Karar verme davranışının dinamik mouselabweb ile izlenmesi ve farklı değişkenler açısından incelenmesi: İş seçim kararı
Monitoring decision-making behavior with dynamic mouselabweb and examining it in terms of different variables: Choosing job
- Tez No: 521169
- Danışmanlar: DOÇ. DR. SEMRA ERPOLAT TAŞABAT
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: İstatistik, Statistics
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2018
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: İstatistik Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 175
Özet
Karar araştırmaları, yirminci yüzyılın ortalarında yaşadığı dönüşümle sadece karar vericiye sunulan bilgiler (girdi) ile verilen karar (çıktı) arasındaki ilişkiyi incelemek yerine kararın altında yatan bilişsel süreçleri ilgi odağının merkezi haline getirdi. Geliştirilen birçok süreç-izleme yöntemi ile birlikte dikkat, duygu, algı, bellek, karar verme gibi olguların bilişsel süreçlerle olan ilişkisi ortaya çıkarıldı ve bu konuda birçok ilerleme kaydedildi. Karar verme sürecini izleme yöntemlerinden biri olan MouselabWEB, en az iki seçeneğin ve en az iki kriterin olduğu bir karar görevinde kişilerin karar vermede kullandıkları bilgi-edinme stratejilerinin açığa çıkarılmasında yaygın kullanılan bir yöntemdir. Ücretsiz ve açık kaynak kodlu bir program olması araştırmacılar tarafından tercih edilen bir yöntem olmasını sağlarken bu avantajı sayesinde programa birçok yeni özellik kazandırılmıştır. Bu tez çalışmasında MouselabWEB programı geliştirilerek, karar görevinin seçeneklerini ve kriterlerini görüşmecilerin kendilerinin belirleyebileceği dinamik bir karar görevi hazırlanmıştır.“Dinamik MouselabWEB”olarak adlandırılan bu program farklı karar araştırmalarında kullanılabilir yapıdadır. Bu tez çalışmasındaki karar görevinin konusu iş seçimi olarak belirlenmiş ve üniversitelerin İstatistik Bölümü son sınıfında okuyan öğrencilerden dört iş arasından bir seçim yapmaları istenmiştir. Hazırlanan dinamik karar görevinin kişilerin karar davranışları üzerine etkisinin ölçülebilmesi için biri Dinamik MouselabWEB programında diğeri MouselabWEB programında olmak üzere iki karar görevi hazırlanmış ve bu iki karar görevindeki karar davranışları karşılaştırılmıştır. Araştırmaya toplam 52 öğrencileri katılmıştır. Dinamik MouselabWEB'de seçim yapan 34 kişi, MouselabWEB'de seçim yapan 18 kişi vardır. Süreç-izleme verilerinden birçok bağımlı değişken hesaplanmış ve bu değişkenlerin karar görevi gruplarındaki ortalamaları arasında fark olup olmadığı Bağımsız Gruplar t-testi ile test edilmiştir. Test sonuçları, kriter ve seçeneklerin kişiler tarafından belirlendiği dinamik karar görevinde kişilerin daha fazla bilgi edindiğini, karar verme sürelerinin daha uzun olduğunu, yani karar görevine daha yüksek oranda dahil olduklarını göstermiştir. Bağımlı değişkenler tek tek incelendikten sonra bağımlı değişkenlerin doğrusal bileşimi, yani karar davranışı açısından iki karar görevi grubunun farklı olup olmadığı Çok Değişkenli Varyans Analizi (MANOVA) ile analiz edilmiştir. Öncelikle varsayımların geçerliliği kontrol edilmiş ve MANOVA'ya dahil edilen bağımlı değişkenlere karar verilmiştir. MANOVA sonucunda iki karar görevi grubunun karar verme davranışı arasında istatistiksel olarak anlamlı farklılık olduğu bulgusuna ulaşılmıştır. Karar vermeyi etkilediği düşünülen cinsiyet, eğitim süresi, kararın zorluğu, iş tecrübesi, işe girme öngörüsü, kişilik tipi gibi bağımsız değişkenler iki karar grubunda ayrı ayrı ele alınmış ve değişkenlerin karar verme davranışlarını etkileyip etkilemediği araştırılmıştır. İş tecrübesi ve işe girme öngörüsünün, karar davranışını belirlemekte kullanılan bazı bağımlı değişkenler üzerinde etkili olduğu belirlenmiş, ancak diğer değişkenler açısından karar davranışında herhangi bir fark tespit edilmemiştir. Daha büyük örneklem ile bu değişkenler açısından karar davranışlarının yeniden karşılaştırılması uygundur.
Özet (Çeviri)
Decision research has faced many paradigm shifts during the twentieth century and owing to the fact that these shifts it has centered the cognitive processes which underlie the decision-making. Several process-tracing methods have helped researchers to explain the relationship between these cognitive processes and phenomenons such as attention, emotion, perception, memory, decision-making. MouselabWEB is one of the process-tracing method that presents a desicion task which has at least two alternatives and at least two attributes to decision-makers and it is widely used to distinguish information-acquisition strategies that is used by decision-makers. Since it is free and open source it is used by many researchers and because of this advantage researchers have brought many new features to the program. In this thesis, MouselabWEB was developed and a dynamic decision task was prepared which enable participants to determine the alternatives and attributes of the decision task. This program is called“Dinamik MouselabWEB”can be used in many different decision making researches. The decision task of this thesis was chosen as job choice and senior students of university in Statistics were asked to choose one job among the four jobs. In order to measure the effect of the dynamic decision task on the decision making behavior, two decision tasks were prepared, one with Dynamic MouselabWEB program and one with MouselabWEB program and decision making behavior of these two decision tasks was compared. 52 senior students participated the research. There are 34 people who chose a job in the Dynamic MouselabWEB's decision task and there are 18 people who chose a job in the MouselabWEB's decision task. Several dependent variables were prapared from process-tracing data and Independent Samples t-test was used to determine whether there is a difference between the means of the decision task groups. Test results have shown that people in the dynamic decision task, where the criteria and options are determined by participants, are informed more and their decision times are longer, in other words they are involved to the decision task at a higher level. After examining the dependent variables one by one, it was examined by Multivariate Analysis of Variance (MANOVA) whether the two decision task groups differ in terms of linear composition of dependent variables, namely decision behavior. After testing the validity of the assumptions, dependent variables included in MANOVA were decided, and it found that there is a statistically significant difference between the decision making behavior of the two decision task groups. Independent variables such as difficulty of judgment, gender, duration of education, work experience, insight of starting to the job, personality type were considered separately in two decision-making groups and were examined whether they affected decision-making behaviors.“Work experience”and“Insight of starting to the job”have effect on some dependent variables which used to determining decision behavior, but no difference was found on decision behavior in terms of other variables. Since the sample sizes are small, it is highly recommended to make these comparison with larger samples.
Benzer Tezler
- Yöneticilerin karar verme tarzları ile kişilik özellikleri ve örgüt kültürü etkileşimi: İstanbul'daki tekstil işletmelerinde bir araştırma
Interaction of managers' decision-making styles with personality traits and organizational culture: A research on textile enterprises in Istanbul
ÜMİT ÖZÜREN
- HEXACO ve Karanlık Üçlü kişilik özelliklerinin etiksel karar verme davranışına etkisi: Varyans tabanlı yapısal eşitlik modellemesi ile muhasebe meslek mensupları üzerine bir araştırma
The effect of HEXACO and Dark Triad personality traits on ethical decision-making behavior: A study on professional accountants with variance-based structural equation modeling
BAYRAM ERKİN AY
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
İşletmeBurdur Mehmet Akif Ersoy ÜniversitesiMuhasebe ve Finansal Yönetim Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. FERHAT BİTLİSLİ
- Development of a dynamic strategy map incorporating scenario analysis and system dynamics: A simulation test on an international construction company
Senaryo analizi ve sistem dinamiği kullanIlarak dinamik bir strateji haritasının geliştirilmesi: Uluslararası bir inşaat şirketinde simülasyon testi
AÇELYA ECEM YILDIZ
Doktora
İngilizce
2018
İnşaat MühendisliğiOrta Doğu Teknik Üniversitesiİnşaat Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. İREM DİKMEN TOKER
- Optimization of water usage in hydroelectric power plant
Hidroelektrik santralinde su kullanımının optimizasyonu
GÜLBİN GÜLBAHAR
Yüksek Lisans
İngilizce
2017
Endüstri ve Endüstri MühendisliğiBahçeşehir ÜniversitesiEndüstri Mühendisliği Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. ETHEM ÇANAKOĞLU
- Dynamic stability analysis and parametric investigation of nonlinear friction-induced vibrations on a mass-sliding belt experiment
Kütle-kayar bant deney sisteminde doğrusal olmayan sürtünme kaynaklı titreşimlerin dinamik kararlılık analizi ve parametrik incelenmesi
AKİF YAVUZ
Doktora
İngilizce
2023
Makine Mühendisliğiİstanbul Teknik ÜniversitesiMakine Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. OSMAN TAHA ŞEN