Van/Çavuştepe 2014 ve 2015 yılları Urartu Dönemi çanak çömlekleri
Van/Çavuştepe fortress 2014 and 2015 years Urartu Period pottery
- Tez No: 504353
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ BİLCAN GÖKCE
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Arkeoloji, Archeology
- Anahtar Kelimeler: Urartu, Çanak Çömlek, Çavuştepe, Orta Demir Çağ, Urartu, Pot, Çavuştepe, Middle Iron Age
- Yıl: 2018
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Yüzüncü Yıl Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Arkeoloji Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Arkeoloji Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 161
Özet
Urartu Devleti M.Ö. 9-7. yüzyıllar arasında merkezi Van Gölü Havzası olmak üzere kurulmuştur. Ancak Urartu Krallarının izlemiş olduğu genişleme politikası neticesinde devletin sınırları batıda Fırat, doğuda İran Azerbaycan'ı, kuzeyde Ermenistan'a kadar uzanmıştır. Söz konusu coğrafyada Urartular önemli kentlerde inşa etmişlerdir. Nitekim Van Gölü Havzasında kurulmuş olan bu önemli kentlerden biride Çavuştepe Kalesi'dir. Çavuştepe Urartu Krallığı'nın önemli bir dini ve ekonomi merkezidir. Tezimiz kapsamında incelemiş olduğumuz çanak çömlekler 2014-2015 Çavuştepe kazı sezonu çalışmalarına ait olup bunlar kalenin erzak odaları, 1 no.lu sarnıç, kuzey sur dibi odası ve Aşağı Kale yüzeyinden elde edilmiştir. Çalışmada pembe mal, kahve mal, devetüyü mal, biaili mal, gri mal, krem mal ve kiremit mallar olmak üzere toplam 7 mal grubu tespit edilmiştir. Yapılmış olan istatistiksel çalışmalarda her mal grubu içerisinde görülen kapların sayısal olarak farklılık gösterdiği tespit edilmiştir. İncelemiş olduğumuz kaplar içerisinde form olarak çanaklar, çömlekler, dipler, gövdeler, kulplar, bardaklar ve testiler yer almaktadır. Nitekim bu kaplar kendi içerisinde de farklı formlar sunmaktadır. Çanak çömlekler arasında kaba işlenmişler kadar özenle işlenmiş olanlarda bulunmaktadır. Son dönemlerde 2013 yılında A. Batmaz başkanlığında Urartu Krallığı'nın egemenlik kurduğu coğrafya içerisinde bulunan Van/Bardakçı Köyü'nde gerçekleştirilen etnoarkeolojik çalışmalardan da yola çıkılarak Urartu Dönemin'de çanak çömleklerin üretim aşamalarında da kısmen de olsa netlik getirilmiştir. Çavuştepe Kalesi 2014-2015 yıllarına ait çanak çömlekler incelendiğinde bunların özenle işlenmiş saray seramiklerinden kaba üretimli günlük kullanım ve depolama kaplarına kadar çeşitlilik gösterdiği anlaşılmaktadır. Bugüne kadar Urartu üzerine yapılmış olan çalışmalarda bir çanak çömlek üretim atölyesi ele geçmemiştir. Ne yazık ki bu durum Çavuştepe yerleşimi içinde geçerlidir. Yine Ayanis örneği ve Yakındoğu'dan başka örneklerden yola çıkılarak çanak çömlek üretiminde hem bir iş bölümünün hem de cinsiyet ayrımının olduğu anlaşılmıştır. Elde her ne kadar veri bulunmasa da tez çalışmamızda aynı durumun Çavuştepe Kalesi içinde geçerli olabilceği kanaatine varılmıştır. İncelemiş olduğumuz çanak çömlekler arasında çift hilalli, artı (+), rozet ve yıldız ile işaretli olanlar mevcuttur. Söz konusu bu verilerden şimdilik bu işaretlerin daha çok çömlek benzeri kaplara uygulandığı tespit edilmiştir. Van/Çavuştepe Kalesi 2014-2015 yılı çanak çömleklerinin hem mal grupları hem de tipolojik özellikleri göz önünde bulundurulduğunda bunlarda bölgesel benzerliklerin olduğu da saptanmıştır. Dolayısıyla Çavuştepe Kalesi çanak çömleklerinin benzerlerinin görüldüğü kültür bölgeleri şu şekilde özetlenebilir: Van, Elazığ-Malatya-Bingöl, Ağrı-Iğdır, Muş, Kuzeybatı İran ve Ermenistan. Keza değerlendirmeye aldığımız Çavuştepe Kalesi seramiklerininde günlük ve dini yaşamlarında çeşitli amaçlar doğrultusunda kullanıldığı ortaya çıkarılmıştır. Söz konusu bu kaplar Çavuştepe yerleşikleri tarafından yiyecek hazırlanması ve tüketilmesi, sosyal gösterge ve saklama gibi alanlarda kullanılmıştır.
Özet (Çeviri)
Urartu was established between 9th-7th century B.C in the Lake Van Basin center. However, in the wake of the enlargement policy that the Urartu Kingdom followed, the borders of the state extended to the Euphrates in the west, Iranian Azerbaijan in the east, and Armenia in the north. The Urartu in this region were built in important cities. As matter of fact Çavuştepe Fortress is one of these important cities established in Lake Van Basin. Çavuştepe was an important religious and economic center of the Urartian Kingdom. The pottery which we have examined in the scope of our thesis belongs to the Çavuştepe excavation season of 2014-2015 and these were obtained from the surface of the Lower Fortress, the No. 1 cistern, the northern fortification chamber and the store room of fortress. A total of 7 ware group/type; pink ware, brown ware, buff ware, biaili ware, grey ware, cream ware and yellow/red wares. In the statistical studies done, it was determined that the number of containers seen varies numerically in each group of goods. In the containers we have examined, there are bowls, pots, bottoms of bowls, cups and jugs. Indeed, these containers also offer different forms within themselves. Among the pottery are those carefully crafted as well as roughly processed. According to ethnoarchaeological studies carried out in Van / Bardakçı Village in the geography of Urartu Kingdom, under the presidency of A. Batmaz in 2013, the production stages of the pottery were partially clarified in the period of Urartu period. Çavuştepe Fortress when the pottery belonging to the years 2014-2015 are examined, it is understood that they vary from carefully crafted palace ceramics to coarse-produced daily use and storage vessels. Until today, the studies done on Urartu did not find a pottery production workshop. Unfortunately this situation also applies to Çavuştepe settlement. It has also been understood from the Ayanis example and other examples from the Near East that there is both a division of labor and gender discrimination in pottery production. Despite the lack of data, it was concluded that our thesis work could be valid within Çavuştepe Fortress. Among the pottery we have examined are double crescent, plus (+), rosette and stars. In fact, it has been determined that these markings have been applied to pottery-like vessels for the time being. Van / Çavuştepe Fortress When the pottery of the year 2014-2015 are considered both in terms of their goods groups and their typological characteristics, it is also determined that there are regional similarities. Therefore, the cultural regions where the similarities of Van / Çavuştepe Fortress pottery can be summarized as follows: Van, Elazığ-Malatya-Bingöl, Agri-Iğdır, Mus, Northwest Iran and Armenia. It is also revealed that Van / Çavuştepe Fortress ceramics, which we took into consideration, were used for various purposes in daily and religious life. In other words, these vessels were used by Van / Çavuştepe residents in food production and consumption, social indicators, storage facilities and religious sites.
Benzer Tezler
- Van/Çavuştepe kalesi Urartu dönemi taş kaplar, öğütme taşları ve bileme taşları
Van/Çavuştepe castle Urartian period stone pot, grinding stone and whetstone
RIDVAN YILDIZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2017
ArkeolojiYüzüncü Yıl ÜniversitesiArkeoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. RAFET ÇAVUŞOĞLU
- Çavuştepe Kalesi 2014-2020 kazılarında ele geçen demir buluntular
Iron findings recognized in Çavuştepe Fortress 2014-2020 excavations
NESİM KILIÇ
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
ArkeolojiVan Yüzüncü Yıl ÜniversitesiArkeoloji Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. İSMAİL COŞKUN
- Çavuştepe Kalesi arkeolojik kazı çalışmaları
Çavuştepe Fortress archaeological excavation works
MEHMET DİNÇ
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
ArkeolojiVan Yüzüncü Yıl ÜniversitesiArkeoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. RAFET ÇAVUŞOĞLU
- Doğu Anadolu Geç Demir Çağ merkezleri
Başlık çevirisi yok
NURAY KAYGAZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2002
ArkeolojiÇanakkale Onsekiz Mart ÜniversitesiArkeoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. VELİ SEVİN
- Çavuştepe (Van) florası
Başlık çevirisi yok
ATİLLA TEMUR
Yüksek Lisans
Türkçe
1993
BotanikYüzüncü Yıl ÜniversitesiBiyoloji Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. YASİN ALTAN