Merkezi Türk dillerinde geçişsiz fiillerin edilgen yapılması
Passivization of intransitive verbs in central Turkic languages
- Tez No: 505425
- Danışmanlar: DOÇ. DR. MEVLÜT ERDEM
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Dilbilim, Türk Dili ve Edebiyatı, Linguistics, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2018
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Hacettepe Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Çağdaş Türk Lehçeleri ve Edebiyatları Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 112
Özet
Tarihi gelişim seyri boyunca farklı coğrafyalara yayılmış ve farklı kültürlerle karşılaşarak çeşitli etkileşimlere uğramış olsalar da Türk dilleri sözdizimsel açıdan benzer özellikler göstermektedir; fakat bazen farklı eğilimler de gösterebilmektedir. Edilgenlik özellikle de geçişsiz fiillerle kurulan edilgenlik Türk dillerinde bazı farklılıkları olan sözdizimsel bir olaydır. Bu çalışmada Türk dillerinde, özellikle Merkezi Türk dillerinde, geçişsiz fiillerin edilgen yapılmasında ne gibi farklılıklar gösterdikleri incelenmiştir. Edilgenlik, cümledeki etkilenen (patient) rolündeki nesnenin özne pozisyonuna yükselmesi, gramatikal ilişkisini kaybeden öznenin ise cümleden atılması ya da seçimlik bir unsur olarak cümleye eklenmesidir. Diller geçişli fiillerin edilgen yapılmasına izin verirken, geçişsiz fiillerin edilgen yapılmasında farklı eğilimlere sahiptirler. Bu çalışmada öncelikle geçişli fiillerin edilgen yapılmasına değinilmiştir. Ardından Perlmutter'in Anakkuzatif Hipotezi doğrultusunda geçişsiz fiillerin anakkuzatif-anergatif ayrımı, bu ayrımın çeşitli açılardan dile yansımaları, edilgenliğe etkisi üzerinde durulmuştur. Geçişsiz fiillerin edilgen yapılmasında geçişsiz fiil sınıflarının ne dereceye kadar etkili olduğu üzerinde durulmuştur. Geçişsiz fiil sınıflandırması temelinde Türk dillerinde bu fiillerin edilgen yapılmasındaki benzerlikler ve farklılıklar üzerinde yoğunlaşılmıştır. Geçişsiz fiillerin özelliklerinden yola çıkılarak hangi geçişsiz fiillerin Merkezi Türk dillerinde edilgen yapılıp yapılmadığı incelenmiştir. Bunun sonucunda genel olarak Merkezi Türk dillerinde geçişsiz fiillerin edilgen yapılmasına Türkiye Türkçesinde olduğu kadar sık rastlanmadığı gözlemlenmiştir. Anahtar Sözcükler Merkezi Türk dilleri, edilgenlik, geçişlilik, geçişsiz fiiller, anakkuzatif, anergatif
Özet (Çeviri)
Although the Turkic language had spread diverse geographies and encountered with different cultures and languages throughout the course of historical development they are similar in syntactic structure, but sometimes it can show different tendencies. There are some syntactic differences in passives, especially passives of intransitive verbs in Turkic languages. In this study, the differences in the passivization of the intransitive verbs in the Turkic languages, especially in the Central Turkic languages, were examined. Passivization is the rise of the object which is in the patient role into the subject position, and the subject either lost its syntactic function in the sentence or is added to sentence as an optional element. While the languages allow passivization of transitive verbs, they can follow different tendencies in the passivization of intransitive verbs. In this study, firstly passivization of transitive verbs will be examined. Then distinction of intransitive verbs in the direction of the Perlmutter's Unaccusative Hypothesis will be focused on discussing this distinction in various perspectives. It is examined that to what the class of the intransitive verb is effective in the passivization of the intransitive verbs. On the basis of the transitive verb classification, it is focused on the similarities and differences in passivization of intransitive verbs in the Turkic languages. By examining the characteristics of the intransitive verbs, it has been investigated which intransitive verbs are passivized in the Central Turkic languages. As a result, generally it has been observed that passivization of intransitive verbs like Modern Turkish was not encountered frequently in Center Turkic languages. Key Words Central Turkic languages, passivization, transitivity, intransitive verbs, unaccusative, unergative
Benzer Tezler
- Türk dünyasında inanç turizmi: Ahmed Yesevi Türbesi ve Türkistan örneği
Faith tourism in the Turkish world: The tomb of Ahmed Yesevi and the case of Türkistan
GULDANA BOLAT
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
TurizmEge ÜniversitesiTurizm Rehberliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SERAP ÖZDÖL KUTLU
- The paleographical analysis of the manichaen script for middle Iranian and old Uyghur texts
Mani yazılı orta İran ve eski Uygur metinlerinin paleografik analizi
BETÜL ÖZBAY
Doktora
İngilizce
2016
Türk Dili ve EdebiyatıYıldız Teknik ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MEHMET ÖLMEZ
PROF. DR. NICHOLAS SIMS-WILLIAMS
- Karşılaştırmalı vurgu sistemleriyle Türkçe öğretimi ( Türkçe- İngilizce örneği)
Turkish teaching with comparative stress systems ( Turkish- English sample)
SAFA ÇELEBİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2012
Eğitim ve ÖğretimMuğla Sıtkı Koçman ÜniversitesiTürkçe Eğitimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. M. VOLKAN COŞKUN
- XX. yüzyılın ilk yarısında bir İngiliz politikası olarak Asuriler
Assyrians as a British policy in the first half of XX. century
CANER AYDEYER