Coordination, commitment and contract enforceability in the ottoman empire: The case of iltizam and malikane contracts with game theoretic assessment
Osmanlı İmparatorluğu'nda koordinasyon, taahhüt ve kontratların uygulanabilirliği: Oyun teorisi ile iltizam ve malikane sözleşmelerinin değerlendirilmesi
- Tez No: 524561
- Danışmanlar: PROF. DR. FUAT OĞUZ
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Ekonomi, Tarih, Economics, History
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2018
- Dil: İngilizce
- Üniversite: Ankara Yıldırım Beyazıt Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: İktisat Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 180
Özet
Son yıllarda, iktisat tarihi literatüründe kurumların uzun dönemli iktisadi büyüme ve kalkınma üzerindeki etkileri sıklıkla araştırılmaktadır. Erken modern dönem içerisinde gerek Avrupa toplumları gerekse de Osmanlı İmparatorluğu'nda artan savaş maliyetleri, gelişen teknoloji, değişen iktisadi ve politik yapıların etkileri ile para ekonomisine doğru geçiş hızlanmıştır. Bu geçiş sürecinde de devletlerin temel amacı kısa vadede gelirlerini en yüksek düzeye çıkarmak olmuştur. Devletlerin bu amacı gerçekleştirmek için başvurdukları en önemli kurumsal yapılar ise ademi merkeziyetçi sistemler içerisinde oluşturulmuştur. Fakat her toplum kendi resmi ve resmi olmayan kuralları içerisinde bu ademi merkeziyetçi sistemleri kurmuştur. Bir başka deyişle, Osmanlı İmparatorluğu'nun gerileme dönemi olarak iddia edilen ademi merkeziyetçi kurumlara dayalı“ayanlık”dönemi aslında farklı şekillerde İngiltere, Fransa, Belçika ve Hollanda gibi ülkelerde de ortaya çıkmış ve uzun süre varlıklarını devam ettirmişlerdir. Bu projenin amacı, Batı Avrupa ve Osmanlı İmparatorluğu'nda ortaya çıkan ademi merkeziyetçi kurumları karşılaştırmalı bir perspektif ile analiz etmektir. Bu analizin gerçekleştirilmesi için oyun teorisi yaklaşımına başvurulacaktır. Bir başka deyişle, analiz çerçevesinde devlet ile vekilleri arasındaki ilişkiler üzerinden modellemeler ile sarih bir analiz hedeflenmektedir. Batı Avrupa toplumlarında krallar özellikle vergi gelirlerinin en üst düzeye çıkması için“lord”olarak adlandırılan vekiller ile pazarlık etmektedirler. Bu pazarlıklar büyük oranda devletin vergi toplama haklarını başka gruplara transfer etmesi üzerine kurulmuştur. Benzer şekilde, Osmanlı İmparatorluğu'nda da devlet olarak tanımlanan sultan ve yöneticileri ile“mültezim”olarak adlandırılan yerel vekiller arasında vergi toplama hakları ile ilgili sözleşmeler ortaya çıkmıştır. Bu sözleşmelerin ortaya çıkışı, Osmanlı İmparatorluğu içerisinde etkin bir kurum olan“tımar”sisteminin yeni bir kuruma dönüştürülmesi ile gerçekleşmiştir. İltizam ve malikane kurumları içerisinde ortaya çıkan bu sözleşmeler Osmanlı İmparatorluğu'nda devletin vergi toplama haklarını vekillere belirli bir ödeme karşılığında transfer etmesi olarak tanımlanmaktadır. Bu sözleşmeler, açık artırma sistemi içerisinde en yüksek vergi ödeme taahhüdünü veren mültezim ile kurulmaktadır. Batı toplumlarından farklı olarak, iltizam ve malikane sözleşmeleri farklı kurumsal yapılara sahiptir. Osmanlı İmparatorluğu'nda özellikle mülkiyet hakları kesin bir şekilde devlete aittir. Devletin temel hedefi, sözleşmeler kapsamında bulunan yerel üreticileri vekillerin olası baskılarından korumaktır. Diğer taraftan, Avrupa Devletleri mülkiyet haklarını lord sınıfına transfer etmiştir. Her iki kurumsal yapı kendi kuralları içerisinde farklı işlem maliyetlerinin doğmasına sebep olmuştur. Bu işlem maliyetlerinin azaltılması için ortaya çıkan kurumsal yapılar ise devletlerin uzun dönemli iktisadi performanslarının en önemli belirleyicisi olarak ortaya çıkmıştır. Özellikle, Osmanlı İmparatorluğu'nda devlet, mültezimlerin kendisine karşı ortak eylem düzenlememeleri adına bu grupların organize olmasını kurumsal yapı içerisinde başarılı bir şekilde engellemiştir. Diğer taraftan, Avrupa toplumlarında ise organize olan lord sınıfları krallar üzerinde önemli kısıtlayıcı uygulamaların doğmasını sağlamışlardır. Bu proje, Osmanlı İmparatorluğu'nda ortaya çıkan iltizam ve malikane sözleşmelerini oyun teorisi üzerinden analiz ederek, uzun dönemli sonuç matrislerini ilk defa oluşturmayı amaçlamaktadır. Bu amaca ulaşmak adına, bu projede Osmanlı arşivlerinden elde edilen sözleşmeler ve mahkeme kayıtlarına başvurulmuş ve elde edilen veriler ışığında dinamik modeller oluşturulmuştur.
Özet (Çeviri)
The main purpose of this thesis is to analyze the institutional structure of the Ottoman Empire from the middle of the 16th century to the end of the 18th century. The iltizam (tax-farming) institution forms the basis of the analysis. Tax-farming contracts generate the main mechanism of the institutional structure. The timar institution is returned into the tax-farming farming institution due to the exogenous and endogenous causes. While the changing military technology, long-distance campaigns, and new commercial routes form exogenous causes, the perceptions of contracting parties generate endogenous causes which emerge from changing rules within the institutional structure. The main aim of each state is to maximize its revenues by creating institutional mechanisms. The Ottoman Empire employs decentralized institutions to minimize increasing costs of exogenous and endogenous causes as in other Western Europe societies. Decentralized institutions are developed in other societies as well as in the Ottoman Empire. Each society develops different mechanisms under its institutional structure. These different mechanisms cause different economic performances. Decentralized institutions bring the economic and political problems out throughout history in societies. Some societies achieve to solve these problems earlier than others with their different institutional mechanisms. The Ottoman Empire faces the similar problems under its institutional structure and changes its institutions in order to increase its revenues. In the short-run, the Ottoman Empire achieves to increase its revenues. On the other hand, this thesis analyzes the long-run outcome(s) and equilibrium(s) of the institutional structure in the Ottoman Empire for the first time. The game-theoretical perspective presents a deeper analysis of the contractual relations within the tax-farming and life-time tax-farming contracts. More than 400 contracts and registers are used in order to realize this analysis. According to these contracts, the Ottoman Empire faces coordination, commitment and contract enforcement problems as in other Western Europe societies. The Ottoman Empire develops different institutional mechanisms -self-enforcing and third-party- in order to solve these problems, and this thesis analyzes these institutional mechanisms with a game-theoretical perspective to understand emerged outcome(s) and equilibrium(s) in the long-run. These outcome(s) and equilibrium(s) determine the economic performance of the Ottoman Empire until the end of the 18th century.
Benzer Tezler
- A simulation-based decision support tool for economical materials management system in the construction industry
İnşaat sektöründe ekonomik malzeme yönetim sisteminin seçimi için simulasyon tabanlı karar destek modeli
GÜL POLAT
Doktora
İngilizce
2005
İnşaat Mühendisliğiİstanbul Teknik ÜniversitesiMakine Mühendisliği Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. MEHMET UĞUR MÜNGEN
PROF. DR. DAVİD ARDİTİ
- İnsan kaynakları fonksiyonlarında dış kaynak kullanımının başarısına ortaklık kalitesinin etkisi
Effect of partnership quality on success of human resources functions outsourcing
MUSTAFA FİKRET ATEŞ
- Akreditifte blokzinciri ve akıllı sözleşmelerin uygulanabilirliğinin hukuki açıdan değerlendirilmesi
Legal assessments of applicability of blockchain and smart contracts in the letter of credit
ZEYNEP ÖZKAN
- Designing quantity discount contracts for apparel supply chain
Giyim tedarik zinciri için miktar indirim kontratlarının tasarımı
İLKE ELCİL AYDIN
Yüksek Lisans
İngilizce
2004
Endüstri ve Endüstri MühendisliğiBoğaziçi ÜniversitesiEndüstri Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. TANER BİLGİÇ
- Değişim mühendisliği
Başlık çevirisi yok
ESRA SEZGİN
Yüksek Lisans
Türkçe
1996
Endüstri ve Endüstri Mühendisliğiİstanbul Teknik ÜniversitesiDOÇ.DR. MEHMET TANYAŞ