Geri Dön

Hicri VII. asra kadar Hanefî usûlü bağlamında fıkıh usûlü kelam ilişkisi

The relationship between legal theory and theology in the context of Hanafi legal theory until the seventh century of the Hijra

  1. Tez No: 516935
  2. Yazar: MEHMET SAİT ARVAS
  3. Danışmanlar: PROF. DR. ŞEVKET TOPAL
  4. Tez Türü: Doktora
  5. Konular: Din, Religion
  6. Anahtar Kelimeler: Fıkıh Usûlü, Kelâm, Hanefî mezhebi, Irak Hanefîliği, Mâverâünnehir Hanefiliği, Akıl, Hüsün-kubuh, Legal theory, Theological, Iraqi Hanafism, Transoxanian Hanafîs, Reason, Husn-Qubh (Good-Evil)
  7. Yıl: 2018
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi
  10. Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
  13. Sayfa Sayısı: 256

Özet

Bu çalışmada fıkıh usûlü kelâm ilişkisi, teşekkül ve olgunlaşması hicri yedinci asra kadar süren Hanefî usûl düşüncesi bağlamında incelenmiştir. Külli bir ilim olması sebebiyle bütün şer'î ilimlere etki etmiş olan Kelâm, usûl anlayışlarının, ele alınan konuların ve takip edilen yöntemlerin şekillenmesinde fıkıh usûlüne tesir etmiştir. Hanefi usûl düşüncesinin teşekkülü ve olgunlaşması sürecinde iki bölge Hanefîleri ekili olmuştur. Bunlar; Bağdat merkezli Irak Hanefî meşayihi diğeri ise Buhârâ ve Semerkant merkezli Mâverâünnehir Hanefî meşayihidir. Araştırma neticesinde Irak ve Mâverâünnehir Hânefîleri arasında teolojik, Semerkant ve diğer Hanefîler arasında da yöntem (yaklaşım) farklılıklarının olduğu tespit edilmiştir. Buna göre Irak Hanefî usûlcülerin İ'tizâlî eğilimde, Mâverâünnehir Hanefilerinin ise Sünnî inanç esaslarına bağlı oldukları görülmüştür. Ayrıca Irak Hanefi usûlcüleriyle usûlde onları takip eden Debûsî, Serahsî ve Pezdevî gibi Mâverâünnehir usûlcüleri fıkıh ağırlıklı bir usûl yaklaşımına sahipken, Semerkant Hanefilerinin kelâm ağırlıklı bir usûl yaklaşımına sahip olduğu tespit edilmiştir. Çalışmada Hanefî usûl eserlerinde akıl, hüsün-kubuh, teklif, şer'î illet, içtihatta isabet ve hata gibi kelâmla ilişkilendirilen meseleler, Hanefi usûlcülerin yaklaşımları ve kelâmî tavırları dikkate alınarak ayrıca incelenmiştir.

Özet (Çeviri)

“Until the Seventh Century of the Hijra In the context of Hanafi legal theory”In this study, the relation between legal theory and theology has been examined and that has been in the context of the Hanafi thought of legal theory, of which formation and development lasted until the seventh century. As the theology is a holistic science, it has influenced other fields from different directions. As a result theology influenced the legal theory in forming the legal theoretical notions, the topics handled and the methods followed. Two region were effective in formation and development of the Hanafi legal theory. One of these was the Baghdad-based Iraqi Hanafi legists, and the other was the Bukhara and Samarkand-based Transoxanian Hanafîs legists. As a result of the research, it has been discovered that there are theological differences between the Iraqî and Transoxanian Hanafîs and methodic differences between Semerkant and other Hanafîs. According to this, it is noticed that the Iraqi Hanafi scholars are inclined to Iʿtizāl while the Transoxanian Hanafîs are stuck to the Sunni beliefs. In addition, it has been determined that Samarkand Hanafis had a theological approach while Iraqî Hanafis like, Debûsî, Serahsî and Pezdevî who followed the Iraqi Hanafi scholars, had fıqh-weighting approach. In the study, the subjects related to theology in Hanafî legal theory sources such as reason, good-evil, assigning, legitimate cause, to be right or wrong in id̲j̲tihād examined separately by taking into account the approaches of Hanafi scholars and their theological attitudes.

Benzer Tezler

  1. İslam mezhepler tarihçilerinin mezheplerle ilgili hadisleri değerlendirmeleri

    Interpretation of historian at the islamic sects about hadith narratives related to secterian

    MÜMİNE KÜBRA ÇİFTASLAN

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2016

    DinKahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi

    Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. AHMET AK

  2. Hicri VII. asra kadar Arap dilbilimcilerinde mecaz ve kinaye

    Metophor and allusion in the Arabic linguists up to Hijri VII. century

    FETULLAH YENER

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2018

    Doğu Dilleri ve EdebiyatıÇukurova Üniversitesi

    Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. MUSA ALP

  3. İran'da Arap şiiri (Emevî ve Abbâsî Dönemleri)

    Arabic Poetry in Iran at The Umayyad and Abbasid Periods

    MOHAMMAD SHAKİB ASIM

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2019

    Doğu Dilleri ve EdebiyatıSüleyman Demirel Üniversitesi

    Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. NEJDET GÜRKAN

  4. Belâgat olgusunun nahiv çalışmalarına etkisi (H. VII. asra kadar)

    The effect of rhetoric phenomenon on syntax studies (Until the 7th century H.)

    ABDULLAH NEBİOĞLU

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2024

    DilbilimSüleyman Demirel Üniversitesi

    Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. SEVİM ÖZDEMİR

  5. İslam'ın Nijerya bölgesi'nde yayılışı

    The spread of İslam in Nigerian region

    MUSA UMAR

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2013

    Sanat Tarihiİstanbul Üniversitesi

    İslam Tarihi ve Sanatları Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. MAHFUZ SÖYLEMEZ