Türk-Amerikan ilişkilerinde haşhaş ekimi krizi (1968-1975) kriz yönetimi açısından bir inceleme
Opium poppy cultivation crisis in Turkish-American relations: An analysis from the perspective of crisis management
- Tez No: 491419
- Danışmanlar: DOÇ. DR. FUAT AKSU
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Uluslararası İlişkiler, International Relations
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2018
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Yıldız Teknik Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 231
Özet
Bu tez çalışmasında, Richard Nixon'ın iktidara geldiği 1968 yılından 1975 yılına kadar olan süreçte iki ülke arasında dış politika sorununa dönüşen Türkiye'de“haşhaş ekimi”, kriz analizi kapsamında ele alınacaktır. Haşhaş Ekimi Krizi, Türk-Amerikan ilişkileri açısından temelleri 1968'de atılan bir kriz olmanın yanı sıra tarafların kendi ulusal siyaset gündemini de belirleyici bir nitelik taşımıştır. Söz konusu kriz genelde olaylar üzerinden, olayların seyri açısından ele alınmakta ve bu konudaki çalışmaların hiçbiri teorik bir çerçeve sunmamaktadır. Bu çalışmada, Türk-Amerikan ilişkilerinde haşhaş ekimi krizi boyunca iki ülke arasındaki ilişkilerin doğasının bir uluslararası ilişkiler teorisi olan Neoklasik Realizm yaklaşımına daha uygun olduğu tespit edilmiştir. Türkiye'nin eskiden beri yetiştirdiği haşhaşın ve ondan elde edilen afyonun bir dış politika sorununa dönüş[türül]mesi ile haşhaş ekimi sorunu diplomatik bir nitelik kazanmıştır. ABD'nin baskıları karşısında direnç gösteren Türk karar alıcılar için kriz yönetim süreci bir meydan okumaya dönüşmüştür. Haşhaş ekiminin yasaklanmasını talep eden ABD'ye karşı topyekün ekim yasağını kabul etmeyen Demirel Hükümeti'nin bir uzlaşı zemini yaratamamış olması taraflar arasında bir kırılma noktası doğurmuştur. Bu kırılma noktası ise taraflar için bir kriz yönetim sürecini ortaya çıkartmıştır. Krizin sönümlenmesi-yumuşaması ise 30 Haziran 1971 tarihinde Türkiye'nin haşhaş ekimini topyekün yasaklanması ile gerçekleşmiştir. Ancak Türkiye'nin haşhaş ekimi yasağını 1 Temmuz 1974 tarihinde kaldırıp tekrar üretime başlamasıyla ABD için kriz yeniden tırmanmıştır. Çalışmada kriz anında krizin şekillenmesinde büyük önem taşıyan karar alıcıların liderlik kodları, aktör ve ulusal-uluslararası sistem unsurlarını birarada değerlendiren, Neoklasik Realizm yaklaşımından yararlanılacaktır. Her kriz kendi özgün ve özgül özelliklerini, ortaya çıktığı koşulları yansıttığından krizler de sınıflandırılmıştır. Bu durum krizin türüne göre kriz yönetim stratejileri geliştirmeyi de gerektirmiştir. Karar alıcılar, kriz yönetimi anında benimsedikleri strateji doğrultusunda kendi liderlik kodlarını da konuşturmuş olurlar. Böylelikle kaynakların nasıl kullanılacağı sorusu da karar alıcıların aldıkları kararlara göre belirlenmektedir. Çalışma, 1968-1975 yılları arasında bir uluslararası sorun haline gelen haşhaş ekiminin, Türkiye'deki üç farklı siyasal karar alıcı tarafından nasıl ele alındığını ve Haşhaş Ekimi Krizi'nin nasıl yönetildiğini, krize sebep olan süreçleri de anlatarak ortaya koymayı hedeflemektedir. Aynı zamanda,“Taraflar için ne zaman bir kriz oluşur?”sorusunu da cevaplayan bu çalışma ile dış politika literatürüne katkı sunmak amaçlanmaktadır.
Özet (Çeviri)
This thesis states that the crisis of opium poppy plantation in Turkey turned out to be a foreign policy problem between Turkey and America between the years 1968 and 1975 when Richard Nixon came to the power in the U.S.A. The crisis also played a determining role on the agenda of national policies of both countries as well as the outbreak of the crisis back in the 1960s. It is a certainly fact that Turkey's poppy plantation is more defined as the march of events rather than its theoretical aspects in the background studies. Thus, this study identifies that the nature of international relations between Turkey and America during the crisis period is more in accordance with the foreign policies within neoclassical realism approach. The plantation of opium poppy and producing drugs plunged Turkey, in which opium poppy has been a historically entrenched crop, into a diplomatic crisis. The crisis management period caused a challenge for Turkish policy makers after their resistance to American pressure. The refusal of banning to all poppy cultivation by Süleyman Demirel government and failure to compromise for both sides led Turkish-American relations to reach at its breaking point over the issue. This forced both country to have a crisis management plan. Diffusion of the crisis for both sides was seen when all poppy cultivation was banned by Turkish government on 30th June, 1971. However, overturn of poppy cultivation ban and the start of poppy plantation again by the new Turkish government led the crisis came out of stronger on 1st July 1974. The study will be carried out in respect to the features of policy makers which may be the basic source of triggering crisis during crisis situations with the help of Neoclassical Approach embracing international actors and the elements of the system causing the issue together. All types of crisis should be classified within its own territory as they have their own emergent conditions and features. This requires to develop different crisis management plans accordingly. Policy makers also identifies their own leadership skills with their strategies and decisions they embraced during crisis management process. Therefore, the uses of sources is shaped by the decisions of policy makers. The study aims to state how poppy plantation crisis was addressed and also managed by three different policy makers in Turkey between the years 1968 and 1975 when the issue became an international diplomatic problem, by explaining the process causing crisis. In the meantime, the study also aims to contribute foreign policy by answering the question, 'When does a crisis arise for countries?'.
Benzer Tezler
- Türkiye-Amerika (Abd) ilişkileri (1960-1971)
Turkey-America (Usa) relationships (1960-1971)
BÜNYAMİN BOZKURT
- İki askerî darbe arası Türk dış politikasının tahlili (1960?1980)
Turkish foreign policy analysis from the two military coups (1960?1980)
MÜJGAN KARATAŞ
- Türkiye-Azerbaycan ilişkilerinin güvenlik boyutu ve geleceği
Başlık çevirisi yok
AHMET BULUT
Yüksek Lisans
Türkçe
2007
Uluslararası İlişkilerHarp Akademileri KomutanlığıUluslararası İlişkiler Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. YAŞAR ONAY
- Türk-Amerikan ilişkilerinde PKK/YPG/PYD/PJAK terör örgütü
PKK/YPG/PYD/PJAK terrorist organizations in Turkish-American relations
HAKKI CEYHAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
Uluslararası İlişkilerAkdeniz ÜniversitesiUluslararası İlişkiler Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ŞENOL KANTARCI
- 37. Cumhuriyet Hükümeti'nin (CHP-MSP Koalisyonu) dış politikası 26 Ocak ? 17 Kasım 1974
37th Republic Government (CHP- MSP coalition) foreign policy 26 January - 17 November
ÖZGÜR POLAT
Yüksek Lisans
Türkçe
2009
Siyasal BilimlerMarmara ÜniversitesiAtatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SÜLEYMAN BEYOĞLU