Ayaş Karakaya geleneksel mimarisinin korunması bağlamında kentsel tasarım rehberi önerisi
An urban design guide proposal within the context of conservation of Ayas Karakaya traditional architecture
- Tez No: 521774
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ TÜLAY ÇOBANCAOĞLU
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Mimarlık, Architecture
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2018
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Mimarlık Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Restorasyon-Tarihi Çevre Değerlendirilmesi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 344
Özet
Geçmişten günümüze ulaşan kentler; sadece mimari yapıları, fiziki özelliklerinin oluşturmuş olduğu peyzaj ile değil yemek, müzik, el sanatları ya da folklorik ögeler gibi sosyal özellikleri ile birlikte değerlendirildiğinde algılanabilmektedir. Kenti oluşturan tüm fiziki, sosyal, tarihi, sanatsal ögeler beraber ele alındığında gerçek bir koruma yaklaşımı oluşturulabilir. Bu sebeple kentsel karaktere dair her unsuru değerlendiren kentsel tasarım rehberleri tarihi alanlarda koruma yaklaşımı ve vizyonu oluşturmada yararlı araçlar olabilmektedir. Bu tez çalışmasında bu perspektif üzerinden ilçe merkezinde bulunan tarihi yerleşiminin yanı sıra köylerinde var olan kırsal karakteriyle farklı tarihi, kültürel ve doğal değerleri bulunan Ayaş İlçesi için merkezinde bulunan tarihi alanın koruma vizyonunu ortaya koymak ve koruyarak gelişmesini sağlamak amacıyla bir kentsel tasarım rehberi önerisi getirilmektedir. Ankara'ya 58km uzaklıkta bulunan Ayaş ilçesi, birçok topluluğa ev sahipliği yapmış oldukça köklü bir geçmişi olan bir ilçedir. İlk olarak Selçuklular döneminde vadiyi görecek şekilde Kumludoruk Tepesi eteklerine kurulmaya başlayan şehir Osmanlılar döneminde vadiye inerek Ayaş Nehri etrafına yayılmıştır. Bugünde bu iki yerleşim harap durumda olan tarihi yapıları ile tarihi kimliğini yansıtacak şekilde ayakta durmaktadır. Sadece tarihi yapılarının çokluğuyla değil; Tarihi İpek Yolu üzerinde bulunması, ahilik teşkilatının ilçede kuvvetli olması, birçok ulema, müderris ve evliya gibi tarihi şahsiyetin ilçede yaşamış olması gibi unsurlarından dolayı Ayaş'ın geçmişinde bir şehir kültürüne sahip olduğu anlaşılmaktadır. Tarihi ve turistik bir alan olan Beypazarı yolu üzerinde bulunan Ayaş, oldukça turist çeken Beypazarı'nın tarihi ve kültürel değerlerine sahip ve Ankara şehir merkezine daha yakın olmasına rağmen gereken önemi görememiştir. Uygulama anlamında gerekli çalışmalar yapılmamış olan ilçede akademik anlamda da yapılmış çok az çalışma bulunmaktadır. Bu tez çalışması tüm bu unsurları değerlendirerek Ayaş'ın korunması gereken kültürel değerlerini koruyarak geliştirilmesi vizyonu üzerine bir kentsel tasarım rehberi önerisi geliştirmektedir. Bu tez çalışması sekiz bölümden oluşmaktadır. Çalışmanın ilk bölümünde çalışmanın amacı, kapsamı ve yönteminin açıklandığı Giriş bölümüne yer verilmiştir. İkinci bölümünde;“tarihi alanlarda koruma kavramı”tartışılarak bu kavramın tarihi süreç içerisinde anlamının nasıl geliştiği ve genişlediği açıklanmıştır. Üçüncü bölümde:“kentsel tasarım rehberi kavramı”ve rehberlerin nasıl bir süreçle geliştirildiği aktarılmıştır. Bu bağlamda kentsel tasarım rehberinin mevzuattaki yerinin yanı sıra hazırlanması için geliştirilen yöntemler tartışılarak bu çalışma için kullanılacak olan yöntem açıklanmıştır. Tezin dördüncü, beşinci ve altıncı başlığı altında çalışmanın konusu olan Ayaş bölgesinin analizlerine yer verilmiştir. Dördüncü bölümde Ayaş'ın geniş bir perspektif üzerinden algılayabilmek için kentsel politikalar ve üst ölçek planlarındaki yeri incelenmiştir. Bu kapsamda Kalkınma, Strateji ve Turizm Planları incelenerek üst bir perspektiften Ayaş'ın ülkenin kalkınma ve şehirleşme hedefinde nerede yer aldığı açıklanmıştır. Ardından beşinci bölümde; ilçe ölçeğine inilerek ilçenin genel yapısı analiz edilmiştir. Bu bağlamda Ayaş ilçesinin konum, sınırları, coğrafi özellikleri ve teknik özellikleri gibi fiziksel özellikleri ile sosyal özellikleri ve turizm potansiyeli yaratan kültürel, mimari ve doğal verileri incelenmiştir. Tezin altıncı bölümünde ilçe merkezine odaklanarak daha küçük bir ölçekte Ayaş'ın geleneksel ve yeni yerleşim dokusu analiz edilmiş ardından seçilen örneklem alan olan Karakaya Mevkiinin detaylı yerleşim analizi ile geleneksel mimari özellikleri incelenmiştir. Tezin yedinci bölümünde; öncelikle önceki bölümlerde analiz edilmiş tüm veriler kentsel tasarım rehberi vizyonu oluşturabilmek adına sentezlenmiş ve bir SWOT analizi yapılmıştır. Ayaş'ın güçlü ve zayıf yönleri değerlendirilmiş ve fırsatları ile tehditleri belirlenmiştir. Bu çalışma sonucunda hazırlanacak olan kentsel tasarım rehberinin vizyonu oluşturulmuştur. Ardından öneri kentsel tasarım rehberi ile koruma amaçlı öneriler oluşturulmuş ve Ayaş'ın kentleşme politikası için öneriler oluşturulmuştur. Bu kapsamda Ayaş için bir kentleşme eylem planı çalışması da öngörülmüştür. Tezin son bölümünde tüm çalışmanın değerlendirmesinin yapıldığı tezin sonuç bölümüne yer verilmiştir.
Özet (Çeviri)
Cities that have survived from past to present; can be understood when they are handled not only with their architectural structures but also with their social features such as food, music, handicrafts or folkloric elements. A real conservation approach can be created when all the physical, social, historical and artistic elements that form the city are considered together. For this reason, urban design guides that assess every aspect of the urban character can be effective tools for the conservation of historical sites. In this thesis, Ayaş district, which has a large historical site in its center, is taken into consideration from this point of view. The conservation problems of Ayaş are covered with all elements of the district and a vision of conservation is prepared by means of an urban design guide. Ayaş, which is 58 km from Ankara, is a district with a long-standing history and has hosted many communities. The city, which firstly started to be established on the foothills of Kumludoruk Hill during the Seljuk period, spread around the Ayaş River during the Ottoman period. Today, these two settlements are standing in a way that reflects their historical identity with their ruined historical buildings. Not only because of the great number of its historical buildings; the presence on the Historic Silk Road and the fact that important people lived in the district throughout the history have also strengthened the urban identity of Ayaş. There is limited number of studies in the academic field about the district where necessary works have not been done in terms of implementation. In the thesis study, Ayaş's inventory analysis is done at Karakaya Site. The structures in this area are documented. Then an urban design guide is prepared to create an integrated conservation approach. This thesis consists of eight chapters. In the first chapter; the purpose, the scope and method of thesis are explained in the introduction. In the second chapter;“The concept of conservation in historical sites”is discussed and how this concept evolved over time is explained. In the third chapter:“The concept of urban design guide”is explained. In this context, the place of urban design guide in the legislation and methods of preparing urban design guides are examined. The analyses of the Ayaş, which is the subject of study, are presented under the fourth, fifth and sixth chapters of the thesis. In the fourth chapter, Ayaş's place in urban policies and upper scale plans are examined in order to be able to perceive it from a broad perspective. Within this scope, Development, Strategy and Tourism Plans are examined and from an upper perspective it is explained that where Ayas is located in the development and urbanization targets of the country. Then in the fifth chapter; the general structure of the district is analyzed. In this context, Ayaş's physical characteristics such as location, boundaries, geographical and technical features and social characteristics such as cultural, architectural and natural values that create tourism potential are examined. In the sixth chapter of the thesis, detailed settlement analysis and traditional architectural characteristics of Karakaya Site which is selected as the sample is examined. In the seventh chapter; SWOT analysis is done. Ayaş's strengths and weaknesses are evaluated and their opportunities and threats are determined. The vision of the urban design guide to be prepared as a result of this work is established. Subsequently, proposal of the urban design guide for conservation is prepared and suggestions are made for Ayaş's urbanization policy. In this context, an urbanization action plan for Ayaş is predicted. In the last chapter of the thesis, the conclusion of the thesis is presented where the evaluation of the whole study is done.
Benzer Tezler
- Ayaş (Ankara) Karakaya ve Ilıcaköy sıcaksularının hidrojeoloji incelemesi
Hydrogeological investigation of Ayaş (Ankara) Karakaya and Ilıcaköy hotwaters
AYŞEGÜL EMİNE ÇETİN
Yüksek Lisans
Türkçe
2006
Jeoloji MühendisliğiHacettepe ÜniversitesiJeoloji Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ŞAKİR ŞİMŞEK
- Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi yonca ekim alanlarında görülen önemli hastalıkların belirlenmesi
Determination of the important alfalfa diseases occurring in the alfalfa growing areas of the Faculty Agriculture of Ankara University
MİHRACE ÇİĞDEM ONAR
- Bazı arpa çeşitlerinin arpa çizgili yaprak lekesi etmeni drechslera graminea (Rab.) Shoem.'ya karşı reaksiyonlarının belirlenmesi
Assesment of the reactions of some Turkish barley cultivars to drechslera graminea (Rab.) Shoem.'ya the causal agent of barley stripe
CANAN ULUS
- Ayaş yöresi kanaviçe işlemeleri üzerine bir araştırma ve çeşitli yöresel yöresel dokumlarla yeni tasarımlar
Başlık çevirisi yok
SEMRA ARSLANOĞLU
Sanatta Yeterlik
Türkçe
1999
El SanatlarıGazi ÜniversitesiEl Sanatları Eğitimi Ana Sanat Dalı
PROF. TEVHİDE ÖZBAĞI
- Ayaş (Ankara) koşullarında elma armut ve ayva fidanı üretiminde ilkbahar sürgün ve sonbahar durgun göz aşılarının karşılaştırılması
Başlık çevirisi yok
DİLEK ERDİN ELİVAR
Yüksek Lisans
Türkçe
1998
ZiraatAnkara ÜniversitesiBahçe Bitkileri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. HATİCE DUMANOĞLU