Yetişkinlerde anormal hastalık davranışları ve yaşam kalitesi ile ilişkili faktörler: Sağlık kaygısı, kaygı duyarlılığı, sağlıkla ilgili işlevsel olmayan inançlar ve aleksitimi
Factors associated with abnormal illness behaviors and quality of life in adults: Health anxiety, anxiety sensitivity, health related dysfunctional beliefs and alexithymia
- Tez No: 520241
- Danışmanlar: PROF. DR. GÜLAY DİRİK
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Psikoloji, Psychology
- Anahtar Kelimeler: Anormal Hastalık Davranışları, Yaşam Kalitesi, Sağlık Kaygısı, Kaygı Duyarlılığı, Sağlıkla İlgili İşlevsel Olmayan İnançlar, Aleksitimi, Abnormal Illness Behaviors, Quality of Life, Health Anxiety, Anxiety Sensitivity, Health Related Dysfunctional Beliefs, Alexithymia
- Yıl: 2017
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Dokuz Eylül Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Psikoloji Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Psikoloji Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 179
Özet
Sağlık durumu ile ilişkili olan sağlık kaygısı, kişilerin pek çok davranışını etkilemekte ve yaşam kalitesini düşürmektedir. Benzer şekilde, sağlık kaygısını da çeşitli faktörler etkilemektedir. Bu nedenle bu çalışmanın temel amacı, yetişkinlerde anormal hastalık davranışları, yaşam kalitesi, sağlık kaygısı, kaygı duyarlılığı, sağlıkla ilgili işlevsel olmayan inançlar ve aleksitimi arasındaki ilişkileri sağlık kaygısının bilişsel davranışçı modeli ve literatür kapsamında incelemektir. Bu kapsamda birbiriyle bağlantılı iki ayrı çalışma yapılmıştır. İlk aşamada, Sağlık Bilişleri Anketi (SBA)'ni Türkçe'ye uyarlamak amacıyla bir pilot çalışma yapılmıştır. 343 katılımcıyla yürütülen bu çalışmada Sağlık Bilişleri Anketi'nin Türkçe formunun geçerlik ve güvenirlik değerlerinin iyi düzeyde olduğu görülmüştür. İkinci aşamada ise, yapılan ana çalışmada anormal hastalık davranışları, yaşam kalitesi, sağlık kaygısı, kaygı duyarlılığı, sağlıkla ilgili işlevsel olmayan inançlar ve aleksitimi arasındaki ilişkiler yol analizleri aracılığıyla incelenmiştir. 503 katılımcıyla yürütülen bu çalışmada, Hastalık Davranışını Değerlendirme Ölçeği (HaDDÖ), Dünya Sağlık Örgütü Yaşam Kalitesi Ölçeği Türkçe Ulusal Kısa Sürüm (WHOQOL-BREF TR), Sağlık Anksiyetesi Ölçeği-Kısa Form (SAÖ), Anksiyete Duyarlılığı İndeksi-3 (ADİ-3), Sağlık Bilişleri Anketi (SBA), ve Toronto Aleksitimi Ölçeği-20 Maddelik Form (TAÖ-20) veri toplama araçları olarak kullanılmıştır. Analiz sonuçlarına göre, sağlık kaygısının kaygı duyarlılığı, sağlıkla ilgili işlevsel olmayan inançlar, aleksitimi ve anormal hastalık davranışları ile pozitif; yaşam kalitesi ile negatif yönde ilişkili olduğu bulunmuştur. Kaygı duyarlılığı ve sağlıkla ilgili işlevsel olmayan inançların sağlık kaygısını yordadığı; sağlık kaygısının ise anormal hastalık davranışları ile yaşam kalitesini yordadığı belirlenmiştir. Ayrıca, kaygı duyarlılığı ve sağlıkla ilgili işlevsel olmayan inançların anormal hastalık davranışlarıyla pozitif; kaygı duyarlılığının yaşam kalitesi ile ise negatif yönde ilişkili olduğu bulunmuştur. Kaygı duyarlılığının anormal hastalık davranışları ve yaşam kalitesini yordadığı belirlenmiştir. Sağlık kaygısının, kaygı duyarlılığının anormal hastalık davranışları ile ilişkisinde kısmı aracılık; yaşam kalitesi ile ilişkisinde ise tam aracılık ettiği bulunmuştur. Aleksitiminin ise, yaşam kalitesiyle negatif yönde ilişkili olduğu ve doğrudan yaşam kalitesini yordadığı belirlenmiştir. Bulgular ilgili literatür ışığında tartışılmıştır.
Özet (Çeviri)
Health anxiety, which is related to health status, affects people's many behaviors and decreases quality of life. Likewise, health anxiety is affected by various factors. Therefore, the main aim of this study is to investigate the relationships between abnormal illness behaviors, quality of life, health anxiety, anxiety sensitivity, health related dysfunctional beliefs and alexithymia in adults within the scope of the cognitive behavioral model of health anxiety and the literature. In this context, two related but separate studies were conducted. In the first stage, a pilot study was done to do the Turkish adaptation of Health Cognitions Questionnaire (HCQ). In this study, which was conducted with 343 participants, it was seen that the Turkish form of the Health Cognitions Questionnaire had good reliability and validity values. In the second stage, which corresponds to the main study, the relationships between abnormal illness behaviors, quality of life, health anxiety, anxiety sensitivity, health related dysfunctional beliefs and alexithymia were investigated via path analyses. In this study, which was conducted with 503 participants, Scale for the Assessment of Illness Behaviour (SAIB), World Health Organization WHOQOL-BREF Quality of Life Assessment (WHOQOL-BREF), Health Anxiety Inventory-Short Version (SHAI), Anxiety Sensitivity Index-3 (ASI-3), Health Cognitions Questionnaire (HCQ), and The Twenty-Item Toronto Alexithymia Scale (TAS-20) were used for data collection. According to the results, health anxiety was found to have positive relationships with anxiety sensitivity, health related dysfunctional beliefs, alexithymia and abnormal illness behaviors; and negative relationship with quality of life. It was determined that anxiety sensitivity and health related dysfunctional beliefs predicted health anxiety; and health anxiety predicted abnormal illness behaviors and quality of life. In addition, anxiety sensitivity and health related dysfunctional beliefs were found to have positive relationship with abnormal illness behaviors; and anxiety sensitivity was found to have a negative relationship with quality of life. It was determined that anxiety sensitivity predicted abnormal illness behaviors and quality of life. It was found that health anxiety partially mediated the relationship between anxiety sensitivity and abnormal illness behavior; and fully mediated the relationship between anxiety sensitivity and quality of life. Additionally, it was determined that alexithymia was negatively related with quality of life and directly predicted quality of life. Results were discussed in the light of the relevant literature.
Benzer Tezler
- Akut myeloid lösemi tanılı olgularda yeni nesil dizileme'de myeloid panel analizi ile saptanan mutasyon profili, immunhistokimyasal belirteçler ve klinikopatolojik korelasyon değerlendirmeleri
Comparison of molecular analysis findings determined by new generation sequencing with immunhistochemical markers and clinicopathological parameters in acute myeloid leukemia
GÖKÇE SU CEYLAN
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2021
PatolojiAydın Adnan Menderes ÜniversitesiTıbbi Patoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. FÜRUZAN DÖGER
- İzmir'de İlkokul Öğrencilerinde Obezite Sıklığı ve Etkileyen Etmenlerin Belirlenmesi
Obesity prevalence and affecting factors in primary school students in İzmir
ELİF TUĞÇE TUNCA KÜÇÜKALİ
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2020
Çocuk Sağlığı ve HastalıklarıDokuz Eylül ÜniversitesiÇocuk Sağlığı ve Hastalıkları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ADEM AYDIN
- Medical image classification for disease prediction with the aid of machine learning approach
Başlık çevirisi yok
HAYDER SAADOON ABDALBAQI DHUHAIBAWI
Yüksek Lisans
İngilizce
2022
Elektrik ve Elektronik MühendisliğiAltınbaş ÜniversitesiElektrik ve Bilgisayar Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ MESUT ÇEVİK
- Yeni tanılı erişkin akut miyeloid lösemili hastalarda, hücre proliferasyonu, hücre farklılaşması ve apopitozis üzerine etkili uzun kodlamayan rna'ların araştırılması
Investigation of long non coding rnas effective on cell proliferation, cell differentiation and apoptosis in de novo adult patients with acute myeloid leukemia
EBRU GÖNCÜ
Doktora
Türkçe
2024
GenetikTrakya ÜniversitesiBiyoteknoloji ve Genetik Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. JÜLİDE TOZKIR
- Kistik fibrozis dışı bronşektazi olgularında pulmoner tele rehabilitasyonun etkinliği
Efficacy of pulmonary tele rehabilitation in NON-cystic fibrosis bronchiectasis cases
GÜLCAN ŞEN
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Fiziksel Tıp ve Rehabilitasyonİstanbul Aydın ÜniversitesiFizyoterapi ve Rehabilitasyon Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ DEMET BİÇKİ