Heidegger'de özne problemi
The problem of the subject in Heidegger
- Tez No: 509757
- Danışmanlar: PROF. NAZİLE KALAYCI
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Felsefe, Philosophy
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2018
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Hacettepe Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Felsefe Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 150
Özet
Modern felsefenin, önümüze koyduğu pek çok sorundan biri de hiç kuşkusuz“özne”meselesidir. Çünkü modern felsefe, Ortaçağ'ın Tanrısının yerine -insanı- hakikatin ve anlamın merkezi olarak belirlediğinde, onu aynı zamanda yeni özne olarak da tayin etmiş olur. Genel bir kabul olarak, çağdaş felsefe ve özne meselesi Descartes'la başlatılır. Çünkü o, felsefesini kurarken Tanrıdan değil düşünen benden hareketle yola koyulmuştur. Dolayısıyla merkeze Tanrıyı değil özneyi, düşünen beni koyan Descartes ile birlikte modern felsefe ve 'özne' tartışması da başlamıştır diyebiliriz. Descartes'ın çizgisini devam ettiren Kant, bilme yetilerinden hareketle transendental bir felsefe ve özne anlayışı geliştirir. Bu özne, bilgisini nesneden almaz, aksine nesneyi bilme tarzımıza uyarlar. Descartes'tan farklı olarak Kantçı özne hem bilen hem de pratik olması bakımından eyleyen bir öznedir. Bilen ve eyleyen özne Kant'da temel bir kavram olarak karşımıza çıkıyor. Kant sonrası felsefede örneğin 19. yüzyılda Nietzsche felsefesinde de varlığın güç istenci ile açıklanması ve güç istencinin temel perspektifi olarak üst-insanın tayin edilmesiyle başka türden de olsa, yine bir özne sorunu ile karşılaşırız.“Tanrının ölüm”ünün ilanından sonra, yaşamın kendisine anlam ve değer katan figür olarak üst-insan, modern öznenin yeni adıdır. Adını andığımız ve modern felsefenin yönelimini belirleyen bu üç önemli filozofta, özne kavramı, felsefedeki temel sorunları hem dile getirmenin hem de bu sorunu çözmenin anahtarını oluşturur. Heidegger ise sorunu dile getiren ve çözen kavramın kendisini sorunlu kılıyor. Bu nedenle, ontolojiyi ve metafiziği özne metafiziğinden kurtarmak adına Dasein kavramını, felsefesinin temel kavramı olarak öne sürüyor. Kendisinden önceki filozofları eleştirmek ve onları bulaştığını iddia ettiği özne metafiziğinden kurtarmak için Dasein olmazsa olmaz bir kavramına dönüşüyor. Heidegger, Descartes'ı, Kant'ı ve Nietzsche'yi, varolanın başka türden bir indirgemesi olan ve varlığın anlamını karartan özne metafiziğine kapılmaları bakımından eleştiriyor. Bu çalışmanın sorun edindiği şey de tam bu noktada ortaya çıkıyor: Bu eleştirilere rağmen, Heidegger'in Dasein kavramıyla özne kavrayışının dışına çıkabildiğini söyleyebilir miyiz? Dasein, özne felsefesini yerinden etmiş bir felsefenin başka türden temel bir kavramı mı yoksa bütün eleştirilere rağmen adı değiştirilmiş olsa da hala bir özne midir? Bu bakımdan“Dasein”kavramı üzerinden ve onun aracılığıyla yapacağımız bu tartışmada, Heidegger'in eleştirilerinin ne derece yerinde olduğu ve felsefesinde bir öznenin olup olmadığı sorunu tartışılmıştır. Çalışmanın, giriş bölümde, özne sorunun ne anlama geldiği ele alınmıştır; birinci bölümde, Heidegger öncesi öznenin ortaya çıkışı, Descartes, Kant ve Nietzsche'nin 'özne' kavrayışları bağlamında incelenmiştir; ikinci bölümde Heidegger felsefesinin temel kavramları ışığında Heidegger'in Dasein kavramı ve özne eleştirisi ele alınmış, Dasein'ın özne olup olmadığı tartışılmıştır. Sonuç bölümünde ise tüm bu tartışmaların sonucunda Dasein'nın hangi bakımlardan 'modern özne'ye benzediği gösterilmiştir. Anahtar Sözcükler Dasein, Özne, Varlık, Ontoloji, Metafizik
Özet (Çeviri)
The“Subject”matter is undoubtedly one of the many questions introduced by modern philosophy because when modern philosophy has established the God of Medieval Ages – human – as the central point of truth and meaning, it has also established human as the new subject. Modern philosophy and subject matter are generally accepted to start with Descartes as he started out with the thinking-self rather than the God when he built up his philosophical view. Therefore, we can conclude that modern philosophy and“subject”argument started with Descartes who put the subject rather than the God into the centre. Kant who maintained the path furnished by Descartes developed a transcendental philosophy and subject concept based on cognition. That subject does not acquire its knowledge from object but rather adapts the object to our way of knowing. Unlike Descartes, Kant's concept of subject is a subject that both knows and acts. We see the knowing and acting subject as a basic concept of Kant. The post-Kant philosophy also involves a subject matter though it is introduced in a different manner e.g. in Nietzsche's philosophy in the 19th Century where the existence is explained with the will to power and identification of super-human as the basic perspective of will to power. After declaration of“death of God”, the modern subject is renamed as super-human that gives meaning and value to life itself. The subject concept of these three philosophers mentioned above who determined direction of modern philosophy plays a key role in both explaining and solving the basic problems in philosophy. Heidegger, on the other hand, turns into a problem the concept itself that explains and solves the matter. Therefore, in order to relieve ontology and metaphysics of the metaphysics of subject, he suggests the Dasein concept as the basic concept of philosophy. Dasein becomes a sine qua non concept in order to criticize his predecessors and relieve them of the metaphysics of subject which he accuses them of being involved. Heidegger is critical of Descartes, Kant and Nietzsche in their being seized with the metaphysics of subject which is another form of reduction of the existing and which dims meaning of the being. The subject matter of this study emerges right at that point: In spite of these critics, can we say that Heidegger get out of the conception of subject with Dasein concept? Is Dasein a concept that is another form of a basic concept of a philosophy that has overthrown the philosophy of subject, or is it still a renamed version of subject in spite of all these critics? In this regard, this argument on and through“Dasein”concept will discuss how appropriate the critics of Heidegger and whether there is a subject in his philosophy. This study's introduction part deals with the meaning of subject problem; first part provides an analysis of emergency of subject in pre-Heidegger era in terms of“subject”concepts of Descartes, Kant, and Nietzsche; second part sets out the Dasein concept and criticism of subject in the light of basic concepts of Heidegger's philosophy, discussing whether Dasein is a subject. The conclusion part, on the other hand, demonstrates in what terms Dasein is similar to the“modern subject”. Keywords Dasein, Subject, Being, Ontology, Metaphysics.
Benzer Tezler
- Mimarlığı anlama ve yorumlama bağlamında kavramsal bir model
A Conceptual model for understanding and interpreting architecture
A. MEHTAP SAĞOCAK
- Martin Heidegger'in bilim ve varlık anlayışı
Heidegger's understanding of science and being
LEVENT YILDIZ
- A philosophical investigation about the problem of consciousness in the context of inquiry into causality
Nedensellik bağlamında bilinç problemi üzerine felsefi bir çalışma
UĞUR SELÇUK GÜNEŞLİ
- Beden fenomenolojisinden başkalık etiğine
From the phenomenology of body to the ethics of alterity
MÜGE TEPEYURT
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
FelsefeMimar Sinan Güzel Sanatlar ÜniversitesiFelsefe Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ÖZGE EJDER JOHNSON
- İlişkisel bir şey olarak mimari temsil
Architectural representation as a relational thing
HANDE ASAR
Doktora
Türkçe
2020
Mimarlıkİstanbul Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. PELİN DURSUN ÇEBİ
