Sağlık ve diyabet okuryazarlığı: Hacettepe Üniversitesi hastaneleri örneği
Health and diabetes literacy: The case of Hacettepe University hospitals
- Tez No: 492353
- Danışmanlar: PROF. DR. HATİCE İNCİ ÖNAL
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Bilgi ve Belge Yönetimi, Information and Records Management
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2018
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Hacettepe Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Bilgi ve Belge Yönetimi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 190
Özet
Günümüzde sağlık okuryazarlığı ve diyabet hastalığına özgü diyabet okuryazarlığı ilgili hizmetlere ve kararlara yönelik temel bilgilere erişim, anlama, değerlendirme ve uygulama yeteneklerine sahip olma anlamına gelmektedir. Bu alanda, yeterli sağlık ve diyabet okuryazarlığı düzeyleri kişiler için bireysel ve toplumsal sorunların çözümünde ve önlenmesinde yardımcı olacaktır. Dünya genelinde bu konuda çok sayıda araştırmaya rastlarken Türkiye'de bu tür çalışmaların yetersiz olduğu görülmektedir. Bu çalışmada diyabet hastalarının demografik özellikleri, sağlık okuryazarlığı düzeyleri, sağlıkla ilgili bilgi kaynağı tercihleri, sağlıkla ilgili bilgileri ararken dikkat ettikleri özellikler, sağlık ile ilgili bilgiye erişimde karşılaşılan sorunlar saptanmıştır. Ayrıca, hastaların diyabetle ilgili tıbbi bilgiye erişim konusunda eğitim gereksinimleri, diyabet okuryazarlığı düzeyleri, bilgi sağlayan ortamlara yönelik tutumları, sağlık okuryazarlığı ve diyabet okuryazarlığı arasındaki ilişkiler ortaya çıkarılmıştır. Araştırmaya Hacettepe Üniversitesi Erişkin Hastanesi Endokrinoloji bölümüne kayıt yaptıran bir sene ve üzeri tedavi görmekte olan 40 yaş ve üzeri toplam 105 tip 2 diyabet hastası katılmıştır. Bu çalışmada betimleme yöntemi kullanılmış, veri toplama tekniği olarak anketten yararlanılmıştır. Araştırma sonucunda katılımcıların sağlık ve diyabet okuryazarlığı düzeyleri yeterli ve mükemmel olarak görünmektedir. Araştırmaya katılan diyabet hastaları arasında sağlıkla ilgili bilgi kaynağı tercihi açısından ilk sırada“uzman kişiler (doktorlar, eczacılar, hemşireler vb.)”, ikinci sırada“görsel-işitsel bilgi kaynakları”ve üçüncü sırada“internet-web ortamı”yer almaktadır. Diyabet hastaları için sağlıkla ilgili bilgi ararken dikkat edilen özellikler arasında ilk sırada bilginin“erişilebilir olması”, ikinci sırada bilginin“güncelliği”, üçüncü sırada ise bilginin“doğruluğu”önemlidir. Araştırmaya katılanların bilgiye erişimde karşılaştıkları en önemli üç sorun“elektronik ortam kullanımında yetersiz olma”,“mevcut bilgiler içinden uygun olanı seçme zorluğu”ve“bilgi sunan kaynaklar hakkındaki bilgisizlik”olarak saptanmıştır. Diyabete dayalı tıbbi bilgiye erişim konusunda diyabet hastalarının büyük bir çoğunluğunun sürekli eğitim ihtiyacının varlığı ortaya çıkarılmıştır. Ayrıca katılımcıların sağlık veya hastalık ile ilgili“yüz yüze olan hizmetleri”ve“gereksinim anında birebir eğitim hizmetlerini”tercih ettikleri saptanmıştır. Araştırmamızda bu gereksinimi anında karşılayacak“sağlık ve diyabet okuryazarlığına yönelik model”önerilmiştir. Model kapsamında“Diyabetle Yaşam”portalı geliştirilmiştir. Bu portal içinde ana sayfa, konular, bilgilendirme ve duyuru, videolar, hakkımızda ve iletişim bölümleri yer almaktadır. Geliştirdiğimiz portalın sağlık ve diyabet okuryazarlığı çerçevesinde aktif bilgi hizmetleri vermesi hedeflenmektedir.
Özet (Çeviri)
Health literacy and diabetes literacy which is related to diabetes mellitus mean the ability to have access, understand, evaluate and use basic information related to services and decisions. Adequate levels of health and diabetes literacy will help people in the resolution and prevention of individual and social problems. While there are several researches in this respect in the world, it is seen that such researches are inadequate in Turkey. In this study, demographic characteristics of diabetic patients, levels of health literacy, health information source preferences, features related to health information, problems with access to health information, educational needs for access to medical information about diabetes, diabetes literacy levels, attitudes, and the relationship between health literacy and diabetes literacy were determined. A total of 105 type 2 diabetics aged 40 years and over who are being treated for one year and over in Hacettepe University Adult Hospital Department of Endocrinology have participated in the research. The descriptive method was used in this study and the printed questionnaire was used as the data collection technique. As a result of the study participants' health and diabetes literacy levels seem to be adequate and excellent. Among the participants,“Specialists (doctors, pharmacists, nurses, etc.)”,“audiovisual information sources”and“internet-web”are in the order of preference for the health information source. The most preferred health information sources' features among participants are accessibility, up-to-dateness and correctness. The three most important problems faced by research participants in access to information are“inadequate skill in order to use electronic media”,“Difficulty in selecting the right information”and“inadequate information about the sources”. A large majority of diabetic patients are in need of training in diabetic medical information access. It was also determined that participants preferred“face to face services”and“one-on-one training services”. A“model for health and diabetes literacy”was proposed in our research. After describing the model, the“Diyabetle Yaşam”portal was developed. Main sections of the portal are home page, topics, information and announcements, videos, about us and contact us. The portal we developed aim to provide active information services within the framework of health and diabetes literacy.
Benzer Tezler
- Hasta hakları bilgi düzeyi ile hasta güçlendirme arasındaki ilişki
The relationship between patient's rights knowledge level and patient empowerment
NAZLI KAYA
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
HastanelerHacettepe ÜniversitesiSağlık Yönetimi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. OĞUZ IŞIK
- Tip 2 diyabet hastalarında sağlık okuryazarlığı düzeyine göre sağlık inanç modeline dayalı verilen eğitim ve danışmanlığın glisemik kontrole etkisi
The effect of health belief model and health literacy level based education and counseling on glycemic control in TYPE 2 diabetes patients
HATİCE AĞRALI
Doktora
Türkçe
2020
HemşirelikHacettepe Üniversitesiİç Hastalıkları Hemşireliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. İMATULLAH AKYAR
- Tip 2 diyabetli yaşlıların oral antidiyabetik ilaçlar hakkında inançlarının ve sağlık okuryazarlık düzeylerinin belirlenmesi
Determination of beliefs about oral antidiabetic drugs and health literacy levels of older adults with TYE 2 diabetes
MURAT KARADEDE
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
HemşirelikHacettepe Üniversitesiİç Hastalıkları Hemşireliği Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ İMATULLAH AKYAR
- Sağlık okuryazarlığı düzeyinin sağlıklı yaşam biçimi davranışları üzerindeki etkisi: Üniversite öğrencileri arasında bir araştırma
The effect of health literacy level on healthy lifestyle behaviors: A research among university students
AHMET ARIKAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
Sağlık Kurumları YönetimiHacettepe ÜniversitesiSağlık Yönetimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. YUSUF ÇELİK
- Kronik rahatsızlıklarda zihinselleştirmenin rolüne ilişkin bir araştırma: Tip 1 Diyabet hastalarında zihinselleştirmenin tedavi uyumuyla ilişkisinin incelenmesi
A research on the role of mentalization in chronic diseases: Investigating the relationship of mentalization to the treatment compliance in patients with Type 1 Diabetes
KADİR MERT DURNA