Bulaşık makinesi yıkama performansına etki eden mekanik parametrelerin deneysel ve teorik olarak incelenmesi
Theoretical and experimental investigation of mechanical parameters affecting the dishwasher cleaning performance
- Tez No: 496505
- Danışmanlar: YRD. DOÇ. DR. ZEYNEP PARLAR
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Makine Mühendisliği, Mechanical Engineering
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2018
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Teknik Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Makine Mühendisliği Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Konstrüksiyon Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 109
Özet
Günümüzde teknolojinin ilerlemesiyle beraber insan hayatını kolaylaştıran makineler üzerinde yapılan çalışmalar da artmıştır. İnsanların en çok zaman geçirdiği mekân olan evlerde kullanılan ev aletleri de bu değişimden pozitif olarak etkilenmekte ve insan hayatını kolaylaştıracak yönde yapılan araştırma ve geliştirme faaliyetleri sektördeki şirketlerin AR-GE merkezlerinde yürütülmektedir. Yapılan çalışmalar beyaz eşya üreticileri arasında rekabet oluşturmakta ve firmalar daha performanslı, daha az enerji tüketen, daha sessiz ve daha verimli makineler üretmek adına yoğun bir çaba göstermektedir. Sektörde yer alan firmalar birbirleri ile rekabet ederken fark yaratan makineler tasarlamak ve müşteri algısını geliştirmek için yoğun bir çalışma içerisindedirler. Üretim adetlerinin çok yüksek sayılarda olması bu makinelere talebin çok fazla olduğunu göstermektedir. Firmaların satış rakamlarını artırabilmesi ancak müşterinin konforunu artıran ve fark yaratan tasarımlarla mümkün olabilmektedir. Bu çalışmada yıkayıcı ev aletlerinden biri olan bulaşık makinelerinin, yıkama etkinliğini artırma amacına yönelik tasarlanan pervane mekanizmasının detaylı bir şekilde incelenmesi ve prototipinin oluşturularak yapılan deneysel çalışmalar ile performans iyileştirmesi ele alınmıştır. Bulaşık makinelerinin yıkama performansı dört etkene bağlıdır. Bunlar kimyasal etki, mekanik etki, sıcaklık ve zaman olarak sıralanabilir. Bu çalışmada bulaşık makinesindeki yıkama performansını etkileyen mekanik etki faktörünün artırılmasına yönelinmiştir. Mekanik etki yıkama performansında diğer etkenlere göre daha az bir paya sahip olsa da insanlar kimyasal yolla temizleme işlemini sağlıklı bulmamakta ve alternatif çözüm yolları aramaktadır. Ayrıca müşteriler uzun süren yıkama işlemleri sonucunda da memnuniyeti yüksek bir kullanıcı deneyimi yaşayamamaktadır. Bu nedenlerle mekanik etkinin arttırılarak temizleme performansının arttırılması üzerine olan bu çalışmanın doğrulaması, mekanik etkinin ne olduğu ve nasıl arttırıldığı üzerinden yapılabilir. Tasarım aşamasında bulaşık makinesinde mevcut durumda kullanılan pervane sistemi incelenmiş ve geliştirmeye açık yönler belirlenmiştir. Bunun yanı sıra sektörde rekabet halinde bulunan firmaların yıkama sistemleri incelenerek çok yönlü bir araştırma yapılmıştır. Bu aşamada literatürde yer alan makalelerden de faydalanılarak bulaşık makinelerinin temizleme performansının değerlendirme ölçütlerinin nasıl yapıldığı araştırılmıştır. Tasarım kriterleri oluşturulurken mevcut bulaşık makinesinde bulunan geometrik kısıtların korunmasına dikkat edilmiş olup, mevcut sistemde en az değişiklik yapılarak bir tasarım yapılmasına önem verilmiştir. Bu durum tasarlanan sistemin maliyetini düşürerek firmaya daha kolay devreye alınabilecek bir proje sunacaktır. Tasarım kriterlerinin oluşturulmasının ardından taslak çizimler oluşturulmuştur. Taslak çizimlerin ardından yapılan hesaplamalar ve boyutlandırmalar ile CAD ortamında tasarım oluşturulmuştur. Ön şekillendirme aşamasında oluşturulan tasarımın aşamadığı geometrik kısıtlar tespit edilmiştir. Bunun yanı sıra yapılan müşteri araştırmalarında bulaşık makinesi içerisinde gözle görülen bir noktada dişli mekanizması bulunması müşteriler tarafından istenmeyen bir durumdur. Ön şekillendirme aşamasında gözlemlenen bu problemleri aşabilmek adına yeni çözümler üzerinde çalışılmıştır. Bu noktada dişlilerin pervane içerisine taşınması düşünülerek yola çıkılmış ve tasarlanacak sistemde öncelikli olarak buna yoğunlaşılmıştır. Tasarımın dişlilerin pervane içerisine taşınarak son aşamaya gelmesi için, pervane boyutları ve dişli boyutları tekrardan hesaplanmıştır. Pervanelerin ve dişlilerin yataklanması ön şekillendirme aşamasına göre farklılaşmıştır. Ön şekillendirmede aşılamayan geometrik kısıtları aşmak adına ana pervane kademeli hale getirilmiştir. Yapılan tasarımın doğrulanması aşamasında literatürde yer alan makalelerden faydalanılarak bir mekanik etki faktörü belirlenmiştir. Mekanik etki faktörü matematiksel olarak ifade edilmiş ve mevcut bulaşık makinesindeki mekanik etki faktörü ile yeni tasarım bulunduğu makinenin mekanik etki faktörü karşılaştırılarak tasarım doğrulanmıştır. Tasarımın doğrulanmasının ardından prototip imalatı gerçekleşmiştir. Prototip imalatında hızlı prototipleme teknolojilerinden olan 3 boyutlu yazıcılardan ve CNC tezgahlardan faydalanılmıştır. Bu üretim yöntemleri sayesinde çok kısa bir sürede çalışır prototip elde edilmiştir. Çalışır prototip makineye montajı yapılarak deneysel çalışmalara tabi tutulmuştur. Bu deneysel çalışmalar EN 50242 Bulaşık Makineleri Yıkama Performansının Ölçülmesi standardına göre yapılmıştır. Yıkama performansı ölçülen yeni tasarımda yıkama etkinliğinin arttığı gözlenmiş ve deneysel sonuç ile mekanik etki faktörü hesabından elde edilen matematiksel sonucun örtüştüğü görülmüştür. Tasarım ile elde edilmek istenen yıkama etkinliğinin artırılması yapılan testler ve oluşturulan matematik model ile doğrulanmış ve daha performanslı bir pervane sistemi ortaya çıkmıştır.
Özet (Çeviri)
While technology has been being improved day by day, investigation on machines which simplify human life is increasing. Household appliances which are used frequently in house that people can spend most of their time are affected positively. Research and Development operations that facilitate the human lifestyles are performed at R&D centers of companies. Home appliance producers competes each other in order to obtain more efficient, low-energy consuming, more silent machines and companies focus on them and make their intensive efforts on these points. World's most known firms which creates home appliances investigate deeply for designing different and unique machines and development of customer perception. High number of production demonstrates considerable demands of customer. Increase in sales figures of companies can be possible by producing machines which elevates customer comfort and machines with making difference. In this thesis, it was aimed to increase washing efficiency of dishwashers which is one of the washer appliances. Therefore, spray arm mechanism has been examined in detail with experimental studies and differences on performance has been observed by creating prototype. Dishwashers take part almost every home nowadays and they have been being designed so as to ease style of human living. In this extent of study, history of dishwasher has been examined. Dishwashers are defined as machines which perform kitchen equipments cleaning and rinsing. The first cleaning system has been discovered at second half of 19th century and they are not automatic as today's machines and they have more likely mechanic structure. Then, automatic dishwashers have been coming into human life at 20th century. By development and optimization, these machines has been transformed into current figure. Primarily, structure and working principles of dishwasher has been addressed in order to obtain new structural design with elevated performance. Dishwashers are basically divided into 4 parts which are defined as boiler, door, washing group and control panel. Extent of this study includes components of each part and their function in details. The most important subject is washing group which affects washing performance. Washing group is composed of lower spray arm, upper spray arm, lower basket, upper basket, filter, cutlery basket. Lower spray arm has been supported with lower region boiler while being independent from lower basket. On the other hand, upper spray arm has been located at the bottom of the upper basket and they have been moved together. Nozzles on the spray arm have been located at the region in order to gain more efficient washing and cleaning performance. Waste materials have been collected from dirty dishes and filter groups which also remove external materials from washing water. Soils at dishwashers which are closed system are removed by combination of chemicals and mechanic effect. Washing steps are divided into hot and cold. Firstly, cold washing steps are performed, then, hot washing steps are applied. After these washing steps were terminated, rinsing step begins and drying step will be followed. When cleaning process has been started, running water is heated until appropriate temperature in respect to chosen washing program. Cleaning performance is dependent on 4 parameters which are chemical effect, mechanic effect, temperature and time. In this research, studies are focused on increase of mechanic factor which is the parameter of washing performance. Although washing efficacy of mechanic factors is lower than chemical factors, chemical washing methods are not preferred, since, most of the people are prone to choose healthy and natural living. In addition, customer experiences were not recorded with maximum satisfaction until now. Therefore, alternative resolution procedures were searched. Confirmation of this study which aims enhancing cleaning performance by boosting mechanical effect can be explained by defining mechanic effect and how it can be raised. By scope of literature research, cleaning procedures has been stated simply. Water jet impact on washing performance, experimental standards of washing practice and studies about boosting washing performance has been examined. 3 crucial elements which affect cleaning performance exist: water pressure, speed of spray arm, the angle of arrival of the water on the contaminated surface. According to these parameters, cleaning performance of dishwasher can be varied machine to machine. EN50242“Test methods for measuring the performance of electric dishwashers for household use”standards are applied in order to clarify cleaning performance. According to these standards, it is determined that machines which are tested could be classified and specified which machines are belongs to which class in respect to their score. It can be compared with each other and measurement of performance enhancing can be analyzed by using these scores. Designs which are able to wide to cleaning area and spray arm mechanisms which rotate with gearwheel has been surveyed at the extent of patent research. Examined studies point out that numerous different resolution ways exist. Dishwasher spray arm system has been analyzed during design phase and some lack points which needs to be developed have been identified. Dishwasher contains 2 spray arms which are upper spray arm and lower spray arm. Lower spray arm of dishwasher is located under of washing basket and center of washing area. Nozzles which are located at spray arms have been positioned in which best performance and angle could be obtained. During creating designing criterias, it was paid attention that geometric limitation which belongs to current design was conserved and it was noticed that minimum alteration has been applied on design of present system. Thus, design criterias has been generated via performed trial and design has been made in respect these metrics. This study results in project simplification while decreasing the cost of project. After designing criterias had been created, draft sketch has been completed. Then, design has been constituted at CAD software upon calculation and dimensioning. Geometric limitation which design was not able to overcome has been detected at preform stage. On the other hand, visible gear mechanism inside of the dishwasher does not satisfy customers according result of survey and research on customer demands. In order to handle with these problems at the preform stage, it was studied on new resolution ideas. In the result of this situation, gears were placed inside of spray arms and it was focused on designed system, primarily. To reach final stage thereby designed gears were positioned inside of the spray arms, dimension of spray arms and gears have been calculated once more. Bearing of spray arms and gears were differentiated in respect to preform stage. Main spray arm has been brought into gradual form so as to overcome geometric limitation. At the confirmation stage of final design, mechanical effect factor has been established by using articles at literature. Mechanical effect factor has been expressed mathematically and design was confirmed by comparing existing dishwasher mechanical effect factor with mechanical effect factor at new design. After design had been confirmed, prototype has been manufactured. It was utilized from 3D printer, which is additive manufacturing technology and CNC during prototype manufacturing. Gears and spray arms were manufactured by applying machining process at CNC after materials has been selected. Thanks to this manufacturing procedures, prototype has been obtained rapidly. The working prototype was mounted on the machine and subjected to experimental work. These experimental studies were carried out according to EN 50242“Test methods for measuring the performance of electric dishwashers for household use”standard. It was observed that cleaning performance of new design whose cleaning performance has been measured has been increased and it corresponds to experimental result and mathematical result, which was obtained from mechanical effect factor. Increasing cleaning performance during running of dishwashers were confirmed by applied methods, experimental design, mathematical model and spray arm system with high performance aroused.
Benzer Tezler
- Bulaşık makinesi alternatif pervane tasarımı
Alternative spray arm design for dishwasher
AHMET HAMİT YILMAZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
Makine Mühendisliğiİstanbul Teknik ÜniversitesiMakine Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ VEDAT TEMİZ
- Bulaşık makinesinde inovatif hızlı kurutma yöntemi tasarımı ve yöntem parametrelerinin deneysel olarak incelenmesi
Design of a novel quick drying method in dishwasher and experimental investigation of method's parameters
RAHMİ MERT AKKÜLAH
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Makine Mühendisliğiİstanbul Teknik ÜniversitesiMakine Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ MURAT ÇAKAN
- Bulaşık makinesi enerji tüketimi?yıkama performansı ilişkisinin incelenmesi
A study on the relation between energy consumption and cleaning performance of dishwashers
ERMAN TUTKAK
Yüksek Lisans
Türkçe
2010
Enerjiİstanbul Teknik ÜniversitesiMakine Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MUSTAFA ÖZDEMİR
- Hydraulic design optimization and performance evaluation for a dishwasher
Bir bulaşık makinesi için hidrolik tasarım optimizasyonu ve performans değerlendirmesi
ÖMER BERHAN ERİK
Yüksek Lisans
İngilizce
2019
Makine Mühendisliğiİzmir Yüksek Teknoloji EnstitüsüMakine Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ERDAL ÇETKİN
- Experimental investigation of domestic dishwasher greywater thermal energy recovery by compact heat exchanger
Ev tipi bulaşık makinesi atık su termal enerjisinin kompakt ısı eşanjörü ile geri kazanımının deneysel olarak araştırılması
KHALED MOHAMED ASHNAAF ABAJJA
Yüksek Lisans
İngilizce
2020
EnerjiKarabük ÜniversitesiEnerji Sistemleri Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ SELÇUK SELİMLİ