Otizm spektrum bozukluğu olan çocuğun problem davranışlarının azaltılmasında ve dersle ilgilenme davranışlarının artırılmasında işlevsel iletişim öğretimin etkililiğinin incelenmesi
The investigation of the efficacy of functional communication teaching to reduction of problem behaviors and increasing on-task behaviors of a child with autism spectrum disorders
- Tez No: 504457
- Danışmanlar: DOÇ. DR. ELİF SAZAK PINAR
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Eğitim ve Öğretim, Education and Training
- Anahtar Kelimeler: İşlevsel iletişim öğretimi, işlevsel değerlendirme, problem davranışlar, dersle ilgilenme davranışları, otizm spektrum bozukluğu, Functional communication teaching, functional assessment, problem behavior, on-task behavior, autism spektrum disorders
- Yıl: 2018
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Abant İzzet Baysal Üniversitesi
- Enstitü: Eğitim Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Özel Eğitim Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Zihin Engelliler Eğitimi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 149
Özet
Bu araştırmada otizm spektrum bozukluğu (OSB) olan bir çocuğun problem davranışlarının azaltılmasında ve dersle ilgilenme davranışlarının artırılmasında işlevsel iletişim öğretimin etkililiği incelenmiştir. Çalışma Bolu ilinde OSB tanısı almış yirmi üç çocuk arasından belirlenen, araştırma için gerekli ön koşul becerilere sahip, problem davranışları yoğun olan ve anne-babasının çalışmaya katılmalarında gönüllü oldukları iki çocuk ile yürütülmüştür. Çocuklardan biri pilot uygulamada, diğeri de gerçek uygulamada yer almışlardır. Gerçek uygulamada yer alan katılımcı, Bolu İlinde bir ilköğretim okulunun alt sınıfı olan otizm sınıfında 4 yıldır eğitimine devam etmektedir. Çalışma temelde iki basamakta yürütülmüştür. Birinci basamakta katılımcının problem davranışlarının (eşyaları fırlatma, vurma ve ısırma) işlevleri“İşlevsel Değerlendirme Tarama Aracı”(Tekin-İftar 2012) ve Öncül-Davranış-Sonuç Kaydı ile belirlenmiş, ikinci basamakta problem davranışlarla benzer işlevlere sahip iletişim becerileri (mola istemek için iletişim kartı kullanma ve düzeyine uygun etkinliklerle ilgilenme) katılımcıya öğretilmiştir. Uygulamada tek denekli araştırma desenlerinden yoklama evreli ortamlar arası çoklu yoklama modeli kullanılmıştır. Araştırmada başlama düzeyi evresi, uygulama evresi ve izleme oturumları düzenlenmiştir. Çalışmada genelleme evresi, problem davranışların işlevi etkilenebileceğinden toplanmamıştır. Her bir evredeki veriler olay kaydı (problem davranışlar için) ile süre kaydı (dersle ilgilenme davranışları) teknikleri kullanılarak toplanmıştır. Uygulama evresinde katılımcıya işlevsel iletişim becerileri alternatif davranışların ayrımlı pekiştirilmesi işlem süreçleri kullanılarak öğretilmiştir. Başlama, uygulama ve izleme oturumları katılımcının problem davranışlarının en yoğun gözüktüğü ev, sınıf ve spor salonu ortamlarında gerçekleştirilmiştir. Araştırmada kullanılan yöntemin sosyal geçerliğine yönelik bulgular ise katılımcının annesinden öznel değerlendirme yoluyla elde edilen verilerden sağlanmıştır. Araştırmanın sonucunda OSB olan çocuğun problem davranışlarının nesne elde etmek ve zor bir görevden kaçmak için problem davranışlar sergilediği, bu problem davranışlar ile aynı işleve sahip iletişim becerilerin, işlevsel iletişim öğretimi ile öğretildiğinde problem davranışların azaldığı bulunmuştur. Çalışmanın ikinci bağımlı değişkenine ilişkin elde edilen bulgularda da katılımcının dersle ilgilenme davranışlarının süresinde artma meydana gelindiği görülmüştür. Elde edilen bulgular ilgili alanyazın ve uygulamalar çerçevesinde tartışılmıştır.
Özet (Çeviri)
In this study, the effectiveness of functional communication teaching in reducing the problem behaviors of a child with autism spectrum disorder (ASD). The study was carried out in Bolu with two children identified among the twenty-three children who were diagnosed with ASD, had the necessary preconditioning skills for the research, had intense problem behaviors, and were volunteers for their parents' participation in the study. One of the children was involved in pilot practice and the other in real practice. The participant who participated in the actual practice continues his education for 4 years in the autism class which is a subclass of a primary school in Bolu. The study was basically carried out in two stages. In the first step, functions of the participant's problem behaviors (throwing, tapping and biting) was determined by“Functional Evaluation Screening Tool”(Tekin-İftar 2012) and Antecedent-Behavior-Consequence Model; in the second step, communication skills with similar functions as problem behaviors (using a communication card to request a break and dealing with activities appropriate to the level) were taught to participants. One of the single subject research designs, a multiple probe designs across settings was used in this study. Baseline phase, intervention phase and follow-up sessions were organized. The generalization phase in the study is not implemented as the function of the problem behavior can be affected from different setting. The data for each event was collected using event and duration recording techniques. In practice, functional communication skills are taught to the participant through the process of differential reinforcement of alternative behaviors. Initiation, intervention, and follow-up sessions were conducted in home, classroom, and gymnasium environments where the participant's problem behaviors were most visible. Findings about the social validity of the method used in the research were obtained from the data obtained by subjective evaluation from the participant's mother. As a result of the research, it was seen that the problem behaviors of the child with ASD showed problem behaviors in order to obtain object and escape from a difficult task, communication skills with the same functions as these problem behaviors have been decreased when taught with functional communication teaching. At the same time, the participant's on-task behavior was increased.
Benzer Tezler
- İşlevsel iletişim öğretiminin Otizm Spektrum Bozukluğu olan çocukların problem davranışları üzerindeki etkisi
The effect of functional communication teaching on problem behaviors of children with Autism Spectrum Disorder
AYLİN GÖKTAŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Eğitim ve ÖğretimTrabzon ÜniversitesiÖzel Eğitim Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ PINAR YAŞAR HAYAL
- The predictors of parental stress and family resilience in mothers of children with autism spectrum disorder
Çocuğu otizm spektrum bozukluğu tanısı almış annelerin ebeveyn stresi ve aile yılmazlığını yordayan faktörler
EZGİ DİDEM MERDAN
Yüksek Lisans
İngilizce
2019
Psikolojiİstanbul Bilgi ÜniversitesiKlinik Psikoloji Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ÜMİT AKIRMAK
- Otizm spektrum bozukluğu olan altı yaşındaki çocukların problem davranışları ile anne baba tutumları arasındaki ilişki
The relationship between the problem behaviours of six year old children with autism spectrum disorder and parent attitude
KÜBRA SALTIK
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
Çocuk Sağlığı ve HastalıklarıÜsküdar ÜniversitesiÇocuk Gelişimi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ASİL ÖZDOĞRU
- Otizm spektrum bozukluğu olan okul öncesi dönem çocuklarının ebeveynlerinin aile katılımı hakkında görüşlerinin incelenmesi
Examination of the opinions of parents of preschool children with autism spectrum disorder on family involvement
HATİCE BEGÜM UYANIK
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Eğitim ve ÖğretimAnadolu ÜniversitesiÖzel Eğitim Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ VEYSEL AKSOY