Kaşgar'da 1923-1940 arası basılan yayınların dili: Çağatayca ve Yeni Uygurca ile karşılaştırma
Language of publications issued in Kasghar in the years between 1923 and 1940: A comparison with Chagatai and new Uigur languages
- Tez No: 517958
- Danışmanlar: PROF. DR. AYŞEHAN DENİZ ABİK
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Türk Dili ve Edebiyatı, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Çağatayca, Yeni Uygurca, Zebur, Şarki Türkistan Hayatı, Erkin Türkistan, Yeni Hayat, Chagatai, New Uigur, Psalter, Şarki Türkistan Hayatı, Erkin Türkistan, Yeni Hayat
- Yıl: 2018
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Çukurova Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 842
Özet
Bu çalışmada başta Doğu Türkistan'da bulunan Uygurlar tarafından kullanılan Uygurcanın 1923-1940 yılları arasındaki dil özellikleri Çağatayca ve Yeni Uygurca ile karşılaştırmalı olarak incelenmiştir. 20. yüzyılın ilk çeyreğine kadar Orta Asya İslami Türk yazı dili olan Çağatayca, mahallî şivelerin yazı dili olması ile bu bölgede yerini Yeni Uygurcaya bırakmıştır. Yeni Uygurca genel bir kanı olarak 1955 sonrası resmiyet kazanmıştır. Kimi araştırmacılar ise Yeni Uygurcanın 1930'lu yıllarda kendini göstermeye başladığı fikrindedir. Bu fikirler doğrultusunda ulaşabildiğimiz eserlerden hareket ederek Yeni Uygurcanın 1923-1940 yılları arası durumu yani Çağataycadan Yeni Uygurcaya geçiş dönemi dil özellikleri bakımından incelenmiştir. Belirlenen özellikler Çağatayca ve Yeni Uygurca ile karşılaştırılmıştır. Çalışmanın malzemesini, Kaşgar'da 1923 yılında İsveçlilerin matbaasında basılan Hz. Davud'un Zebur'u ve 1933-1937 yılları arasında Kaşgar'da çıkarılan Şarkȋ Türkistan Hayatı, Erkin Türkistan ve Yeni Hayat adlı gazeteler oluşturmaktadır. Öncelikle metinlerin çeviri yazısı yapılmış, metinlerin gramatikal dizini çıkarılmış, ses ve şekil bilgisi özellikleri belirlenmiş ve bunlar Çağatayca ve Yeni Uygurca ile karşılaştırılmıştır. Sonuç bölümünde ise elde edilen bulgulardan hareket ederek metinlerin dilinin nasıl bir özellik gösterdiği, Çağatayca mı yoksa Yeni Uygurcaya mı daha yakın olduğu üzerinde durulmuştur.
Özet (Çeviri)
In this essay, language features of New Uigur Language, spoken by Uigurs in East Turkestan in the years between 1923 and 1940, are examined by comparison with Chagatai and today's New Uigur Langauge. In the beginning of 20th century, Central Asian Islamic Turkish written language Chagatai gave its place to local dialects which started to be preferred literary languages. It's widely accepted that New Uigur Language, one of aforementioned local dialects, became widespread after 1955. According to some researchers, it is possible to be seen traces of New Uigur Language in the 1930s. The period of 1923 -1940, the transition period from Chagatai to New Uigur, is examined in terms of language features with reference to publications available. The features specified are compared with the features of Chagatai and Today's New Uigur Languages. Study materials contains Psalter of King David printed in a swedish print house in Kasghar in 1923 and newspapers named Şarki Türkistan, Erkin Türkistan ve Yeni Hayat issued in Kasghar between 1933 – 1937. First texts are translated, second grammatical index of text formed, third features of phonetics and morphology determined and finally the findings are compared to Chagatai and Today's New Uigur Languages. In the end, language features of texts are shown by evaluating the findings.
Benzer Tezler
- Osmanlılardan Cumhuriyet dönemine kadar Türk musikisi eğitim kurumları
Başlık çevirisi yok
AFİTAP ÇAKMAKOĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
1997
Eğitim ve Öğretimİstanbul Teknik ÜniversitesiGüzel Sanatlar Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. CENGİZ ÜNAL
- Kaşgar'a ait mimari dinamiklerin ön tasarım sürecinde yaratıcı bir araç olarak kullanılması
Using architectural dynamics of Kashgar as a creative tool in pre design phase
ABDUREYİM REXİT
- Doğu Türkistan'da Cedidcilik (Akartiş) hareketi ve din eğitimine olan etkisi
Jadidism in East Turkestan and its effects on religious education
ALİMCAN SABIRLI
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
DinMarmara ÜniversitesiFelsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. RAMAZAN GÜREL
- Anonim Tarih-i Kaşgar (Çeviri ve değerlendirme)
Anonim Tarikh-i Kashgar (Translation and evaluation )
NUERDUN AINIDING
Yüksek Lisans
Türkçe
2015
TarihMimar Sinan Güzel Sanatlar ÜniversitesiTarih Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HAYRUNNİSA ALAN
- Muhammed Sâdık Kaşgârî'nin Tezkire-i Hâcegân adlı eserinin transkripsiyonu ve değerlendirilmesi
The transcription and evaluation of the Tezkire-i Hâcegân which written by Muhammed Sâdik Kaşgârî
COŞKUN KUMRU