitaplarındaki metinlerin kültürdilbilimsel açıdan incelenmesi ve bu metinlerin kültürdilbilim olguları açısından yeterliliğine ilişkin öğretmen görüşleri
İnvestigation of the texts i̇n middle school Turkish textbooks i̇n terms of cultural linguistics and teacher opinions regarding the sufficiency of these texts in terms of cultural linguistics
ABDULLAH GÜNEŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
DilbilimFırat ÜniversitesiTürkçe ve Sosyal Bilimler Eğitimi Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ AHMET TURAN SİNAN
- Kürtçe, Türkçe ve İngilizce'de atasözleri- bağlamsal bir karşılaştırma
Kurdish, Turkish and English proverbs- a contextual comparison
MEHMET VEYSİ BABAYİĞİT
Doktora
Türkçe
2020
Doğu Dilleri ve EdebiyatıDicle ÜniversitesiKürt Dili ve Kültürü Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. HAYREDDİN KIZIL
- Marzubân-nâme tercümesi üzerine kültürdilbilimi incelemesi
A review of cultural linguistics on the translation of Marzuban-name
SENA NUR DOĞAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Türk Dili ve EdebiyatıKarabük ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ NİMET KARA KÜTÜKÇÜ
- Rus dilinde Türkçe kelimelerin analizi
Analysis of Turkish origin words in Russian
BUSE KURUYER
Yüksek Lisans
Rusça
2024
Mütercim-Tercümanlıkİstanbul Aydın ÜniversitesiMütercim Tercümanlık Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ JALE COŞKUN