Geri Dön

Okul müdürlerinin karar verme süreçlerinde karşılaştıkları ahlaki ikilemlerinin çoklu etik paradigma açısından incelenmesi

Investigation of the moral dilemmas of the school principals in the decision making process in terms of multiple ethical paradigms

PDF İndir

  1. Tez No: 497365
  2. Yazar: ESRA TEKEL
  3. Danışmanlar: PROF. DR. ENGİN KARADAĞ
  4. Tez Türü: Doktora
  5. Konular: Eğitim ve Öğretim, Education and Training
  6. Anahtar Kelimeler: Ahlaki ikilem, Adalet etiği, Bireyi önemseme etiği, Eleştiri etiği, Çıkar etiği, Moral dilemma, Ethic of justice, Ethic of caring, Ethic of critique, Ethic of interest
  7. Yıl: 2018
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: Eskişehir Osmangazi Üniversitesi
  10. Enstitü: Eğitim Bilimleri Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Eğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Eğitim Yönetimi, Teftişi, Planlaması ve Ekonomisi Bilim Dalı
  13. Sayfa Sayısı: 243

Özet

Amaç: Bu araştırmanın genel amacı ortaokul müdürlerinin ahlaki ikilemlerinin incelenmesidir. Bu genel amaç doğrultusunda müdürlerin ahlak ve ahlaki ikilem kavramlarını nasıl tanımladıkları, müdürlerin ahlaki hassasiyet düzeyleri, en çok hangi konularda ahlaki ikileme düştükleri, karar verme süreçlerinin nasıl işlediği, müdürlük mesleğinin doğasının, bireysel özelliklerin ve deneyimlerin müdürlerin ahlaki ikilemlerde karar vermelerini nasıl etkilediği, ahlaki olayda yer alan kişilerle müdürlerin yakınlık derecesinin, müdürlerin ahlaki ikilemlerde karar vermelerini nasıl etkilediği ve son olarak müdürlerin ahlaki ikilemleri çözmede kullandıkları etik türler ve bu etik türlere dayanan eylemlerin incelenmesi amaçlanmıştır. Yöntem: Bütüncül tekli durum deseni ile tasarlanan bu araştırmanın çalışma grubunu, ahlaki ikilemlerle karşı karşıya gelen İstanbul ilinde görev yapmakta olan 10 ortaokul müdürü oluşturmuştur. Çalışma grubu belirlenirken kartopu örnekleme yöntemi kullanılmıştır. Görüşme, vignette ve gözlem yoluyla elde edilen veriler analiz edilmiştir. Bulgular: Araştırmanın bulgularına göre müdürlerin farklı ahlaki hassasiyet düzeylerine sahip oldukları görülmüştür. Müdürlerin en sık (i) yönetmelikler ile üst yönetim ricaları arasında, (ii) Kendi koyduğu kuralı uygulamak ile üst yönetim ricaları arasında, (iii) Müdüre yardımcı olan öğretmene fırsat tanıma ile tüm öğretmenlere fırsat tanıma arasında, (iv) Müdüre destek veren öğretmeni savunmak ile öğrencinin hakkını savunmak arasında, (v) A öğrencisine yardım etmek ile B öğrencisine yardım etmek arasında ve (vi) Yönetmeliğe uymak ile öğrencilerin iyiliğini düşünerek hareket etmek arasında ahlaki ikilemde kaldıkları ortaya çıkmıştır. Ahlaki ikilemlerde karar verirken müdürlerin durumu tanımlama, veri toplama, yasa ve yönetmelikleri kontrol etme, danışma ve karar verme ve uygulama olmak üzere sırası sabit olmayan ve dinamik beş basamağı takip ettikleri görülmüştür. Müdürlük mesleğinin müdürlerin ahlaki ikilemlerde karar vermelerini etkilediği ortaya çıkmıştır. Buna göre müdürlerin ahlaki ikilemlerdeki kararları (i) yasalarda müdürlüğün yeri, (ii) okul bütçesinin kısıtlılığı, (iii) yalnızlık/destek arama ve (iv) beklentiler tarafından etkilenmektedir. Müdürlerin kişilik özelliklerinin, deneyimlerinin ve yakınlık derecesinin de ahlaki ikilemlerde karar verme süreçlerini etkilediği görülmüştür. Son olarak ahlaki ikilemleri çözerken müdürlerin (i) adalet etiği, (ii) bireyi önemseme etiği ve (iii) çıkar etiği olmak üzere üç tür etiği benimsediği görülmüştür. Sonuç ve Öneriler: Okul müdürleri çıkarlar, adalet ve bireyi önemseme konularında ahlaki ikilemlerde kalmaktadır. Karşılaştıkları bu ahlaki ikilemlerde karar verirken çoklu etik paradigmasında yer alan bireyi önemseme ve adalet etiğine dayanan eylemleri kullanırken eleştiri etiğini hiç kullanmamakta, bunun yerine çıkar etiğini kullanmaktadırlar. Müdürlerin karşılaştıkları ahlaki ikilemlerin, bu ikilemleri çözme süreçlerinin ve bu süreci etkileyen etmenlerin temelinde müdürlüğün meslek olmaması, müdürlerin yasalarca korunmaması ve ahlak konusunda hiçbir eğitim almamaları görülmüştür. Dolayısıyla pozisyonunu korumak için çıkarlarını düşünen müdür profili ile karşılaşılmıştır. Bu sonuç bağlamında uygulayıcılara ve araştırmacılara yönelik çeşitli öneriler geliştirilmiştir.

Özet (Çeviri)

Purpose: The general aim of this research is to examine the moral dilemmas of the secondary school principals. In this general aim, it is aimed to examine how principals define the concepts of morality and moral dilemmas, the levels of ethical sensitivity of the principals, which kinds of moral dilemmas principals fall into mostly, how their decision-making process is in moral dilemma, how the nature of the management, individual qualifications, experience and proximity affect their decisions in moral dilemmas, and finally the ethical types that principals use to solve moral dilemmas and their actions based on these moral types. Method: The study group of this research, which was designed with a holistic single case study, consisted of 10 secondary school principals who are working in Istanbul and who fall into moral dilemmas. The snowball sampling method was used when the study group was determined. The data were obtained by interview, vignette and observation and they were analyzed. Results: According to the results of the research, principals have different moral sensitivity level. The principals' moral dilemmas are as follows (i) moral dilemma between the regulations vs. superintendents' orders, (ii) moral dilemma between the rules that principals make themselves vs. superintendents' orders, (iii) moral dilemma about giving equal chance to teachers, (iv) moral dilemmas between defending the teacher vs. students, (v) moral dilemma between helping students equally and (vi) moral dilemmas between regulations vs. defending students' well being. Also it is found that while making decision making, the principals follow the dynamic five-step process such as describing the situation, data collecting, checking rules and regulations, consulting, deciding and implementation. According to the results the nature of the management profession affects the moral dilemmas solving process. The principals' moral dilemma decisions are affected by (i) management in law, (ii) limited school budget, (iii) loneliness / support seeking, and (iv) expectations. Principals' personality qualifications, experiences and proximity affect their moral dilemma solving process, too. Finally, it is found that principals adopt three ethics as follows (i) ethic of justice, (ii) ethic of care and (iii) ethic of self-interest while solving moral dilemma. Conclusion and Suggestions: School principals have moral dilemmas about self-interest, justice and care. During the decision making process, they act according to ethics of justice and care which are in multiple ethical paradigm. However they don't act according to ethic of critique which is the last component of multiple ethical paradigm, instead, they act on ethic of self-interest. Principals' moral dilemmas, their moral dilemma solving process and elements that affecting this process base on that principals are not a profession, they are not protected by law legally and they don't have courses on ethic. Therefore it is confronted with a principal profile who think their own interest. In the context of this conclusion, various proposals have been developed for practitioners and researchers.

Benzer Tezler

  1. Tez No

    796300

    Okul yöneticilerinin karar alma stratejileri ile karar alma süreçlerinde iç ve dış paydaşların rolü

    The role of internal and external stakeholders in decision-making strategies and decision-making processes of school principals

    HAKAN MARMARA

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2023

    Eğitim ve ÖğretimDüzce Üniversitesi

    Eğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. TANER ATMACA

  2. Tez No

    671259

    Okul müdürlerinin öğretmenlere verdiği disiplin cezalarına ilişkin okul müdürlerinin görüşlerinin incelenmesi

    Examination of school principals' views on be inflict disciplinary punishment to teachers by school principals

    GÜLNUR YILDIRIM

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2021

    Eğitim ve ÖğretimMarmara Üniversitesi

    Eğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. AHMET FARUK LEVENT

  3. Tez No

    526961

    Okul yöneticisi atama türlerinin, öğretmenler, okul yöneticileri ve eğitim öğretim süreçleri üzerine etkilerinin nitel bir analizi

    A qualitative analysis of the effects of school administrators appoinment types on teachers, school administrators and education and training process

    İNAYET SAYAN

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2018

    Eğitim ve ÖğretimTokat Gaziosmanpaşa Üniversitesi

    Eğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. NAİL YILDIRIM

  4. Tez No

    190302

    Türkiye ile bazı Avrupa Birliği ülkelerindeki okul yöneticilerinin yetiştirilme ve atanma süreçlerinin karşılaştırılması

    Başlık çevirisi yok

    NADİR BOZKURT

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2005

    Eğitim ve Öğretimİnönü Üniversitesi

    Eğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı

    PROF.DR. BATTAL ASLAN

  5. Tez No

    220419

    Ortaöğretim kurumlarında görev yapan öğretmenlere göre okul müdürlerinin öğretim liderliği davranışları ile karar verme becerileri arasındaki ilişkinin incelenmesi

    Study of secondary school teachers? opinions regarding the relationship between principals? insructional leadership and their decision making abilities

    GÜRSEL KAYA

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2008

    Eğitim ve ÖğretimYeditepe Üniversitesi

    Eğitim Yönetimi ve Denetimi Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. SEFER ADA

Geri Dön