Sağlık eylem süreci yaklaşımı modeli ile geliştirilen programın kronik obstrüktif akciğer hastalığı olanların grip aşısı yaptırma davranışına etkisi
The effects of health action process approach based programme on the influenza vaccination behavior in patients with chronic obstructive pulmonary disease
- Tez No: 503189
- Danışmanlar: DOÇ. DR. HANDAN ZİNCİR
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Hemşirelik, Nursing
- Anahtar Kelimeler: Sağlık eylem süreci yaklaşımı modeli, Grip aşısı, Kronik obstriktif akciğer hastalığı
- Yıl: 2017
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Erciyes Üniversitesi
- Enstitü: Sağlık Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Hemşirelik Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Halk Sağlığı Hemşireliği Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 209
Özet
Risk gruplarında grip aşısı yaptırmak komplikasyonları önlemek açısından önemlidir. Bu araştırma“Sağlık Eylem Süreci Yaklaşımı (SESY) Temelli Gripten Korunma Envanteri”geliştirmek ve bu model doğrultusunda geliştirilen programın birinci basamakta kronik obstrüktif akciğer hastalığı (KOAH) olan bireylerde grip aşısı yaptırma davranışı üzerine etkisini değerlendirmek amacıyla yapılmıştır. 15 Aralık 2015-31 Aralık 2016 tarihleri arasında iki aşamada gerçekleştirilmiştir: Birinci aşama toplam 435 kişiyle yapılan“SESY Temelli Gripten Korunma Envanteri”nin geliştirilmesi, geçerlik ve güvenirlik çalışması, ikinci aşama ise 44 deney, 44 kontrol olmak üzere toplam 88 KOAH'lı bireylerle yapılan SESY modeli bileşenlerine dayanarak geliştirilmiş programın KOAH'lı bireylerin grip aşısı yaptırma davranışları üzerine etkisini değerlendiren deneysel çalışmadır. Veriler araştırmacı tarafından geliştirilen Girişim Öncesi Aşama Belirleme, Hasta Değerlendirme, Grip Hastalığı ve Grip Aşısı Bilgi Formu, SESY Temelli Gripten Korunma Envanteri, Girişim Sonuç Formu kullanılarak toplanmıştır. Deney grubuna sağlık eğitimi, eğitim broşürü, bireysel aşı kartı verilmiş, telefonla hatırlatma yapılmış, kontrol gurubuna herhangi bir girişim uygulanmamıştır. Verilerin değerlendirilmesinde korelasyon analizleri, açıklayıcı faktör analizi, Cronbach alfa, bağımlı ve bağımsız gruplarda t testi, Ki-kare testi, tekrarlanan ölçümlü varyans analizi, Mann Whitney U Testi, Wilcoxon Testi, Mc Nemar Testi, Lojistik Regresyon Analizi kullanılmıştır. İstatistik anlamlılık seviyesi tüm analizlerde 0.05 olarak alınmıştır. Dört ölçek ve bir ankettin yer aldığı“SESY Temelli Gripten Korunma Envanteri”ni oluşturan ölçeklerin Cronbach alfa değerleri; Algılanan Risk Ölçeği için 0.86, Sonuç Beklentileri Ölçeği 0.87, Öz Yeterlilik Ölçeği 0.83, Plan ölçeğinin ise 0.98 olarak bulunmuştur. Sağlık Eylemi Süreç Yaklaşımı modeli bileşenlerine dayanarak geliştirilmiş program uygulanan deney grubunda grip aşısı yaptırma hızı %63.6, kontrol grubunda %29.5 olup gruplar arası farkın anlamlı olduğu görülmüştür (p=0.001).“SESY Temelli Gripten Korunma Envanteri”ni oluşturan ölçeklerin geçerli ve güvenilir olduğu, girişimsel çalışma sonuçlarına göre, SESY modelinin aşı yaptırma hızını arttırma çalışmalarında kullanılabilecek bir model olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Gelecek çalışmalarda SESY modelinin sağlığı geliştirmeye dönük yapılacak çalışmalarda kullanılması önerilir.
Özet (Çeviri)
Influenza vaccination is important to prevent complications in risky groups. This study was aimed to the“Health Action Process Approach (HAPA)-based protecting influenza inventory”developed in line with the components of the HAPA model and the effect of this program on the influenza vaccination behavior in patients with chronic obstructive pulmonary disease (COPD). This study carried out in two stages between 15th December 2015 and 31th December 2016. The first stage is the development, validity and reliability study of“HAPA-based protecting influenza inventory”with 435 patients. The second stage is an empirical study that evaluating the effect of the program that developed on the basis of the HAPA model components on the influenza vaccination behavior of 88 COPD patients, including 44 interventions and 44 controls. Data are collected by Pre-Intervention Stage Identification Form, Patient Evaluation Form, Influenza Information Form, Influenza Vaccine Information Form, SESY-based Influenza Protection Inventory, Intervention Result Form. Health education, training brochure, individual vaccination card were given to the intervention group and reminded by phone, and no attempt was made to the control group. Corelation analysis, Cronbach alpha, t test, Chi-square test, repeated measure variance analysis, Mann Whitney U test, Wilcoxon test, Mc Nemar test, logistic regression analysis were used in the evaluation of the data. The level of statistical significance was taken as 0.05 for all analyzes. The Cronbach alpha values of the scales that constitute the“HAPA-based Influenza Protecting Inventory”on which four scales and one questionnaire were placed; perceived risk 0.86, outcome expectancy 0.87, self-efficacy 0.83, planning 0.98. In the HAPA based intervention group, the rate of influenza vaccination was 63.6% and 29.5% in the control group and the difference between the groups was significant (p= 0.001). It was concluded that the validity and reliability of the“HAPA-based Influenza Protecting Inventory”and the HAPA model can be used to studies of increase vaccination. Future works suggests that the HAPA model may be used for different health behaviors beside vaccination. Key word: Health action process approach, Influenza vaccine, Chronic obstructive pulmonary disease
Benzer Tezler
- A curriculum development study for natural gas heating and gas burner device service personnel training
Doğalgazlı ısıtma ve gaz brülör cihazı servis personeli eğitimine yönelik eğitim programı geliştirme çalışması
VOLKAN BİNİCİ
Doktora
İngilizce
2024
Eğitim ve ÖğretimYeditepe ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. DİLARA DEMİRBULAK
- Designing an expert system for non-expert users in oral health: Story of a hybrid design research
Ağız sağlığı alanında uzman olmayan kullanıcılar için uzman sistem tasarlamak: Hibrit tasarım araştırması hikayesi
DENİZ GÖÇHAN
Yüksek Lisans
İngilizce
2023
Diş Hekimliğiİstanbul Teknik ÜniversitesiEndüstriyel Tasarım Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HATİCE HÜMANUR BAĞLI
- Action quality assessment with multivariate time series
Çok değişkenli zaman serileri ile eylem kalite değerlendirmesi
BURÇİN BUKET OĞUL
Doktora
İngilizce
2022
Bilgisayar Mühendisliği Bilimleri-Bilgisayar ve KontrolHacettepe ÜniversitesiBilgisayar Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SUAT ÖZDEMİR
- Afetlerde yaralı taşıma sistemi tasarımı için benzetimle analiz ve stokastik programlama modeli: istanbul depremi için pilot uygulama
Simulation analysis and a stochastic programming model for casualty transportation in disasters: a pilot application for the istanbul earthquake
NADİDE ÇAĞLAYAN
Doktora
Türkçe
2021
Endüstri ve Endüstri Mühendisliğiİstanbul Teknik ÜniversitesiEndüstri Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ŞULE ITIR SATOĞLU