Koaksiyel manyetik dişlinin moment analizinin sonlu elemanlar yöntemi ile gerçekleştirilmesi
The torque analysis of coaxial magnetic gear with the finite element method
- Tez No: 507135
- Danışmanlar: PROF. DR. AHMET CANSIZ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Elektrik ve Elektronik Mühendisliği, Electrical and Electronics Engineering
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2018
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Teknik Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Elektrik Mühendisliği Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Elektrik Mühendisliği Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 99
Özet
Dişliler, günlük hayatın neredeyse her alanında yer aldığı; hız değişikliği, moment iletimi, yön değişikliği vb. uygulamaları gerçekleştiren, fiziksel yapılardır. Bu yönüyle dişlilerin yeri ve önemi göz ardı edilemeyecek kadar büyüktür. Hız ve moment büyüklükleri ihtiyaç duyulan değerlere yükseltmesi veya alçaltması dişlileri vazgeçilmez kılmıştır. Taşıtlar, rüzgâr santralleri, saat mekanizmaları başta olmak üzere çeşitli endüstri uygulamalarında örnekleri görülebilen bu fiziksel yapılar aşırı yükten, ısınma, sürtünme ve malzemenin yorulmaya maruz kalması gibi olumsuzluklardan büyük zarar görmektedir. Aşırı yüke ve aşırı ısıya karşı periyodik bakım, yağlama vb. koruyucu önlemler alınmaktadır. Ancak bu önlemlerin sürekliliği maliyetini de beraberinde getirir. Manyetik dişlilerde mekanik temas sonucu meydana gelen mekanik yorulma, sürtünme vb. problemlerin görülmemesi manyetik dişlilerin gündemde yer almasına neden olmuştur. Son yıllarda manyetik dişli kavramı hem endüstrinin hem de araştırma merkezlerinin ilgisini çekmiş ve bu ilgi yakın zamanda hız kazanmıştır. Dergi, makale, patent ve konferans aracılığıyla gerek akademide gerekse endüstride manyetik dişlinin gündemde kalması sağlanmıştır. Ancak manyetik dişlilerdeki moment belli bir üst değerle sınırlıdır. Moment sınır değeri, dişlinin erişebildiği maksimum moment değerinin olması anlamına gelir. Eğer dişlinin sahip olduğu moment değeri moment sınır değerini aşıyor ise dişli çarkta kayma problemi gözükecektir. Uygulamalarda bu problemin gözükmemesi için gerekli önlemler alınarak moment sınır değerin aşılmaması sağlanır. Moment sınır değerinin korunması fiziksel sistemin korunması açısından da son derece önemlidir. Burada karşılaşılan durum ise manyetik dişlide görülebilecek bir dezavantaj olarak nitelendirilebilir. Manyetik dişli kavramının avantajları günlük hayatta öneme sahip olmasına karşın bu kavramın ortaya çıktığı ilk zamanlarında ne akademi ne de endüstri açısından gerekli ilgiyi görememiştir. Bu durumun nedenleri arasında sistemin karmaşıklığı ve sürekli mıknatısların ilk örneklerinin yeterli özelliklerde olmaması olarak sıralanabilir. Dişlerin yerini kutupların yer aldığı bu mekanizmanın ilk örneklerinde elektromanyetik özellik görülüyor iken yirminci yüzyılın ortalarına doğru sürekli mıknatıslardan elde edilmeye başlanmış olup hakkında yayımlanan her patentle gelişime açık hale gelmiştir. Sürekli mıknatıs sınıfında yer alan NdFeB ve SmCo nadir toprak elementlerin yer aldığı mıknatıs türüdür. Diğer sürekli mıknatıslar ise Ferrit ve Alnico olup piyasada yaygın olarak kullanılmaktadır. Tez çalışmasının birinci bölümünde mekanik dişlilerin genel kullanım alanları kısaca tanıtılmış olup günlük hayatta karşılaşılan dezavantajları sıralanmıştır. Bazı uygulamalarda doğrudan tahrik sistemlerin kullanıldığı ve bu sistemden verim alındığı vurgulanarak manyetik dişlinin açıklamasına geçilmiştir. Manyetik dişlide mekanik temasın görülmemesi sonucunda mekanik dişlide karşılaşılan bazı dezavantajlar görülmemektedir. Ancak moment yoğunluğunun düşüklüğü bu tür yapılarda karşılaşılan bir dezavantaj olarak belirtilebilir. Bu bölümde ayrıca manyetik dişlinin geçmişten bugüne kadarki gelişimi, yapılan araştırmalar ve elde edilen sonuçlar literatür çalışması kapsamında tanıtılmıştır. İkinci bölümde dişli sistemlerinin tanımı yapılmış olup günlük hayatta kullanılan dişli türleri; yapısal özellikleri, avantajları ve dezavantajlarıyla birlikte kısaca tanıtılmıştır. Üçüncü bölümde manyetizma kavramlarına ve manyetik malzemelere yer verilmiştir. Manyetik malzemelerin sıcaklıkla etkilenmesi özellikle Curie sıcaklığı kavramı altında kısaca açıklanarak vurgulanmıştır. Bu bölümde aynı zamanda nadir toprak elementleri ve bu malzemelerin günlük hayatta kullanım şekilleri tablo halinde listelenmiştir. Dördüncü bölümde manyetik dişlilerde moment analizini gerçekleştirmek amacıyla yararlanılacak olan sonlu elemanlar yöntemine değinilmiştir. Analitik yöntemle çözümü zaman alan ve zor problemlerin çözümünde bu yönteme başvurulur. Piyasada sonlu elemanlar yöntemi prensibiyle çalışan programlardan COMSOL Multiphysics 5.3 ve FEMM 4.2 tez çalışması kapsamında kullanılmıştır. Beşinci bölümde COMSOL ve FEMM programları kısaca tanıtılmıştır. Programların çalıştırılması için gerekli yönergeler hem şekil ile hem de çizelgeler ile anlatılmıştır. Altıncı bölümde ise COMSOL ve FEMM programları kullanılarak farklı parametredeki manyetik dişlilerin moment analizi yapılmıştır. Her iki programdan elde edilen analiz sonuçları grafiklendirilmiş olup her bir çıktı yorumlanmıştır. Farklı iç ve dış rotor hızlarındaki dişlilerin moment grafikleri statik ve dinamik durumlar için elde edilmiştir. Bu kapsamda manyetik dişlideki dişli kalınlığının moment değerine ve moment verimliliğine olan etkisi incelenmiştir. Bu bölümde ayrıca süperiletken kullanımına ait bazı formülasyonlara yer verilmiştir. Klasik manyetik dişlilerin stator halkasında görülen boşluk yerine süperiletken külçesi yerleştirilerek farklılıklar gözlemlenmiştir. Bu durumda moment miktarında artışa karşın ilgili grafikte dalgalanmalar da gözlemlenen bir sonuçtur. Pek çok olumlu yönleri bulunan bu manyetik dişliler için yapılan çalışmalar oldukça yetersizdir. Buna rağmen teknolojinin gelişmesine paralel olarak manyetik dişliler üzerine yapılacak teorik ve pratik çalışmalar gelişim göstererek gerek verim gerekse moment ve moment yoğunluğu açısından sonuçların olumlu yönde olmasını sağlayacak; ayrıca daha iyi ve daha verimli tasarımların önünü açacaktır. Hem mekanik dişliler hem de manyetik dişliler açısından güvenlik faktörleri önemli rol oynamaktadır. Verim, moment ve kuvvet kapasitesi, güvenlik ve mekanik özelliklerine göre yapılan araştırmaların sonuçlarına bakılacak olursa manyetik dişlilerin mekanik dişliye göre kullanışlı olduğu ve manyetik dişlilerin ilerleyen zaman diliminde mekanik dişlilerin yerini alabileceği öngörülebilir. Hibrit araçlar, rüzgâr santralleri, aerospace, otomotiv endüstrisi vb. dişlilerin kullanılabildiği her alanda kendisini gösterecek ve insanlığa katkısını sunacaktır. Ancak üretim maliyetlerinin ve nadir toprak elementlerinin maliyetlerinin yüksek olması günümüz piyasasında manyetik dişlilerin yaygınlaşmasını engelliyor olsa da teknolojinin gelişmesiyle birlikte maliyet değerlerinin düşmesi ve bu sayede manyetik dişlilerin daha da yaygınlaşması beklenmektedir. Sonuç olarak, manyetik dişliler ile ilgili literatür, endüstriyel uygulamalar için gerçekleştirecek çalışma koşullarının yeterli olduğunu göstermektedir. Bu tezde, elektromanyetik analiz için yaygın olarak kullanılan sonlu elemanlar yöntemi yardımıyla belirli bir manyetik dişli konfigürasyonu incelenmiştir. Manyetik dişlide süperiletkenin kullanımı ayrıca farklı geometrilerin değerlendirilmesiyle birlikte tartışılmıştır.
Özet (Çeviri)
The gears have been seen in almost every area of daily life; speed change, torque transmission, directional change etc. are physical constructs that perform applications. In this respect, the use of gears are very important. Speed and torque magnitudes to raise or lower the required values are indispensible for the gears. These physical structures, which can be seen in various industrial applications, especially in vehicles, wind power plants, clock mechanisms, are suffering greatly from negativities such as overloading, heating, friction and fatigue of the material. Periodic maintenance against overload and excessive heat, lubrication, etc. protective measures are taken. However, the continuity of these measures brings with it costs. Mechanical fatigue, mechanical friction, overload, heating etc. the absence of problems caused the magnetic gears to be on the agenda. In recent years, the concept of magnetic gear has attracted both industry and research centers, and this interest has recently gained momentum. Through the use of magazines, articles, patents and conferences, it is possible for the academy to keep the magnetic gears of the industry on the agenda. However, the torque in the magnetic gears is limited to a certain upper value. The torque limit value means that there is a maximum torque value that the gear can reach. If the torque value of the gear exceeds the torque limit value, the gear wheel will slip. In applications, it is ensured that the torque limit value is not exceeded by taking the necessary precautions to prevent this problem from appearing. The maintenance of the torque value is also very important for the protection of the physical system. The situation encountered here can be described as a disadvantage that can be seen in magnetic gear. Although the advantages of the concept of magnetic gear have a prescription in everyday life, they have not seen the necessary interest in academia or industry in the early days when this concept emerged. The reasons for this include the complexity of the system and the lack of sufficient features of the first samples of permanent magnets. In the early examples of this mechanism, in which the gear were placed in the poles, electromagnetic properties were seen to be obtained from permanent magnets towards the middle of the twentieth century, and development with every published patent became clear. NdFeB and SmCo in the permanent magnet class are the type of magnet in which the rare earth elements are placed. Other permanent magnets are Ferrite and Alnico which are widely used in the market. In the first part of this thesis study, general usage areas of mechanical gears are briefly introduced and the disadvantages encountered in daily life are listed. In some applications, the use of direct drive systems and the introduction of magnetic gear have been passed, emphasizing the efficiency of this system. As a result of the absence of mechanical contact with the magnetic gear, some disadvantages encountered in the mechanical gear are not seen. However, the low torque intensity can be described as a disadvantage encountered in such structures. In this section, the development of the magnetic gear from past to present, the investigations made and the results obtained are introduced in the scope of the literature study. In the second part, gear types used in everyday life are described; together with their structural characteristics, advantages and disadvantages. In the third chapter, the concepts of magnetism and magnetic materials are given. Influence of temperature on magnetic materials is emphasized in brief under the concept of Curie temperature. At the same time, rare earth elements and their use in everyday life are listed in tabular form. In the fourth chapter, the method of finite element which is used to realize torque analysis in magnetic gears is mentioned. Analytical method takes time for solution and this method is applied for solution of difficult problems. COMSOL Multiphysics 5.3 and FEMM 4.2 were used in this thesis study of the programs which are operated with the principle of finite element method. In the fifth section, COMSOL and FEMM programs are briefly introduced. Instructions for running programs are described both in figures and in diagrams. In the sixth part, torque analyzes of magnetic gear in different parameters are performed by using COMSOL and FEMM programs. The analysis results obtained from both programs are graphed and each output is interpreted. Torque graphs of gears at different inner and outer rotor speeds are obtained for static and dynamic situations. In this context, the effect of the gear tooth thickness on the torque value and torque efficiency is examined. This section also includes some formulations regarding the use of superconductivity in the gear mechanism. Differences were investigated by placing the bulk superconducting samples in the stator of the magnetic gear instead of the air gap in the stator of the classical magnetic gear. In this case, fluctuations in the related graph despite the increase in momentum are also observed. The work done for the magnetic gear so far, which have many positive aspects, is not sufficient. Nevertheless, parallel to the development of technology, the theoretical and practical studies to be done on the magnetic gear will be improved and the results will be positive in terms of efficiency of torque and torque intensity; it will also open up better and more efficient designs. Safety factors play an important role in both mechanical and magnetic gear. It can be predicted that magnetic gear is useful compared to the mechanical gear in terms of efficiency, torque and force capacity, safety and mechanical properties are taken into account and it is predicted that magnetic gears may take place instead of mechanical gears in the future. Hybrid vehicles, wind power plants, aerospace, automotive industry, etc. every field where gear can be used will show itself and contribute to humanity. However, the fact that the cost of production costs and the cost of rare earth elements are high prevents the spread of magnetic gear in today's market. On the other hand, with the development of technology, it is expected that cost values decrease and magnetic gear become more widespread on this matter. As a result, the literature on magnetic gear shows that the working conditions for industrial applications are sufficient. In this thesis, a specific magnetic gear configuration is investigated by means of the finite element method widely used for electromagnetic analysis. The use of superconducting material in magnetic gear has also been discussed with the evaluation of different geometries. Finally, the structure of the magnetic gear in which the superconducting material is placed in the stator; it is believed that the stator is different from the magnetic gear structure with air gap, but experimental studies are needed to investigate this difference in more detail. Experimental studies are recommended after this thesis work and it is expected that practical work advantages and disadvantages will be revealed as a result of these studies.
Benzer Tezler
- Manyetik ince filmlerin geniş frekans bandında FMR tekniği ile incelenmesi
Analysis of magnetic thin films through the technic of broadband FMR
MAHMUT SAMİ KAVRIK
Yüksek Lisans
Türkçe
2012
Fizik ve Fizik MühendisliğiGebze Yüksek Teknoloji EnstitüsüFizik Ana Bilim Dalı
PROF. DR. PROF. DR. BEKİR AKTAŞ
- Design, implementation and construction of an eight channel MR-EPT array and its use in mr-ept
Sekiz kanallı MR-EPT sarım dizaynı, üretimi ve MREÖT çalışmalarında kullanımı
GÖKHAN ARITÜRK
Yüksek Lisans
İngilizce
2018
Elektrik ve Elektronik Mühendisliğiİhsan Doğramacı Bilkent ÜniversitesiElektrik-Elektronik Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. YUSUF ZİYA İDER
- Ferit tabanlı baskı devre anten yapılarının manyetik olarak ayarlanabilir özelliklerinin incelenmesi
Analysis of magnetically tunable characteristic of ferrite based printed circuit antenna structures
MERT AKYUNUS
Yüksek Lisans
Türkçe
2004
Elektrik ve Elektronik MühendisliğiHacettepe ÜniversitesiElektrik-Elektronik Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DR. ÇİĞDEM SEÇKİN GÜREL
- Full-duplex MRI for zero te imaging
Sıfır eko-zamanı görüntüleme için tam çift yönlü MRG kullanımı
MARYAM SALIM
Yüksek Lisans
İngilizce
2016
Elektrik ve Elektronik Mühendisliğiİhsan Doğramacı Bilkent ÜniversitesiElektrik-Elektronik Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ERGİN ATALAR
- Fiber optik kablolar ve uygulama alanları
Fiber optic cables and apllication areas
SERHAT YETİM
Yüksek Lisans
Türkçe
2011
Elektrik ve Elektronik MühendisliğiTunceli ÜniversitesiElektrik-Elektronik Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ALİ TÜTAY