Mevlid geleneği zemininde Diyarbakırlı Tayyar-Zâde İbrahim Re'fet 'Mevlid'i ile Süleyman Çelebi 'Mevlid'inin şekil ve muhteva mukayesesi
The comparison of Tayyar-Zade İbrahim Re'fet's 'Mevlid' and Süleyman Çelebi's 'Mevlid' in terms of form and content on the ground of 'mevlid' tradition
- Tez No: 501978
- Danışmanlar: YRD. DOÇ. DR. AYDIN KIRMAN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Türk Dili ve Edebiyatı, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Edebî Eser, Estetik Değer, Kültür, Gelenek, Mesnevi, Mevlid, Literary Work, Aesthetic Value, Culture, Tradition, Masnavi, Mawlid
- Yıl: 2018
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 298
Özet
Gelenek, geçmişten süzülerek günümüze gelen, yüzyılların birikimini bugüne taşıyan, geçmişten aldığı miras ve güçle bugünü inşa eden ve yarını inşa edecek olan nesle de kullanacağı malzemeyi hazır bırakan ortak tutum, davranış ve alışkanlıklar bütünüdür. Türklerin İslâm dinini kabul etmesiyle Klâsik Türk edebiyatı da kendi ikliminde bir gelenek içerisinde oluşmuş; Arap ve Fars edebiyatlarının da etkisiyle ilhamını daha çok din ve tasavvuftan almıştır. Dolayısıyla bu edebiyatta Hz. Muhammed'in doğumu, gençliği ve peygamberliği, hicreti, mucizeleri ve gazaları, kişiliği, hadisleri ve vefatı şairler için bitmez tükenmez bir kaynak olmuş; günümüze kadar her vesile ile işlenegelmiştir. Hz. Muhammed'in hayatı önceleri Arap edebiyatında sîre veya siyer adı altında bütün safhalarıyla ele alınırken; sonraları hayatının her safhası için ayrı bir tür ortaya çıkmış,“Mevlid, Mu'cizat, Mi'râciye”gibi bağımsız eserler yazılmıştır. Bu çalışmada, Diyarbakırlı Tayyar-zâde İbrahim Re'fet Mevlid'inin mevlid geleneği içinde nerede yer aldığını belirlemek amacıyla, bu geleneğin en meşhur örneği Süleyman Çelebi'nin Vesîletü'n-Necât'ı karşılaştırma nesnesi olarak kullanılmış; iki eser, şekil ve muhteva yönünden mukayese edilmiştir. Böylelikle, Klâsik Türk edebiyatında dinî-tasavvufi bir metin olan Mevlid'in, mesnevi zemininde edebî eserin ve kültürle ilişkisini belirlemek amacıyla Mevlid geleneğindeki kurgunun izleri sürülmüş; yaygın kabul ve kültüre yansımaları ile şiirlerdeki estetik değer ve şairlerin şiir estetiğine katkılarının neler olduğu araştırılmıştır. Elde edilen veriler, belli bir sistem bütünlüğünde ele alınıp derlenmiş, önem derecesine göre seçilerek birbirleriyle ilişkilendirilmiş ve tematik çerçeveye göre işlenerek çıkarımlarda bulunulmuştur. Çalışma,“Giriş, Sonuç ve Kaynakça”dışında iki bölümden meydana gelmiş olup; Birinci Bölüm'de şekil, İkinci Bölüm'de muhteva mukayesesi yapılmıştır.
Özet (Çeviri)
Tradition is the whole of common attitudes, behaviors and habits that flow from the past to today and carries the accumulation of them for centuries in addition to help building the present with the legacy and power taken from the past and to prepare the inputs used by the generation who are thought to establish the future. The Classical Turkish literature is formed in a tradition in its own climate after Turks' acceptance of Islam as their religion, and inspired more by that religion and sufism in it along with the influence of Arab and Persian literatures as well. Therefore, the birth of Prophet Muhammad and his youth, prophethood, hegira, miracles, holy wars, personality, hadiths and death have become an inexhaustible resource for poets in this literature, and been mentioned up until now for any reason. While the lifetime story of the Prophet Muhammad was previously handled with its all stages -which was named as sîre or siyer in Arab literature-each stage of his life has later been separately narrated by independent works such as Mevlid, Mu'cizat and Mi'râciye. In this study, one of the most famous example of the mawlid tradition -Vesîletü'n-Necât of Süleyman Çelebi- is used as a control object such that the mawlid written by Tayyar-zâde İbrahim Re'fet from Diyarbakır is comparedin terms of its form and content to understand where the latter stands in the tradition of mawlid. Hence, this study traces the fiction of Mawlid -as a sufism-oriented-religious-text in the Classical Turkish literatüre-in its tradition to understand its relation with Turkish culture and literary reflection on the ground of masnavi, and examines the reflection of mawlid on both the culture and wide acceptance of it in addition to investigating its possible contributions of poets to the aesthetic of poetry as well. Data are compiled in aunique pattern and associated with one another based on their importance levels, and thus examined based on the thematic frame in order to make some inference in relation to the objectives of this research. In addition to the introduction, conclusion and reference, this study consists of two parts in which the comparison of forms is included in the first part and the comparison of contents in the second.
Benzer Tezler
- Diyarbakır'da dinî mûsikî
Religious music in Diyarbakir
VEYSEL SİN
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
DinHarran Üniversitesiİslam Tarihi ve Sanatları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HÜSEYİN AKPINAR
- İngiltere'de yaşayan Kıbrıslı Türkler üzerine sosyo-kültürel yapı analizi
A Structural social-cultural analysis of Turkish Cypriots wholive in England
GÖNÜL GÖKDEMİR
Yüksek Lisans
Türkçe
2001
Halk Bilimi (Folklor)Hacettepe ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ÖZKUL ÇOBANOĞLU
- Çankırı'da mevlid törenleri ve icra bağlamları
Mawlid ceremonies and contexts of execution in Chankırı
YAVUZ SELİM MERCAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
Halk Bilimi (Folklor)Çankırı Karatekin ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ABDULSELAM ARVAS
- Bosna Hersek'te mevlîd geleneği
Mawlid tradition in Bosnia and Herzegovina
İBRAHİM CUŞAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
DinAnkara Yıldırım Beyazıt ÜniversitesiTürk Din Musikisi Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ MUSTAFA ASIM AKKUŞ
- Urfa'da mevlid geleneği ve mevlidhânlar
The mevlid tradition and the mevlidhân in Urfa
OSMAN ÇUHADAROĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
MüzikHarran Üniversitesiİslam Tarihi ve Sanatları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HÜSEYİN AKPINAR