Türkiye Cumhuriyeti uçak üretimi: 1925-1954
Plane production in the Republic of Turkey: 1925-1954
- Tez No: 519337
- Danışmanlar: PROF. DR. TİĞİNÇE OKTAR
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Ekonomi, Tarih, Economics, History
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2018
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Marmara Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: İktisat Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: İktisat Tarihi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 317
Özet
20. yüzyılın en önemli keşiflerinden biri olan uçak askeri alnında ilk kez İtalyanlar tarafından Trablusgarp Savaşı'nda Osmanlı Devleti'ne karşı kullanılmıştır. Böylece kısa bir süre zarfında uçağın stratejik önemi anlaşılmış ve diğer ülkeler tarafından da askeri alanda hızla kullanılmaya başlanmıştır. Dünyada 20. yüzyılın hemen başında yaşanan bu gelişmeler karşısında Osmanlı Devleti çöküş sürecine denk geldiği için uçaklardan istenilen ölçüde yararlanamamıştır. Oysa Cumhuriyet'in ilan edilmesinden hemen sonra uçak üretimi, Türkiye Cumhuriyeti Devleti'nin topyekûn kalkınma sürecinde üzerinde önemle durduğu konulardan biri olmuştur. Trablusgarp Savaşı'ndan başlayarak Kuruluş Savaşı'nın kazanılmasına değin on iki yıl boyunca aralıksız savaşan ve bu savaşlarda büyük kayıplar veren bir milletin bir daha aynı acıları yaşamaması için ülkede üretime dayalı bir uçak sanayinin kurulması amaçlanmış ve bu amacın gerçekleştirilebilmesi için kamu ve özel teşebbüs tarafından büyük çaba sarf edilmiştir. Yokluklar içerisinde kağnılarla bağımsızlığını kazanan bir milletin, Cumhuriyet'in ilanından sadece on yıl gibi kısa bir süre sonra kendi uçağını üreterek gökyüzüne çıkması ülkenin uçak üretimi konusunda devletçe konulan tam bağımsızlık politikalarının gerçekleştirilmiş olması bakımından son derece önem arz etmektedir. Cumhuriyetin ilanından hemen sonra Mustafa Kemal Atatürk“İstikbal Göklerdedir”diyerek uçakların stratejik önemine yaptığı vurgu ve yine Eskişehir'de yaptığı konuşmasındaki;“ Geleceğin en etkili silahı da, aracı da hiç kuşkunuz olmasın uçaklardır. Bir gün insanoğlu uçaksız da göklerde yürüyecek, gezegenlere gidecek, belki de aydan bize mesajlar yollayacaktır. Bu mucizenin tahakkuku için iki bin yılını beklemeye hacet kalmayacaktır. Gelişen teknoloji bize daha şimdiden bunu müjdeliyor. Bize düşen görev ise, Batı'dan bu konuda fazla geri kalmamayı temindir.”sözleri onun öngörüsündeki haklılığının günümüzde halen devam ettiğini göstermektedir. Nitekim Mustafa Kemal Atatürk'ün havacılık ile ilgili ileri görüşlüğü neticesinde vermiş olduğu direktiflere bağlı olarak yetkililerce ülkede uçak üretimine dayalı bir uçak sanayisinin kurulması amaçlanmıştır. Ancak sanayisi olmayan bir ülkenin ağır sanayi gerektiren uçak üretimini hedef göstermesi dönem koşulları düşüldüğünde gerçekleştirilmesi oldukça güç bir hedeftir. Zira söz konusu imkânsızlıklara bir de ülkede yetişmiş yeterli pilot ve teknisyenin olmayışı eklenince durum daha da güç bir hal almıştır. Fakat tüm bu zorluklara rağmen genç Cumhuriyet Almanlar ile ortak ilk Türk Uçak Fabrikası olan TOMTAŞ'ı kurmuştur. TOMTAŞ uçak fabrikasını sırasıyla THK Etimesgut Uçak Fabrikası, Gazi Uçak Motor Fabrikası ve Ankara Rüzgâr Tüneli izlemiştir. Kamu yatırımlarının yanı sıra Vecihi Hürkuş ve Nuri Demirağ gibi özel girişimcilerce de ülke havacılık sanayinin gelişmesi için yatırımlar yapılmıştır.
Özet (Çeviri)
One of the most important discoveries of the 20th century, the aircraft was first used by the Italians against the Ottoman State in the Battle of Tripoli. Within a short period of time, the strategic importance of the aircraft was understood, and military planes began to be used by other countries. Despite these developments which occured in the beginning of the 20th century, the Ottoman State could not benefit from planes enough as it was the collapsing period of the Ottomans. However, aircraft manufacturing has been one of the important issues immediately after the proclamation of the Republic. Both public and private efforts have been made at establishing a production-based aircraft industry in the country for a nation that fought uninterruptedly for twelve years from the Tripoli War to the establishment of the Foundation War and suffered great losses in those wars. It is important that a nation that gained its independence in the great absence has realized the complete independence policies of the country and launched its own airplane in just a decade after the declaration of the Republic. Immediately after the declaration of the Republic, Mustafa Kemal Atatürk emphasized the strategic importance of aircraft by saying“The future is the sky”and also in the speech he made in Eskişehir;“The most effective weapon and vehicle of the future is the aircraft, no doubt about it. One day mankind will walk in the sky without planes, will go to the planets, maybe will send us messages from the Moon. This miracle will not wait for two thousand years to be accounted for. Developing technology announces that already. The task for us is not to be too far back from the Western civilisation.”. As a matter of fact, due to the directive given by Mustafa Kemal Atatürk regarding the aviation forward vision, it was aimed to establish an aircraft industry based on aircraft production in the country. However, it was a very difficult goal for a country that does not have its own industrialization to aim aircraft production which requires heavy industry. The situation became even more difficult with the addition of the lack of pilots and technicians. But despite all these difficulties, the young Republic established TOMTAŞ, the first Turkish aircraft factory jointly with Germans. TOMTAŞ aircraft factory was followed by THK Etimesgut Aircraft Plant, Gazi Aircraft Engine Plant and Ankara Wind Tunnel respectively. In addition to public investments, private entrepreneurs such as Vecihi Hürkuş and Nuri Demirağ made investments for the development of the country's aviation industry.
Benzer Tezler
- Türk hava sanayii tarihi (1912-1959)
The history of Turkish aeronautical industry (1912-1959)
CELAL KÜRŞAT KONUKÇU
- Türk havacılığı ve Kayseri uçak fabrikası
Turkish aviation and Kayseri airplane factory
SEZA OĞUZ ÇAK
Yüksek Lisans
Türkçe
2017
Savunma ve Savunma TeknolojileriYüzüncü Yıl ÜniversitesiTarih Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. MUZAFFER DENİZ
- Türkiye Cumhuriyeti'nde havacılık sanayiinin gelişimi: Resmi ve özel uçak imalatları üzerinden tarihsel bir değerlendirme (1925–1952)
Development of the aviation industry in the Republic of Türkiye: A historical evaluation of official and private aircraft manufacturing (1925-1952)
ALİ RIZA YEŞİLIRMAK
- Bir müteşebbis olarak Nuri Demirağ ve Howard Hughes
As an entrepreneur Nuri Demirağ and his development policies
VOLKAN AKTAŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Türk İnkılap TarihiYıldız Teknik ÜniversitesiAtatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ AHMET REŞAT SARAOĞLU
- Türk Hava Gücü'nün Türkiye Ortadoğu dış politikaları üzerine etkisi
Turkish-Air Force and Turkey and Middleast foreing politick effective
YUSUF ERGE
Yüksek Lisans
Türkçe
2002
Uluslararası İlişkilerMarmara ÜniversitesiSiyasi Tarih ve Uluslararası İlişkiler Ana Bilim Dalı
DOÇ.DR. UFUK GÜLSOY