Geri Dön

Zaman serisi analizinde eş bütünleşme yöntemi ve uygulaması

Cointegration method in time series analysis and its application

  1. Tez No: 506123
  2. Yazar: KAMBER KAŞALİ
  3. Danışmanlar: PROF. DR. AHMET DİRİCAN
  4. Tez Türü: Doktora
  5. Konular: Biyoistatistik, Kardiyoloji, Biostatistics, Cardiology
  6. Anahtar Kelimeler: Zaman serisi, Eş bütünleşme, Granger, Trend, Mevsimsel dalgalanmalar, Konjonktürel dalgalanmalar, Rassal dalgalanmalar, Time series, Cointegration, Granger, Trend, Seasonal fluctuations, Cyclical fluctuations, Random fluctuations
  7. Yıl: 2018
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: İstanbul Üniversitesi
  10. Enstitü: Sağlık Bilimleri Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Biyoistatistik Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
  13. Sayfa Sayısı: 82

Özet

Sağlık alanında, zamana bağlı değişimler gösteren, kalp atım hızı (KAH), sistolik kan basıncı (SKB) ve diastolik kan basıncı (DKB), vb. gibi değişkenler ile yapılan çalışmalarda, söz konusu nedenselliğe ait verilerin değerlendirmesinde çok değişkenli analiz metodları ile birlikte çoklu karşılaştırma yöntemleri sıklıkla kullanılmaktadır. Bu tip zamanla değişmesi söz konusu olan klinik değişkenlerin aralarındaki ilişkilerin incelenmesi ve klinik gerçeklere ulaşılabilmesi için, özgün biyoistatistiksel yöntem olan“zaman serisi analizi”kullanılmalıdır. Zaman serileri Trend, Mevsimsel dalgalanmalar, konjonktürel dalgalanmalar ve rassal dalgalanmalar bileşenlerinden oluşmaktadır. Zaman serilerinin bu bileşenlerden hangisi ya da hangilerini içerdiği ve birbirleri ile nasıl bir ilişki modeline sahip oldukları, araştırma konusunun detaylarını ortaya çıkartacak çözümleme için çok önemlidir. Ele alınan zaman serilerinin kısa dönem ya da uzun dönemde birlikte hareket edip etmedikleri eş bütünleşme (koentegrasyon) yöntemi ile çözümlenebilir. Çalışmada uygulanan zaman serisi eş bütünleşme analizi sonuçlarına göre KAH değişkeni ile SKB ve DKB değişkenleri arasındaki ilişkinin yorumu için sırasıyla, erkeklerde p=0,0017 ve p=0,0084, kadınlarda ise p=0,0056 ve p=0,0001 olasılık değerleri hesaplanmıştır. Bu bulgular bize“SKB ve DKB'nın KAH'ın granger nedeni olmadığını”ifade eden H0 hipotezinin reddedildiğini, yani KAH değerlerinin tahmin edilmesinde SKB ve DKB'nın kullanılabilir olduğunu göstermektedir. Çözümlemenin sonuç yorumunda, her iki cinsiyet için de benzer bir eğilim olarak, ölçütler arasında yönü SKB ve DKB'dan KAH'na doğru olan tek yönlü bir nedenselliğin bulunduğu ve biyoistatistiksel olarak da anlamlı bir bağıntı olduğu ortaya konmuştur. Başlangıçta anlık olduğu saptanan bu ilişkilerin uzun dönemde özgün bir dengeye ulaştığı gözlenmiştir. Sonuç olarak, uygulama örneğimizin bulguları da,“zaman serisi analizi”nin, tıp alanındaki zamana göre değişen verilerin incelenmesinde çok yararlı ve özgün yorumlara ulaşılmasını sağlayan bir çözümleme yöntemi olduğunu göstermiştir.

Özet (Çeviri)

In the field of health, when working with fluctuant variables such as, Heart rate changes (HR), systolic blood pressure (SBP) and diastolic blood pressure (DBP), multiple comparison methods with multivariate analysis methods are frequently used in the evaluation of the causal data. In order to investigate the relationship between these types of time-varying clinical variables and to reach the clinical facts, the“time series analysis”, which is a unique biostatistical method, should be used. Time series consist of trend, seasonal, cyclical and random fluctuations components. It is crucial for the analysis to reveal the details of the research topic, as to which and which of these components the time series contains and which relationship model they have with each other. Whether the mentioned time series are moving together in the short or long term can be solved by the cointegration method. According to the results of time series cointegration analysis applied in the study, for the interpretation of the relationship between HR variable and SBP and DBP variables, p = 0.0017 and p = 0.0084 for men and p = 0.0056 and p = 0.0001 for women were calculated. These findings suggest that the hypothesis H0 is rejected, which states that“SBP and DBP are not the cause of the granger of the HR'' that is SBP and DBP can be used in estimating HR values. In the final interpretation of the analysis, as a similar trend for both genders, it was found that among the criteria, there was a one-way causality from SBP and DBS towards HR and a biostatistically significant correlation. It has been observed that these relations, which were initially determined to be instantaneous, have reached a unique balance in the long term. In conclusion, the findings of our application example show that ”time series analysis" is an analytical method that enables us to reach very useful and original interpretations in examining the time-varying data in the field of medicine.

Benzer Tezler

  1. Ekometrik modellerde eşbütünleşme analizi ve uygulaması

    Cointegration analysis and its application in econometric models

    ÖZLEM YOLDAYÜRÜ

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    1998

    EkonometriDokuz Eylül Üniversitesi

    Ekonometri Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. ŞENAY ÜÇDOĞRUK

  2. Türkiye'de iç borçların sosyal harcamalar üzerindeki etkisi

    The impact of domestic debt on social expenditure in Turkey

    MELEK BIYIKLIOĞLU

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2014

    EkonomiGalatasaray Üniversitesi

    İktisat Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. MUSTAFA BURAK GÜRBÜZ

  3. Dış ticaretin ekonomik büyümeye etkisi: Cezayir örneği (1980-2021)

    The impact of foreign trade on economic growth: The case of Algeria (1980-2021)

    TAKOUA TALHI

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2023

    İşletmeİstanbul Aydın Üniversitesi

    Uluslararası İktisat Ana Bilim Dalı

    DR. ÖĞR. ÜYESİ MUSA KESKİN

  4. Savunma sanayii işletmelerinde ekonometrik ve zaman serisi modelleriyle ön tahmin

    Forecasting with econometric and time series models for organizations in defense industry

    ÖNER HAŞİM OLGUN

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2004

    Savunma ve Savunma TeknolojileriKara Harp Okulu Komutanlığı

    Harekat Araştırması Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. HALİL KAYIM

  5. Savunma harcamaları ekonomik büyüme ilişkisi: Türkiye örneği

    Defense expenditures and economic growth relationship: Turkey example

    HİLAL ALİRZAYEV

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2024

    EkonomiKütahya Dumlupınar Üniversitesi

    İktisat Ana Bilim Dalı

    DR. ÖĞR. ÜYESİ İSMAİL ÇİFÇİ