Malül gazilerin psikososyal süreçleri ve baş etme kaynakları: Bir gömülü teori çalışması
Psychosocial process and coping resources of disabled war veterans: A grounded theory study
- Tez No: 522663
- Danışmanlar: PROF. DR. AHMET ŞİRİN
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Eğitim ve Öğretim, Psikoloji, Education and Training, Psychology
- Anahtar Kelimeler: Malül gazi, travma, psikososyal süreç, yabancılaşma, baş etme kaynakları, gömülü teori, Disabled war veteran, trauma, psychosocial process, alienation, coping resources, grounded theory
- Yıl: 2018
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Marmara Üniversitesi
- Enstitü: Eğitim Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Eğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Rehberlik ve Psikolojik Danışmanlık Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 373
Özet
Bu araştırmanın amacı, terörle mücadele sürecinde yaralanan, organ ve/veya işlev kaybı yaşayan malül gazilerin hangi psikososyal süreçleri deneyimlediklerinin, bu süreçlerde yaşadıkları güçlüklerin ve baş etme kaynaklarının incelenmesidir. Bu amaçla çalışmada nitel araştırma desenlerinden gömülü teori deseni kullanılmıştır. Araştırmada katılımcıların belirlenmesinde kartopu örnekleme yöntemi ve katılımcı sayısının belirlenmesinde ise kuramsal örnekleme yöntemi kullanılmış ve yaşları 30 ile 51 arasında değişen 20 malül gazi ile derinlemesine görüşmeler yapılmıştır. Araştırmanın verileri yapılandırılmamış ve yarı yapılandırılmış görüşmelerle toplanmış ve bu görüşmelerde veri toplama aracı olarak, araştırmacı tarafından geliştirilen“Görüşme Soru Listesi”kullanılmıştır. Verilerin çözümlenmesinde“MAXQDA 12”nitel veri analiz bilgisayar programından yararlanılmış ve gömülü teorinin veri çözümleme aşamaları takip edilmiştir. Veriler açık, eksen ve seçici kodlamaya göre çözümlenmiş ve kategoriler oluşturulmuştur. Araştırma sonucunda malül gazilerin psikososyal süreçleri ve baş etme kaynaklarını ortaya koyan Malül Gazilik Deneyimi“o an- ölümün kıyısından dönmek”,“tedavi süreci”,“gerçek hayata dönüş- uyum sorunları”,“kabullenme ve hayata tutunma”süreçleri çerçevesinde açıklanmıştır. O An- Ölümün Kıyısından Dönmek süreci travma yaşantısı, travmaya duygusal tepkiler, süreçle baş etme ve zaman karşı yarış temalarında; Tedavi Süreci yıpratıcı tedaci, kaybı kabullenememe-duygusal tepkiler ve süreci kolaylaştıran dinamikler temalarında; Gerçek Hayata Dönüş-Uyum Sorunları süreci travmanın psikolojik izleri, engellenme, toplumsal onay görmeme ve yabancılaşma temalarında; Kabullenme ve Hayata Tutunma süreci ise iç destek kaynakları, dış destek kaynakları ve yeni yaşama uyum temalarında açıklanmıştır. Organ ve işlev kayıpları ve travma yaşantıları ile evlerine dönen malül gaziler, sivil hayatta travmanın psikolojik izleri, psikososyal yaşama katılımda engellenme ve toplumsal onay görmeme gibi çeşitli uyum sorunlarıyla karşılaştıkları için kendilerine ve geleceğe dair umutlarını yitirerek karamsarlığa düşmekte ve mutsuz olmaktadırlar. Baş etme ve destek kaynakları güçlü olmayan malül gazilerin öfke/tepkisellik ve kendini soyutlama gibi olumsuz baş etme yollarına başvurdukları için uyum sorunlarının üstesinden gelemedikleri ve böylece kendilerine ve topluma karşı yabancılaştıkları anlaşılmıştır. Ancak olumlu kişilik, manevi baş etme ve deneyimi anlamlandırma gibi iç destek kaynakları; devlet güvencesi, aile desteği, diğer malül gazilerle birliktelik, sosyal çevre desteği ve profesyonel psikolojik destek gibi dış destek kaynakları sayesinde travma ve kayıp deneyimlerini kabullenerek hayata tutunan malül gaziler, değişen yaşam koşulları karşısında diğer insanlara ihtiyaç duymadan bağımsız yaşayabilmekte, yaşamlarında bir rutin oluşturarak hayatlarını düzene sokmakta ve topluma katılarak sosyalleşmektedirler. Ayrıca fiziksel, psikolojik ve sosyoekonomik açıdan çok zorlu deneyimler yaşayan ve destek kaynakları sayesinde bu güçlüklerin üstesinden gelebilen malül gazilerin yaşamları, kendini algılama biçimleri ve gelecek algıları başlarda olumsuz yönde etkilense de malül gazilik deneyiminin gazilerin kişiliklerini ve yaşamlarını olumlu yönde etkilediği anlaşılmıştır.
Özet (Çeviri)
The aim of this study is to explore the psychosocial processes experienced by disabled war veterans who've been injured or experienced loss of organ and/or function during the fight against terrorist and the difficulties they have during these processes and coping resources they use. For this purpose, grounded theory, which is one of the qualitative research designs, was used in the research. In the study, snowball sampling method and theoretical sampling method were used respectively for determining the participants and the number of the participants and in-depth interviews were conducted with 20 disabled veterans between the ages of 30 and 51. The data of the study were collected by unstructured and semi-structured interviews and the“Interview Question List”was used as data collection tool which was developed by the researcher. In the analysis of the data,“MAXQDA 12”qualitative data analysis computer program was utilized and the data analysis steps of the grounded theory were followed. The data were analyzed according to open, axial and selective coding and categories were created accordingly. As a result of the study, the Experience of Being Disabled War Veteran, which reveals the psychosocial processes and coping resources, is explained in the framework of“that moment- returning from the threshold of of death”,“treatment process”,“returning to real life-adaptation problems”,“acceptance and holding on to the life”processes. The process of“that moment- returning from the threshold of of death”is explained in the trauma experience, emotional reactions to trauma, coping with the process, and competing against time;“treatment process”is explained in exhaustive treatment, inability to accept the loss – emotional reactions and process-facilititaing dynamics;“returning to real life-adaptation problems ”is explained in the psychological traces of the trauma, inhibition, social disapproval and alienation themes; and“acceptance and holding on to the life”is explained in internal support resources, external support resources and adaptation to new life themes. Because disabled war veterans who returned their homes with loss of organ/function and traumatic experiences run into various adaptation problems in their civilian lives such as psychological traces of trauma, inhibition from participating in the psychosocial life and social disapproval, they lose their hopes for themselves and future, descend into pessimism and become unhappy. Since disabled veterans who does not have strong coping and support resources turn to negative coping methods such as anger/reactivity and self-isolation, it has been understood that they cannot overcome adaptation problems and therefore become alienated from themselves and the society. However, war-wounded soldiers accept their experiences of trauma and loss and hold on to life thanks to internal support resources such as positive personality, spiritual coping and making sense of experience; and external support resources such as state guarantee, family support, spending time with other disabled veterans, social support and professional psychological support. Thus, disabled veterans can live independently in the face of changing living conditions without the need of other people, they organize their lives by establishing a routine in their lives and socialize by participating in the society. Furthermore; it was understood that the Experience of Being Disabled War Veteran influenced the personalities and lives of disabled veterans positively even though the self-perceptions, future perceptions and lives of disabled war veterans, who experienced tough physical, psychological and socioeconomic situations and overcame those difficulties through support resources, were affected negatively at the beginning.
Benzer Tezler
- Posttravmatik stres bozukluğu (PTSB) tanısı almış malûl gazi asker ve eşlerinin travma deneyimleri ve aile dayanıklılığı
Trauma experiences and family resilience of mentally handicapped veterans and their spouses diagnosed with posttraumatic stress disorder (PTSD)
FİLİZ ER
Doktora
Türkçe
2022
Sosyal HizmetlerAnkara ÜniversitesiSosyal Hizmetler Ana Bilim Dalı
PROF. DR. VELİ DUYAN
- Olağanüstü Hal Bölgesinde askerlik yapan ve organ kaybı yaşayan malul gazilerin psikososyal tepkilerinin incelenmesi
The Study of veterans psychosocial reactions who did their military service in the battle areas have extremity losses
SEVİNÇ YEŞİLKANAT
Yüksek Lisans
Türkçe
1999
HemşirelikDokuz Eylül ÜniversitesiHemşirelik Ana Bilim Dalı
PROF.DR. AYŞE ÖZCAN
PROF.DR. ZUHAL BAHAR
- Malulen gazi olma durumu ile aile sisteminin etkileşimi: Türkiye Harp Malulü Gaziler, Şehit Dul ve Yetimleri derneği örneği
The interaction of the family system with the state of being a invalid veteran: An Example of the Turkish War Veterans, Martyr Widows and Orphans Association
TUĞÇE UĞURLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
Sosyal HizmetGümüşhane ÜniversitesiSosyal Hizmet Yönetimi Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ AYŞİN ÇETİNKAYA BÜYÜKBODUR
- Malul terör gazilerinin sosyal destek ve yaşam kalitesinin değerlendirilmesi
Evaluation of social support and quality of life in disabled terror veterans
MEHMET BAŞCILLAR
Yüksek Lisans
Türkçe
2017
PsikolojiHacettepe ÜniversitesiSosyal Hizmet Ana Bilim Dalı
PROF. DR. KASIM KARATAŞ
- Malül gazilerin yeti yitimi, aile dayanıklılığı ve yaşam doyumlarının incelenmesi
Investigation of disability, family resilience and life satisaction of disabled veterans
FATMA PEKER
Doktora
Türkçe
2022
Sosyal HizmetAnkara Yıldırım Beyazıt ÜniversitesiKlinik Odaklı Sosyal Hizmet Bilim Dalı
PROF. DR. CENGİZ ÖZBESLER