Sağlık inanç modeline göre verilen eğitimin yaşlı bireylerde bilinçli ilaç kullanımına etkisi
Effect of education provided according to health belief model on rational use of drugs in elder individuals
- Tez No: 503759
- Danışmanlar: PROF. DR. OSMAN GÜNAY
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Halk Sağlığı, Public Health
- Anahtar Kelimeler: Yaşlı, Huzurevi, Sağlık Eğitimi, Sağlık İnanç Modeli, Bilinçli İlaç Kullanımı, Elder, nursing home, health education, health belief model, rational use of drugs
- Yıl: 2018
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Erciyes Üniversitesi
- Enstitü: Sağlık Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Halk Sağlığı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 114
Özet
Amaç: Bu çalışmada, huzurevinde yaşamakta olan yaşlılarda Sağlık İnanç Modeli'ne göre verilen eğitimin yaşlı bireylerde bilinçli ilaç kullanımına etkilerinin belirlenmesi amaçlanmıştır. Gereç ve Yöntem: Yarı deneysel araştırma olarak planlanan bu çalışmada, öntest - sontest tek grup deneme modeli kullanıldı. Kayseri il merkezinde bulunan Büyükşehir Belediyesi'ne bağlı Hacı–Rukiye Gazioğlu Huzurevi'nde Eylül 2016- Mayıs 2017 tarihleri arasında yapıldı. Verilerin toplanmasında, bireyin sosyodemografik özellikleri ve genel sağlık durumunu belirlemeye yönelik anket formu, bilinçli ilaç kullanımı bilgi formu ve“İlaç Kullanmaya İlişkin Sağlık İnanç Ölçeği”kullanıldı. Katılımcılara, Sağlık İnanç Modeli'ne göre bilinçli ilaç kullanma eğitimi verildikten sonra aynı veriler yeniden toplandı. 103 kişiye ait veriler değerlendirildi. Eğitim öncesi ve eğitim sonrası verilerin karşılaştırılmasında, kategorik veriler için McNemar testi, nicel veriler için Wilcoxon Signed Ranks test kullanıldı. Bulgular: Araştırma grubunun %54.4' ü erkek, %3.9'u evli ve %45.6'sı okuryazar olup, yaş ortalaması 77.0 ± 0,86 yıl idi. Katılımcıların % 45.6'sında hipertansiyon, %19.4'ünde diabetes mellitus, %35.0'ında kalp hastalığı ve %12.6'sında Kronik Obstrüktif Akciğer Hastalığı (KOAH) mevcuttu. Devamlı ilaç kullananların oranı % 91.3 idi. Yaşlı bireylerde eğitim sonrasında bilinçli ilaç kullanımı ile ilgili tutum ve davranışlarda anlamlı düzeyde değişim olduğu belirlendi. İlaç Kullanmaya İlişkin Sağlık İnanç Ölçeği'nin toplam puanı eğitim öncesinde 130.4±13.3, eğitim sonrasında ise 136.8±11.2 idi. Sonuç: İlaç Kullanmaya İlişkin Sağlık İnanç Ölçeğinin toplam puanlarının ve tüm alt boyut puanlarının (duyarlılık algısı, önemseme/ciddiyet algısı, sağlık motivasyonu, yarar algısı, engel algısı, öz-etkililik) eğitimden sonra önemli ölçüde yükseldiği belirlenmiştir. Yaşlı bireylerin eğitiminde Sağlık İnanç Model'i kolay uygulanabilen bir modeldir ve gelecekte bu grupta yapılacak olan araştırmalarda kullanılması önerilebilir.
Özet (Çeviri)
EFFECT OF EDUCATION PROVIDED ACCORDING TO HEALTH BELIEF MODEL ON RATIONAL USE OF DRUGS IN ELDER INDIVIDUALS Şemsinnur GÖÇER Erciyes University, Graduate School of Health Sciences Department of Public Health PhD. Thesis, March 2018 Supervisor: Prof. Dr. Osman GÜNAY ABSTRACT Objective: In this study, it was aimed to determine effects of education provided according to health belief model on rational use of drugs in elder individuals. Materials and methods: Pretest-posttest single group test design was used in this semi-experimental study. The study conducted at Hacı-Rukiye Gazioğlu nursing home, which is governed by Kayseri Metropolitan Municipality, between September 2016 and May, 2017. A sociodemographic datasheet, rational use of drugs datasheet, and Health Belief Scale on Drug Use were used to collect data regarding sociodemographic characteristics and general health status at baseline and after provision of education about rational use of drugs according to health belief model. Overall, data from 103 subjects were analyzed. We compared the level of knowledge and attitude regarding rational use of drugs before and after education. McNmear test was used to compare categorical data while Wilcoxon signed rank test to compare quantitative data. Findings: It was found that 54.4% of study population was male while 3.9% were married and 45.6% were literate. Mean age was 77.0 ± 9.86 years. There was hypertension in 45.6%, diabetes mellitus in 19.4%, cardiac disorder in 35.0% and chronic obstructive pulmonary disease in 12.6% of study population. In elder individuals, a significant change was found in the attitudes and behavior regarding rational use of drugs after education. The rate of chronic drug use was 91.3%. Mean total score in Health Belief Scale on Drug use was 130.4 ±13.3 before education and 136.8 ± 11.2 after education. Conclusion: It was seen that mean total score and scores in all subdomains (perceived susceptibility, perceived severity, health motivation, perceived benefit, perceived barrier, self-efficacy) were markedly increased after education. Health belief model is an ease to use model in the education of individuals and it is recommended to use this model in the future in this group of patients.
Benzer Tezler
- Sağlık inanç modeline göre verilen sağlık eğitiminin periferik arter hastalarının bilgi ve uygulamalarına etkisi
The effect of the health education given according to the health belief model on knowledge and applications of patients with peripheral arterial disease
BURÇİN KANDEMİR
Yüksek Lisans
Türkçe
2010
HemşirelikAbant İzzet Baysal ÜniversitesiHemşirelik Ana Bilim Dalı
PROF. DR. FERAY GÖKDOĞAN
- Obez kadınlara sağlık inanç modeline göre verilen eğitimin kadınların obeziteye yönelik inançlarına ve obezite yönetimine etkisi
Effect of training given on the basis of health belief model to women with obesity on their beliefs about obesity and obesity management
SÜHEYLA YARALI
Doktora
Türkçe
2018
Halk SağlığıAtatürk ÜniversitesiHalk Sağlığı Hemşireliği Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ NAZLI HACIALİOĞLU
- 18-24 yaş arası evli kadınlara sağlık inanç modeline göre verilen eğitimin üreme sağlığı koruyucu tutumları ve aile planlamasına yönelik tutumlarına etkisi
The effect of education provided according to health belief model to married women between 18-24 years on reproductive health protective attitudes and family planning attitudes
NEŞE ATAMAN BOR
Doktora
Türkçe
2020
HemşirelikHasan Kalyoncu ÜniversitesiHemşirelik Bilimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. TÜLAY ORTABAĞ
- Diyabet hastalarına sağlık inanç modeli temelli verilen eğitimin hastalığa uyum ve sağlık kaderciliğine etkisi
The effect of health belief model-based education on disease adaptation and health fatalism in diabetes patients
SÜMEYYE COŞKUN TÜRKMEN
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Halk SağlığıAtatürk ÜniversitesiHalk Sağlığı Hemşireliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. CANTÜRK ÇAPIK
- Hemodiyaliz hastalarının diyet ve sıvı kontrolünün sağlanmasında sağlık inanç modeline dayalı eğitimin etkinliği
Effectiveness of education based on health belief model in diet and fluid control of hemodialysis patients
UFUK DEMİREL
Doktora
Türkçe
2023
HemşirelikEge Üniversitesiİç Hastalıkları Hemşireliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. FİGEN OKÇİN