Zile geleneksel kent dokusunda sokak çözümlemeleri
Street analysis in Zile traditional urban fabric
- Tez No: 518485
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ HAYRİYE HALE KOZLU
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Mimarlık, Architecture
- Anahtar Kelimeler: Zile, organik doku, kentsel koruma, restorasyon
- Yıl: 2018
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Erciyes Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Mimarlık Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 290
Özet
Günümüzde geleneksel kent dokusunun yoğun olduğu alanlardan uzaklaşan, modern ve refah yaşam kalitesi sunan, kent kimliğinden uzaklaşmış, rant amacına dönüşmüş yeni yerleşim odaklarına mekansal göçler söz konusudur. Kenti oluşturan ana omurgadan bağımsız gelişen bu yeni yerleşimler ise sokak kültürünü yok etmektedir. Geleneksel sokak kültürünün günümüzde de korunabildiği nadir yerleşimlerinden biri olan Zile kent dokusu içerisinde özgün dokusunu koruyan sokakların karakteristik özelliklerinin ortaya konulması, kente özgün sokak tipolojilerinin tespit edilmesi ve sokakları meydana getiren parametrelerin çözümlenerek neticede bütüncül bir tabloda sergilenmesi çalışmanın temel hedeflerindendir. Bu kapsamda, öncelikli olarak Anadolu'nun en eski yerleşim yerlerinden olan Tokat İli' nin Zile İlçesi'nde geleneksel kent dokusunun oluşmasına etki eden fiziksel, ekonomik, sosyal, tarihi ve kültürel etmenler araştırılmıştır. Kent dokusunun tarihi süreçteki gelişimi, bugünkü durumu, yerleşim özellikleri, çevresel sorunları ve değerleri, sit sınırlarının biçimlenme süreci, onarım çalışmaları üzerinde arşiv araştırmaları yapılmış, çalışma alanında yerinde tespitler yapılmıştır. Mekan ve sokak kavramları, özellikleri, bileşenleri, sokakların oluşumundaki tarihsel süreç araştırılmış, Anadolu Türk kentlerinde sokak oluşumu incelenerek literatürde yer alan sokak tipolojileri belirlenmiştir. Literatür araştırmalarından sonra alan taraması yapılmış ve organik dokuda, kentin ilk nüvesini oluşturan Kale ve çevresinde gelişen tarihi Zile'yi tanımlayabilecek, mahalle özelliklerini barındıran ve yaşatan sokaklar üzerinde çalışılmasına özen gösterilmiştir. 20 adet sokak üzerinde önce 1/1000 sonra da 1/500 ölçekte ayrıntılı vaziyet çalışması, karşılıklı grafiksel sokak silüetleri, en-kesitleri ve mimari çizimler hazırlanarak sokak çözümlemeleri yapılmıştır. Her sokak için sokak bileşenleri, tipoloji parametreleri analiz edilerek tablolalaştırılmıştır. Tespitler sonucunda da 20 adet sokağın karakteristik özellikleri ve tipoloji parametreleri bütüncül tablolada sergilenmiştir. Zile sokaklarında yapılan analizler sonucunda çıkmaz sokak, bir kısmı merdivenli sokak, bahçeli-bahçesiz sokak, doğrusal, yarı doğrusal sokak, yay-L-Z-Y formlarında sokaklar, kıvrımlı, kırıklı, uzun-kısa, dar-geniş sokaklar, eğime dik, eğime paralel sokakların varlığı görülmüştür. Genel tipolojisi tespit edilen bu sokakların bozulma sürecinin yavaşlatılması ve gelecekte özgün doku karakteristiğini daha sağlıklı şekilde sürdürebilmelerinin sağlanabilmesi amacına yönelik olarak sokak dokusundaki genel bozulma nedenleri ve türleri tespit edilmiştir. Böylece, sadece tek yapı koruma ve belgeleme çalışmalarının ötesine geçilerek, kentin ana karakterini oluşturan sokak dokularına da dikkat çekilmesi ve korunmalarına yönelik öneriler getirilmesi hedeflenmiştir.
Özet (Çeviri)
Today, spatial migrations are taken away from the areas where traditional urban pattern is concentrated, which offer modern and well-being quality of life, which have been transformed into the aim of rant and have been transformed into the city identity. These new settlements, which are independent of the main backbone of the city, destroy the street culture. One of the rare settlements in which traditional street culture can be preserved today, Zile is one of the main objectives of the study to reveal the characteristic characteristics of the streets that protect the original texture of the city, to identify the original street typologies of the city and to analyze the parameters that form the streets and to display them in. In this context, physical, economic, social, historical and cultural factors affecting the formation of traditional city tissue were investigated in Zile district of Tokat Province, which is one of the oldest settlement of Anatolia. The development of urban tissue in the historical process, its present status, settlement characteristics, environmental problems and its values, the process of forming the site boundaries, the archive research on the repair works, and the findings on the site were made. Location and street concepts, characteristics, components, historical process of street formation, street formation in Anatolian Turkish cities, street typologies in the literature have been determined. After the literature survey, the area was scanned and organic texture was studied on the streets that could identify the historical zile, which was developed in and around the castle, which constituted the city's first core. On 20 streets, detailed case studies on 1/1000 and then 1/500 scale, cross-graphical street silhouettes, en-sections and architectural drawings were prepared and street analyses were performed. For each street, street components, typology parameters are analysed and tablized. As a result of the findings, the characteristic features and typology parameters of 20 streets were exhibited in a holistic table. As a result of analysis carried out on the streets of zile, some of them are stair street, garden-free street, linear, semi-linear street, streets in bows-L-Z-Y forms, curved, broken, long-short, narrow-wide streets, steep, inclined, parallel streets were found. The reasons and types of the general deterioration in the street tissue were determined in order to slow down the deterioration process of these streets and to ensure that they can maintain the original texture characteristics in the future in a more healthy way. Thus, it is aimed to go beyond only one building protection and documentation work and to draw attention to the street textures that form the main character of the city and to introduce recommendations for protection. Keywords : Zile, organic pattern, urban conservation, restoration
Benzer Tezler
- Kentsel koruma bağlamında eski kentlerin geliştirilmesine yönelik bir araştırma; Tokat-Zile örneğinde irdelemeler
An Investigation towards the development of ancient cities within the context of urban protection; research example is given for Tokat-Zile
ASLIHAN BİLDİŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2006
MimarlıkYıldız Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. ÇİĞDEM BAYTİN
- Geleneksel konut dokusunun biçim grameri yöntemi ile plan düzleminde ve cephe düzeninde analizi: Zile örneği
Analysis of traditional housing texture in plan plane and façade layout with style grammar method: Zile example
HİLAL SERT ASAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
MimarlıkYozgat Bozok ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ÇİĞDEM BELGİN DİKMEN
- Tokat-Zile'de geleneksel evlerden örnekler, koruma sorunları ve öneriler
Examples of traditional houses in Tokat-Zile, protection issues and recommendations
ADNAN SEÇKİN
- Yeniden işlevlendirme kapsamında geleneksel Zile evlerinde kimlik ögelerinin incelenmesi: Gaydaroğlu Konağı Sanat Merkezi örneği
Analysis of identity elements in traditional Zile houses in the context of re-functionalization: The case of Gaydaroğlu Konağı Art Center
AYBİKE NUR KILIÇGİL
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
MimarlıkHacettepe Üniversitesiİç Mimarlık ve Çevre Tasarımı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. EMİNE NUR OZANÖZGÜ
- Zile panayırı üzerine halkbilimsel bir inceleme
A folkloric examination on zile fair
NURHAN GİRGEÇ
Yüksek Lisans
Türkçe
2008
Halk Bilimi (Folklor)Gazi ÜniversitesiTürk Halk Bilimi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. NACİYE YILDIZ