Sovyet Döneminde yeradbilim: Kuramlar ve alan örneklemeleri
Toponymy in the Soviet Period: Theories and area sampling
- Tez No: 504352
- Danışmanlar: PROF. DR. ZEYNEP BAĞLAN ÖZER
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Batı Dilleri ve Edebiyatı, Dilbilim, Western Linguistics and Literature, Linguistics
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2018
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Gazi Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Rus Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 305
Özet
Yeradbilim (toponimi) coğrafî adları, adların kökenini, gelişimini, günümüzdeki durumunu, yapısını, yazılışını ve telaffuz etme biçimini araştıran bilim dalıdır. Bilimsel olarak XX. yüzyılda ortaya çıkan yeradbilim, yalnızca dilbilimin konusu olarak kalmamış, tarih, edebiyat, sosyoloji, antropoloji, coğrafya, siyaset gibi farklı disiplinlerin de ilgilendikleri bir alan olarak dikkat çekmiştir. Bu tezde bir bilim dalı olarak yeradbilim alanında geliştirilen kuramlar ve Sovyet dönemi toponimlerinin morfolojik ve semantik açıdan incelenmesi amaçlanmıştır. Halkların kültür unsurunu oluşturan toponimler aracılığıyla Sovyet dönemine ilişkin siyasi tarih yansıtılmaya çalışılmıştır. Bu aşamada öncelikle Rus yeradbiliminin tarihçesi, Rus yeradbilimine yön veren kuramcıların toponim araştırmalarında geliştirdikleri sınıflandırma türleri ve inceleme yöntemleri araştırılmıştır. Çalışmanın uygulama kısmında Sovyet dönemi toponimleri analiz edilmiştir. Toponimler şehir, köy, cadde ve sokak adları ile sınırlandırılmıştır. Sovyet Hükümeti'nin Türki cumhuriyetlerde yürüttüğü ad değiştirme çalışmaları ve dil politikalarını göstermek amacıyla Kazakistan toponimleri incelenmiştir. Orta Asya coğrafyasında misyonerler aracılığıyla yürütülen Ruslaştırma ve Hristiyanlaştırma faaliyetlerinin yer adlarına olan etkisini yansıtmak için toponimler siyasî, coğrafî, sosyolojik ve millî-kültürel olmak üzere birçok açıdan ele alınmıştır. Bu bağlamda Sovyet dönemi toponimleri etimolojik, istatistikî, yapısal ve karşılaştırmalı tarihsel yöntemlerle incelenmiştir. Aynı zamanda yer adları incelemelerinde başvurulan temel kaynaklar olan toponim sözlüklerinin içeriğine değinilerek Rus toponim sözlüklerinin listesi oluşturulmuştur. Çalışmamız, Rus yeradbilimi, Rus yeradbilimcileri, Rus yeradbilimcilerin geliştirdikleri sınıflandırma ve inceleme yöntemleri ile Sovyet dönemi toponimlerini konu alan ilk çalışma özelliği taşımaktadır.
Özet (Çeviri)
Toponymy is the science that investigates the geographical names and their origin, development, current state, structure, spelling and pronunciation. Having emerged in the XX century, toponymy was not only a matter of linguistics but also an area of interest for different disciplines such as history, literature, sociology, anthropology, geography and politics. In this thesis, it is aimed to analyze the theories improved in the field of toponomy and the toponyms in morphological and semantic terms in Soviet Period. By means of toponyms, which is a cultural constituent of societies, it is aimed to reflect the political history of Soviet Period. At this stage, firstly the history of the Russian toponymy is given and the types of classification and research methods contributing to the analysis of the names of places are determined. The topic of the Soviet period Russian Toponymy is limited with the names of cities, villages and streets. In order to demonstrate the name change activities and language policies carried out by the Soviet Government in the Turkic Republics, Soviet period Kazakhstan Toponymy has been examined. In order to represent the influence of the doings of the missionaries to Russianise and Christianise in Central Asia, the toponyms are focused on in alot of ways such as political, geographical, sociological and national-cultural. Within this context, the toponyms of Soviet Period are analyzed etymologically, statistically, structurally and with comparative historical methods. In addition, a list of Russian toponym words is prepared referring to the toponym dictionaries that can be used as a main source in the analysis of place names. Our study is the first study that is about Russian toponymy, Russian toponimists and the research methods that they developed.
Benzer Tezler
- Kazat Akmatov'un tiyatro sanatı
Theater art of Kazat Akmatov
ALEYNA KOÇ
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
Türk Dili ve EdebiyatıMuğla Sıtkı Koçman ÜniversitesiÇağdaş Türk Lehçeleri ve Edebiyatları Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ GÜLSİNE UZUN
- КЫРГЫЗСТАНДАГЫ ЭЛ АРАЛЫК ДОНОР УЮМДАРДЫН РОЛУ, МААНИСИ ЖАНА ИШМЕРДИГИ
The role, significance and activities of the international donor organizations in Kyrgyzstan
KYİAL SYDYKOVA
Yüksek Lisans
Kırgızca
2006
EkonomiKırgızistan-Türkiye Manas ÜniversitesiEkonomi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. TURAR KOYÇUYEV
- Sovyet döneminde Kazakistan'da yaşanan açlık ve kıtlığın edebiyata yansıması (Seçilen eserlerin Türkiye Türkçesine aktarılması ve incelenmesi)
Reflection of the hunger and famine in Kazakhstan during the Soviet period on literature (Transfer and examination of selected works into Turkish of Turkey)
ŞEYMA ÇELİK
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Türk Dili ve EdebiyatıAnkara Hacı Bayram Veli ÜniversitesiÇağdaş Türk Lehçeleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. GÜLJANAT KURMANGALIYEVA ERCİLASUN
- Bağımsızlıktan günümüze Azerbaycan'da din eğitiminin durumu (1991-2019)
Status of religious education in Azerbaijan from independence to present (1991-2019)
MAYİS ABBASOV
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
DinRecep Tayyip Erdoğan ÜniversitesiFelsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. HACI YUSUF ACUNER
- Совет доорунда кыргыздардагы туугандык, уруулук жана жердешчилик байланыштарынын трансформацияланышы
Sovyet döneminde Kırgızlarda akrabalık, kabilecilik ve hemşehrilik ilişkilerinin değişimi
ASEL TOKTORALI KIZI
Yüksek Lisans
Kırgızca
2022
SosyolojiKırgızistan-Türkiye Manas ÜniversitesiTarih Ana Bilim Dalı
PROF. DR. CEENBEK ALIMBAEV