Konutlarda mutfak tasarımı, geçirdiği değişim ve Frankfurt mutfağı üzerinden değerlendirilmesi
Kitchen design in houses, its transition and its evaluation out of Frankfurt kitchen
- Tez No: 512970
- Danışmanlar: DOÇ. DR. YASEMEN SAY ÖZER
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Mimarlık, Architecture
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2015
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Yıldız Teknik Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Mimarlık Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Mimari Tasarım Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 301
Özet
Mutfak, konut içerisinde en temel insani ihtiyaçlarımızdan biri olan yeme-içme için pişirme ve hazırlık eylemlerini gerçekleştirdiğimiz, bu anlamda yaşam sürecinde birincil olarak gereksinim duyduğumuz mekanlardan biridir. Tarihsel süreçteki kültürel ve sosyolojik değişimlerle mutfak ve onun konut içerisindeki yeri, boyutu, dolayısıyla önemi de değişmiş ve dönüşmüştür. Özellikle sanayileşme sonrasında ortaya çıkan seri üretim, tasarımı ve buna bağlı olarak insan hayatını etkilemiştir. Farklılaşan toplum yapısı ve üretim sürecine bir birey olarak kadının da dahil olmasıyla mutfak mekanı, kadınla arasındaki ilişki, bu mekanda geçirilen süreç değişmiş; konut içerisinde mutfak için yazılan senaryo farklılaşmıştır. Bu araştırma konutlardaki mutfak mekanının tarihsel süreç içerisinde geçirdiği evrimi, Avusturyalı mimar Margarethe Schütte Lihotzky'nin 1926 yılında geliştirdiği“Frankfurt Mutfağı”olarak bilinen mutfak modelini esas alarak irdelemeyi hedeflemektedir. Bu model pişirme zamanını azaltmak, böylelikle kadının çalışma hayatına, kendine ve ailesine daha fazla zaman ayırmasını sağlamak, ayrıca donanımlı mutfak üretiminin maliyetini azalmak amaçlarıyla minimum ölçülerde tasarlanmıştır. Tez toplam beş bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde tezin amacı, kullanılan yöntem ve bulgular yer almaktadır.“Mutfak Kültürünün Mekana Yansıması”isimli ikinci bölümde, mutfak kelimesinin farklı dillerdeki etimolojik kökeni, yemek kültürü ve pişirmenin gelişimi, ayrıca ocağın farklı yerleşimlerde ortaya çıkışı, malzeme ve tipoloji farklılıkları anlamında ele alınmıştır. Bu bölümde ayrıca ilk yerleşimlerden başlayarak, antik dönem, ortaçağ ve endüstri devrimine kadar konut mutfağının geçirdiği gelişim süreci incelenmiştir. Tezin üçüncü bölümünde endüstri devrimiyle birlikte gelişen yeni kavramlar, kadının yeniden şekillendirilen imajı ve araştırmacıların, konutta en çok üretim gerçekleştirilen mekan olması bağlamında dönemin popüler olgularıyla yeniden ele alınan“yeni mutfak”incelenmektedir. Mutfağın, ev işlerinin bilimselleştirilmesi sırasında gerçekleştirilen araştırma ve yayınlarda nasıl değerlendirildiği, bu süreçte özellikle kadının ev işlerinin doğru biçimde nasıl yapılacağı konusunda gördüğü eğitim ve bunu destekleyen yayın ve kampanyalar irdelenmeye çalışılmıştır. Bu süreçte tezin ana konusunu oluşturan Frankfurt Mutfağı'na benzer şekilde geliştirilen, seyyar ya da modüler bir mobilya veya bir mekana ait olarak tasarlanan mutfak modelleri de incelenmiştir. Dördüncü bölüm pek çok kaynakta modern mutfağın atası olarak tanımlanan Frankfurt Mutfağı ve tasarımcısı üzerine yoğunlaşmıştır. Bir dönem Türkiye'de de yaşayan Margarete Schütte Lihotzky; aldığı eğitim, parçası olduğu işler, dünya görüşü, mesleki ve meslek dışı faaliyetlerinde kadın – çocuk mekanlarına ve eğitimine gösterdiği büyük ilgi bağlamında incelenerek mimarın okuyucuya tanıtılması hedeflenmiştir. Ayrıca yer aldığı proje, tasarım öyküsü, tanıtım faaliyetleri, alt bileşenleri, kullanılan malzeme özellikleri ve işlevsel detaylarıyla ele alınan Frankfurt Mutfağı çizim ve fotoğraflarla ayrıntılı biçimde tanımlanmıştır. Tez çalışmasının beşinci bölümü olan sonuç bölümündeyse Frankfurt Mutfağı'nın mekansal analizleri yapılarak, tasarım sürecinde göz önünde bulundurulan kavramlar değerlendirilmiştir. Yapılan tüm bu araştırmalar ışığında, yeni mutfağın miladı olarak görülen Frankfurt Mutfağı'nda 1926 gibi erken bir zamanda ele alınan fakat günümüzün pek çok konut mutfağında dahi kullanıcıya sunulamayan pozitif değerler belirlenmiştir. Ayrıca teknolojik gelişmelerin etkisiyle bu tasarımda eksik kalan noktalar ve tasarımın kullanıcı aleyhine olan yönleri değerlendirilmiştir. Bu araştırmayla birlikte bugünün mutfak tasarımında bizi daha ileriye götürecek değerlerin ortaya konulması hedeflenmiştir.
Özet (Çeviri)
Kitchen, where we prepare and cook our food which is one of our most basic humanely need, is one of the places we primarily need in the process of our lives in this respect. With the cultural and sociological changes during history, the kitchen and its place, dimensions and importance in the house have changed and transformed. Particularly, mass production which appeared after industrialization has affected the design and, depending on this, human life. With differentiating social configuration and the involvement of women as an individual to the process of manufacturing, the kitchen space, its relation with women and the time spent there has changed; the scenario written for the kitchen in the house has been innovated. This study intends to explicate the evolution of the kitchen space in the historical process, and is based on the kitchen sampler, which was devised by Austrian architect Margarethe Schütte Lihotzky in 1926 with minimum dimensions aiming to shorten the cooking time and by this way help woman have more time for her career, family and herself and minimising the cost of producing equipped kitchen, and known as“Frankfurt Kitchen”. The thesis consists of five sections. The aim of the thesis, the method of research and the findings are in the first section. In the second section named as“The Reflections of Kitchen Culture on the Space”, the ethimological origin of the word kitchen in different languages, the development of cooking and food culture, along with the emergence of the cooker in different settlements are discussed in the sense of material and typological differences. The development process of the house kitchen from the first settlements until industrial revolution, the antiguity and middle ages, is also viewed in this section. In the third part of the thesis, new notions developed with industrial revolution, the newly molded image of women and“the new kitchen”dealt again with the popular plots of the era in the context that house is the space where the most production is made is being analysed. How kitchen is evaluated by the research and publications during the scientization of housework, particularly the training of housewife on how to do housework correctly during this process and the publications and campaigns supporting this is tried to be explicated. The kitchen samples developed similar to the Frankfurt Kitchen, the main subject of this thesis, and devised to belong to a mobile or modular furniture or a space are studied. The fourth section concentrates on the Frankfurt Kitchen, presented to be the anchestor of the modern kitchen in many sources and its designer. Margarete Schütte Lihotzky, who lived in Turkey for some time, is targeted to be introduced to the reader in respect to her education, the works she became a part of, her worldview and the importance she gave to the spaces and education of women – children both ocupationally and extraprofessionally. Moreover, the Frankfurt Kitchen, which is discussed with the project it is involved, its design story, introductory activities, its sub-elements, materials used and its functional details, is detailly defined with illustrations and photos. In the fifth and conclusion section of this thesis the space analysis of the Frankfurt Kitchen has been made and the conceptions taken into consideration during the designing process are evaluated. Under the light of all these research, the positive values of Frankfurt Kitchen, which is seen as the milestone of new kitchen, dealt with as early as 1926 but cannot be presented to the user even in most kitchens of today are determined. Furthermore, the deficient parts of the design under the influence of technological developments and the disadvantages of the design are assessed. The presentation of values which will take us forward in kitchen design is targeted in this research.
Benzer Tezler
- Mutfak mekanları tasarımında teknolojinin etkisi
Effect of technology in design of kitchen areas
GÖKŞİN NEVRİYE ÖRS
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
İç Mimari ve Dekorasyonİstanbul Kültür Üniversitesiİç Mimarlık ve Çevre Tasarımı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. GÜLAY USTA
- Gaziantep konut mutfaklarında kültür - iç mekan etkileşimi ve gelenekselden moderne analitik değerlendirme ışığında yerleşim önerileri
Culture-interior interaction in gaziantep residential kitchen and layout suggestions in the light of the analytical evaluation from traditional to modern
EBRU YAZGAN
Doktora
Türkçe
2016
İç Mimari ve DekorasyonMimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesiİç Mimarlık Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. CEM DOĞAN
- Tommaso Campanella ve Thomas More'un ütopyalarının karşılaştırılması
Comparing Thomas More and Tommaso Campanella's utopias
MAHMUT AVCI
Yüksek Lisans
Türkçe
2006
FelsefeAtatürk ÜniversitesiFelsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. OSMAN ELMALI
- Post-disaster temporary housing alternatives for enhanced structural, constructional, and architectural performances
Yapısal, yapım ve mimari performansları iyileştirilmiş afet sonrası geçici konut alternatifleri
AZİN SHAHKAR
Yüksek Lisans
İngilizce
2022
Mimarlıkİstanbul Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
PROF. DR. OĞUZ CEM ÇELİK
- Toplu konutlarda mutfak mekanınının 1950'lerden günümüze gelişimi
Developments in mass housing kitchen interiors from 1950's until today
PELİN UYAR
Yüksek Lisans
Türkçe
2014
İç Mimari ve Dekorasyonİstanbul Teknik Üniversitesiİç Mimari Tasarım Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HASAN ŞENER