Teshil'in nüshası üzerine dil bilgisi çalışması (Metin-inceleme-dizin/sözlük)
Copy on the grammar study of Teshil (Analysis-text-dictionary)
- Tez No: 502700
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ NİMET KARA KÜTÜKÇÜ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Türk Dili ve Edebiyatı, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2018
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Karabük Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Yeni Türk Dili Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 472
Özet
Kültürel ve ilmi değerlerin geleceğe aktarılmasında en önemli rolü yazılı kaynaklar üstlenmektedir. Bu yazılı kaynaklar, milletlerin ulaşmış oldukları medeniyet seviyelerini anlayabilmek için başvurulması gereken önemli kültürel miraslardır. Türk dili de yazılı eserler bakımından oldukça zengin bir dildir. Bu zenginliğini kanıtlayan birçok bilimsel, kültürel ve edebi eserler mevcuttur. Bu eserler içerisinde insan sağlığını ele alan tıp metinleri büyük bir öneme sahiptir. Bir millete ait dilin çeşitli yönleriyle bilinmesi için o dile ait eserlerin incelenmesi gerekmektedir. Bu çalışmada Kitāb-ı Tıbb adlı eser de dil özellikleri açısından incelenmiştir. Kitāb-ı Tıbb, Hacı Paşa-Celaleddin Hızır b. Ali el-Konevį el-Aydınį'nin“Teshil”adlı eserinin Abdullah b. Tahir b. Hacı Muhammed tarafından kopya edilmiş bir nüshasıdır. Eski Anadolu Türkçesinde yazılmıştır. Yazılış tarihi bilinmemektedir. 88 varaktan oluşan eserin her sayfasında 13 satır bulunmaktadır. Eser, çeşitli hastalıklardan ve bu hastalıklara iyi gelen bitkilerden, karışımlardan bahsetmektedir. Çalışma İnceleme, Metin ve Dizin olmak üzere üç bölümden oluşmaktadır. İnceleme bölümünde, ünlü ve ünsüzlerin söz başı, söz içi ve söz sonu yazılışları, bağlaç ve edatların yazılışları, ünlüler ve ünsüzler ile metinde tespit edilen ses olayları, isimler, sıfatlar, zamirler, zarflar, bağlaçlar, edatlar, fiiller, yapım ve çekim ekleri, fiil çekimleri, isim-fiiller, sıfat-fiiller, zarf-fiiller metinden örneklerle ele alınmıştır. Metin bölümünde arap harfleriyle yazılmış eserin çeviri yazısı yapılmıştır. Dizin bölümünde metindeki sözcükler, alfabetik olarak sıralanmış ve sözcüklerin anlamları verilmiştir. Madde başından sonra sözcüklerin hangi dile ait olduğu belirtilmiştir (Ar., Far., Yun. gibi). Türkçe sözcüklerde herhangi bir işaretleme yapılmamıştır. Çalışma esnasında faydalandığımız ve konu ile ilgili olduğu bilinen eserler kaynakça kısmında belirtilmiştir. Çalışma sonunda ise inceleme yapılan Kitāb-ı Tıbb adlı eserin Tıpkıbasımı yer almaktadır.
Özet (Çeviri)
Written sources assume the most important role in conveying cultural and scientific values to future. This written sources are important cultural heritages which need to be appeal for understan the levels of civilization that nations have reached. Turkish Language is quite productive language with regard to written sources. There has been lots of cultural, scientific and literary that proved richness. Medical texts which deal with human health are most important in this text. The works must be examined that language for to be known by various aspects of nationality owned. The work which named“Kitāb-ı Tıbb”is examined in terms of language characteristics in this work. Kitāb-ı Tıbb is a copy edition by Abdullah b. Tahir b. Hacı Muhammad which the work“Teshil”of Hacı paşa Celaleddin Hızır b. El konevi el-aydın. It is written in Agent Anatolia Language. The date written hasn't known. Every page has 13 line that occur 88 leaf of this work. The work mention about various diseases and plants that is well for these diseases. Our work consists of 3 parts which are text, examination and index. In the part of examination has been discussed with examples of the text such as; beginning of word, inside of word and end of word written of the vowel and consonant. Phonetics which determined in the text with vowel and consonants, adjectives, pronouns, adverbs, conjunctions, preposition, verbs, suffix and prefix, verbs inflection, nounal, verbal, adjective, verbal adverb. In the part of the text has been translation which work written in Arabic letters. Words in the text sorted as alphabetic in the part of index and given meaning of the words. In the beginning of article , the words are indicates which the language belong (such as; Ar. Far. Yun.). It hasn't been marked in Turkish words. It has been indicated in the part of bibliography, that known to be related to the subject and we benefit during the work. At the end of the our working, included printing of work which we examined the text of“Kitāb-ı Tıbb”.
Benzer Tezler
- Şahsiyet eğitimi yönüyle siyasetnameler ve Manisalı Ahmed Esad Efendi'nin Nasîhatü'l-mülûk tercümesi (İnceleme-metin)
Siyasetnames with regards to personality education and Manisalı Ahmad Asad Efendi's translation of the Nasihatu'l-muluk (Examination-text)
ORHAN GAZİ GÖKÇE
Doktora
Türkçe
2023
Eğitim ve ÖğretimMarmara ÜniversitesiTürkçe ve Sosyal Bilimler Eğitimi Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ERDOĞAN TAŞTAN
- Tuhfetü'ş-Şühedâ (Giriş-dil incelemesi-metin-dizin)
Tuhfetü'ş-Şuhedâ (Introduction-language analysis-text-index)
BURÇİN ÖZDEMİR
Doktora
Türkçe
2022
DilbilimDicle ÜniversitesiTürkçe ve Sosyal Bilimler Eğitimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SADETTİN ÖZÇELİK
- Firdevsi-i Rumi, Süleyman-name-i Kebir (76. Cilt) Giriş, Ses Bilgisi, Tenkitli Metin, Sözlük
Firdevsi-i Rumi, Süleyman-name-i Kebir (Volume 76) Introduction, Phonology, Comparative Text, Dictionary
YAŞAR ŞİMŞEK
Yüksek Lisans
Türkçe
2013
Türk Dili ve EdebiyatıOndokuz Mayıs ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MEHMET DURSUN ERDEM
- Miḥver-i İmlā: Teşkîl-i Kelimāt - Tefrîḳ-i Ġalaṭāt (inceleme-metin-dil bilgisi dizini)
Miḥver-i İmlā: Teşkîl-i Kelimāt - Tefrîḳ-i Ġalaṭāt (research-text-grammar index)
ÇAĞLA KAPLAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Türk Dili ve EdebiyatıSakarya ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ BAHRİ KUŞ
- Keşfü'l-Hüdâ Doğu Türkçesiyle yazılmış bir Kaside-i Bürde şerhi inceleme - metin - dizin
Kashfu'l-Huda a commentary of Qasida-i Burda written in Eastern Turkish analysis – text – index
BİLAL ERDEM DAĞISTANLIOĞLU
Doktora
Türkçe
2015
Türk Dili ve EdebiyatıÇukurova ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AYŞEHAN DENİZ ABİK