İbn-i Rüşd ve Spinoza'da felsefe ve din ilişkisi
The relation between religion and philosophy in ibn Rushd and Spinoza
- Tez No: 510422
- Danışmanlar: DOÇ. DR. ÇETİN TÜRKYILMAZ
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Din, Felsefe, Religion, Philosophy
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2018
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Hacettepe Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Felsefe Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 225
Özet
Bu çalışmanın amacı, felsefe tarihi boyunca filozofların konu edindiği din ve felsefe ilişkisinin ele alınışının tarihsel izleğini sunmanın yanı sıra, özel olarak İbn Rüşd ve Spinoza'nın bu ilişkiyi nasıl ele alıp incelediklerini irdelemektir. Bu amaçla, öncelikle, İslam ve Hıristiyan felsefe tarihinde din ve felsefe ilişkisinin ele alınışıyla ilgili genel bir çerçeve sunulacak olup, ardından iki filozof özelinde bu konunun nasıl irdelendiği üzerinde durulacak ve birbirleriyle ortak yönleri ve ayrıştıkları noktalar ortaya konmaya çalışılacaktır. Din ve felsefe arasındaki ilişki üç biçimde ortaya konabilir: 1)Dine önem verip felsefeyi reddetmek ki bu din adamlarının tavrıdır. 2) Felsefeyi esas alıp dini reddetmek ki bu dine karşı çıkan felsefecilerin tavrıdır. 3) Felsefe ile dini uzlaştırma çabası ki birçok felsefeci pek çok nedenle bu tavrı sergilemeye çalışır. İbn Rüşd ve Spinoza'nın tavrını, bu üçüncü tip tavır kapsamında değerlendirebiliriz. Zira her ikisi de felsefe ile dini uzlaştırmaya çalışmıştır, ancak her birini bu tavrı takınmaya yönelten nedenleri şöyle açıklayabiliriz: İbn Rüşd'ün yaşadığı dönemde din adamları, felsefe çalışmalarının, bilhassa Aristoteles felsefesinin caiz olmadığı yönünde fetva veriyorlardı ve bu nedenle İbn Rüşd, din ile felsefeyi uzlaştırmaya, aralarında zıtlık olmadığını, dinin felsefi düşünceyi gerektirdiğini, felsefenin herkese değil, özel bir kesime yönelik olduğunu, yalnızca aklî istidâdı bulunanların işi olduğunu açıklamaya çalışmıştır. İbn Rüşd bu yaklaşımla felsefe karşıtlarını ikna etmeye çalışarak felsefecilerin, felsefe çalışmalarında, bilhassa Aristoteles felsefesinden özgür olabilmelerini sağlamak istemiştir. Nitekim Aristoteles felsefesinin kâmil hakikat olduğuna inanıyordu. Spinoza ise Rönesans döneminde cumhuriyetçi bir yönetim altında yaşamasına rağmen, fanatik Yahudi ve Hıristiyanların baskısına maruz kalmıştır. Bu nedenle gerçek görüşlerinin felsefecileden ve araştırmacılardan başkası tarafından anlaşılmaması için Ortaçağ terimlerini kullanmaya yönelmiş, din ve felsefenin ortak hedefi mutluluğa ulaşmaktır, ancak felsefenin kullandığı yol, dinin kullandığı yoldan farklıdır, felsefenin yolu akıl ve hikmet iken dinin yolu takva ve itaattir demiştir. Anahtar Sözcükler Din, Felsefe, Tanrı, İslam felsefesi, İbn Rüşd, Spinoza, Hıristiyan felsefesi
Özet (Çeviri)
This dissertation aims to provide the historical path of the discussion of the relationship between religion and philosophy, a topic many philosophers were interested in throughout the history of philosophy, and particularly how Ibn Rushd and Spinoza approached and studied this relationship. For this purpose, I present a general framework about how the relationship between religion and philosophy was discussed within the history of Islamic and Christian philosophy, then focus on how these two philosophers in particular studied this issue and determine what they have in common and where they differ. The relationship between religion and philosophycan be expressed in three ways: 1) Embracing religion and rejecting philosophy, which is the attitude of the clergy. 2) Accepting philosophy and rejecting religion, which is the attitude of irreligious philosophers. 3) Efforts to reconcile philosophy and religion, which is the attitude many philosophers try to display for various reasons. The attitude of Ibn Rushd and Spinoza can be classified as this third form of attitude. Both tried to reconcile religion and philosophy and the reasons that lead them to display this attitude can be explained as follows: In Ibn Rushd's time, the clergy issued fatwas that deemed philosophy, especially Aristotelian philosophy, as unlawful. Therefore, Ibn Rushd tried to reconcile religionand philosophyby explaining that they are not opposite and religion requires philosophical thinking;that philosophy is not for everyone but a special groupand it is for those who have natural intelligence.Ibn Rushd tried to convince them with this approach in order to ensure that philosophers could be free in their studies, especially regardingAristotelian philosophy. Indeed, Ibn Rushd believed that Aristotelian philosophy was the absolute truth.Spinoza was oppressed by Jewish and Christian fanaticsduring the Renaissance, even though he lived under a republican rule. Therefore, he preferred to use medieval terminology to hide his real opinions from everyone but philosophers and scholars. He said that the common goal of religion and philosophy is to reach happiness, but the path of philosophy is different from that of religion, and while the path of philosophy is reason and wisdom, the path of religion is piety and obedience. Keywords Religion, Philosophy, God, Islamic Philosophy, Ibn Rushd, Spinoza, Christian Philosophy
Benzer Tezler
- Sosyolojik açıdan devlet teorileri
Başlık çevirisi yok
MUHİTTİN SAĞIRLI
Yüksek Lisans
Türkçe
1995
Kamu Yönetimiİstanbul ÜniversitesiSosyal Yapı - Sosyal Değişme Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. FİKRET GEZGİN
- Gazali ve İbn Rüşd'ün tehafütlerinde Allah'ın sıfatları meselesi
The Atteibutes of God in Gazalis and Ibn-i Rüşd's tahafüts
RENA GADİROVA
Yüksek Lisans
Türkçe
2001
DinAnkara ÜniversitesiFelsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. RECEP KILIÇ
- İbn-i Rüşd'ün Varlık, Bilgi Problemleri Açısından İbn-i Sina'ya Yönelttiği Eleştiriler
Ibn Rushd's Critics to Ibn Sina on Existence and Knowledge
AHMET MURAT ÖZEL
Yüksek Lisans
Türkçe
2001
FelsefeSelçuk ÜniversitesiFelsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ŞAHİN FİLİZ
- İbn-i Rüşd'ün felsefesinde Allah-alem münasebeti
Allah-universe in the philosophy of İbn-i Rüşd
İBRAHİM MEMİŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2000
DinSelçuk ÜniversitesiFelsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HÜSAMEDDİN ERDEM
- İbn Rüşd'ün Bidâyetü'l Müctehid adlı eserinde Malikî ve Şafiî mezhepleri arasındaki ihtilaflar ve sebepleri -Kitabü'n-Nikâh özelinde-
The reasons and conflicts betwen malikî and şafiî sects in the book Bidâyetü'l Müctehid by Ibn-i Rusd - spesific to Kitabu'n Nikâh-
TACETTİN ÇETİNTÜRK
Yüksek Lisans
Türkçe
2017
DinAtatürk ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. EMRULLAH DUMLU