Dede Korkut kitabı / Türkmen Sahra nüshasının kültürdilbilim çerçevesinde incelenmesi
The study of the book of Dede Korkut / Turkmen Sahra copy in the framework of cultural linguistics
- Tez No: 716968
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ NİMET KARA KÜTÜKÇÜ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Dilbilim, Türk Dili ve Edebiyatı, Linguistics, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Dede Korkut, Kültürdilbilim, Türkmen Sahra Nüshası, Dede Korkut, cultural linguistics, Turkmen Sahra Copy
- Yıl: 2022
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Karabük Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Yeni Türk Dili Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 220
Özet
İnsan olmanın bir artısı olan dil, kişiler arasındaki iletişimin en temel unsurudur. İletişimin sözlü olmayan şekillerde de yapılabilir olması, dilden bir şey eksiltmemektedir. Dil, insanın ve dahi iletişimin, sosyal dengelerin, milletlerin, toplumların, esnafların, tüccarların vs. bütün sistemlerin yapı taşıdır. Dil olmadan hayatın olağan akışında gitmesi mümkün değildir. Hayatın temel taşlarından biri olan dil üzerinde yapılan çalışmalar da bu nedenle elzemdir. Her toplumun kendi içinde belli bir kültürel değere sahip kelimeleri de kültürdilbilim açısından önemlidir. Kültürdilbilim alanı, dilbilim çalışmaları içinde dünyada ve özellikle Türkiye'de yeni yeni çalışılmaya başlanan bir alandır. Bu nedenle kaynak açısından sınırlı bir alandır. Kültürdilbilim, bir toplumun diline yansıyan kültürel değere sahip olan kelimeleri inceleyerek onların nasıl oluştuğunu, nasıl korunduğunu ve nasıl aktarılması gerektiğini bulmaya çalışmaktadır. Bu çalışmada, Dede Korkut Kitabının yeni bulunan nüshası olan Türkmen Sahra nüshasının Metin Ekici'nin transkribe ettiği orijinal metne bakılarak kültürel değeri olan kavram kelimeler belirlenmiş ve belirlenen bu kavram kelimeler üzerinde kültürdilbilim çalışması yapılmıştır. Çalışmanın genelinde 52 kavram kelime tespit edilmiş ve bu kelimelerin ilk olarak anlamları, daha sonra kelimelerin geçmişte hangi şekillerde ve anlamlarda kullanıldıkları, kelimelerin güncel Türkçede nasıl kullanıldıkları ve kültürel değerleri verilmiş; Arapça, Farsça ve Türkçe olmak üzere eş anlamlı kelimeleri de verilmiştir. Daha sonra kelimelerin Muharrem Ergin'in çalışması olan Dresden ve Vatikan Nüshalarıyla karşılaştırılması yapılmış ve kelimelerin tüm nüshalardaki kullanımlarına örnekler verilmiştir. Ayrıca kelimelerin kullanım şekillerinin ve kültürel değerlerinin daha iyi anlaşılması için edebi eserlerden, deyimlerden ve atasözlerinden örnekler verilmiştir. Son olarak da kelimelerin Türkiye Türkçesine nasıl ulaştıkları, şu anda hangi şekilde kullanıldıkları ve anlam değişmesine uğrayıp uğramadıkları verilmiştir.
Özet (Çeviri)
Language, a plus of being human, is the cornerstone of interpersonal communication. The fact that it can be done in non-verbal ways does not detract from the language. Language is the building block of all the systems such as communication, social balance, nations, societies, and commerce. Life can't go on in the usual course without language. For this reason, studies on language, which is one of the cornerstones of life, are essential. The words of each society, which have a certain cultural value in themselves, are also precious in terms of cultural linguistics. Cultural linguistics is a field that has just begun to be studied within linguistic studies in the world and especially in Turkey. Therefore, it is a limited area in terms of resources. Cultural linguistics tries to find out how the words form, how to preserve these words, and how they should be transferred by examining the words that have cultural values reflected in the language of a culture In this study, the concept words with cultural value were determined by looking at the original text of the Turkmen Sahra copy, which is the newly found copy of the Dede Korkut book, and a cultural-linguistic study was carried out on these determined concept words. Throughout the study, 52 concept words were identified and first the meanings of these words, then the forms and meanings of the words in the past, how the words were used in contemporary Turkish and their cultural values were given; Synonyms of Arabic, Persian and Turkish are also given. Then, the comparison of the words with the Dresden and Vatican copies was made and examples of the use of the words in all copies were given. In addition, examples from literary works, idioms and proverbs are given in order to better understand the usage patterns and cultural values of words. Finally, it is given how the words reached Turkey Turkish, how they are used now and whether they have undergone a change in meaning.
Benzer Tezler
- Türkçenin yabancı dil olarak öğretiminde kullanılmak amacıyla Dede Korkut Kitabı'nın Türkistan/Türkmen sahra nüshası 13. boy'un b1 düzeyinde sadeleştirilmesi
Dede Korkut Book of Turkey/ Türkmen course for use in teaching Turkish as a foreign language simplicification of 13th size at b1 level
FADİME BOZTOPRAK
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
Halk Bilimi (Folklor)İstanbul Arel ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DR. ALİ TAŞTEKİN
- Dede Korkut Kitabı nüshalarının inanç unsurları bakımından karşılaştırmalı olarak incelenmesi
The comprasion of the elements of belief among the copies of the Book of Dede Korkut
NEDİM MUTLU KIZILBUGA
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
Halk Bilimi (Folklor)Ege ÜniversitesiTürk Halk Bilimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ALİMCAN İNAYET
- Dede Korkut Hikâyeleri'ndeki eş dizimli yapıların bilgisayarlı dil bilim yöntemlerine göre incelenmesi
The study of collocation structures in Dede Korkut Stories according to computational linguistics methods
YASEMİN KUBİLAY
- Tarih-i Burhaneddin-i Belhi (Lady Sheil'in anıları)
History of Burhaneddin-i Belhi (Memories of Lady Sheil)
NİHAL ÇANKAYA
Yüksek Lisans
Türkçe
1999
Doğu Dilleri ve Edebiyatıİstanbul ÜniversitesiFars Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MEHMET KANAR
- Dede Korkut hikâyelerindeki söz varlığının Oğuz grubu Türk lehçelerinin söz varlığıyla karşılaştırılması
Comparison of lexis in Dede Korkut kitabı with lexis of Oghuz group Turkish dialecks
MURAT DOĞAN
Doktora
Türkçe
2023
Türk Dili ve EdebiyatıFırat ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ERCAN ALKAYA