Romantik ve sembolist şiirde sinestezi: Edebi metinleri duyulardan hareketle bir okuma denemesi
Synesthesia in romantic and symbolist poetry: A preliminary study on analyzing literary texts through senses
- Tez No: 525741
- Danışmanlar: PROF. DR. MEDİNE SİVRİ
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Karşılaştırmalı Edebiyat, Comparative Literature
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2018
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Eskişehir Osmangazi Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Karşılaştırmalı Edebiyat Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 243
Özet
Geçmişten günümüze sinestezi, bilimsel ve sanatsal çalışmaların ilgi alanına giren bir fenomen olarak önemli bir yere sahiptir. En genel tanımıyla, bir duyunun başka bir duyu izlenimi uyandırması ya da duyular arası aktarım olarak ifade edilen bu fenomen, tarihsel süreç içerisinde, çeşitli disiplinler çerçevesinde yeniden yorumlanarak anlam bakımından zenginleşir. Edebiyat açısından ele alındığında ise bu zenginliğin farklı boyutlar kazandığı görülür. Sinestezi, yalnızca duyular arası ilişkileri değil, duyuların niteliklerini de ele alır ve duyulardan hareketle, fiziksel evrenden tinsel evrene yönelme eğilimini kendine özgü bir biçimde dile getirir. Bu çalışmada sinestezinin genelde sanat, özelde edebiyat açısından yansımalarına odaklanılacak ve duyular hareket noktası olarak ele alınacaktır. Duyular arası ilişkiler kadar duyuların nitelikleri ve farklı boyutlar kazanarak anlam evrenlerini aşma eğilimleri de son derece önemlidir. Romantik ve sembolist şiirde duyular aracılığıyla yeniden yaratılan dünyalar, fenomenolojik ve bilişsel çerçevede ele alınarak belirli bir şairin dil ve duyular arasında kurduğu ilişkinin niteliği değerlendirilecek, böylece, bilinç ve duygudurumları arasındaki bağlantılar açığa çıkarılacaktır. Bu bağlamda oluşturulacak sentez yaklaşım ile duyulardan hareketle bir okuma denemesinin gerçekleştirilip gerçekleştirilemeyeceği sorgulanacaktır. Ülkemizde edebiyat alanında henüz yeterince ilgi odağı olamayan sinestezi fenomeninden yola çıkarak Novalis, Hölderlin, Baudelaire ve Rimbaud gibi şairlerin şiirlerini yeni bir yaklaşımla incelemeyi ve bu doğrultuda alana katkı sunmayı amaçlayan bu çalışma, edebi sinestezinin farklı ifade biçimlerini ortaya koymaktadır. Ayrıca, sinestezi fenomenini yalnızca duyular arası aktarımlar ve ilişkilerden hareketle değil, tek bir duyunun dahi ruh haliyle bağlantılı olarak yaratabileceği sinerji çerçevesinde ele almaktadır. Çalışmanın sonucunda, oluşturulan sentez yaklaşım aracılığıyla, edebi metinleri duyulardan hareketle okuma denemesinin gerçekleştirilebileceği sonucuna varılmaktadır. Ele alınan romantik ve sembolist şiirlerde açığa çıkan sinestezi fenomeni ve duyuların niteliğine ilişkin bulguların karşılaştırmalı olarak değerlendirilmesi, şiir kapsamında dil ve duyu ilişkisine nasıl yaklaşılması gerektiğine dair yeni bir bakış açısıyla gelenekselliğin sınırlarının aşıldığını göstermektedir. Bu tarz bir yaklaşımla gerçekleştirilecek olan bir şiir analizinin genelde edebiyat, özelde karşılaştırmalı edebiyat ve şiir alanına katkı sağlayacağı görülmektedir.
Özet (Çeviri)
From past to present synesthesia has an important place as a phenomenon of interest in science and art. In the most general sense, this phenomenon, which is expressed as evoking a sense impression by another sense or as a transfer of senses, has been enriched in meaning through reinterpretation in various disciplines within the historical process. In terms of literature, it is seen that this richness has gained different dimensions. Synesthesia deals not only with interrelationships between senses, but also with the qualities of senses and expresses through the senses the tendency to move from the physical world to the spiritual one. In this study, reflections of synesthesia will be mainly focused on reflections of art, especially literature, and the senses will be considered as the point of interest. It is also important that the tendencies of the senses to acquire different qualities and different dimensions, as well as the interrelationships of the senses, transcend the universal language. The worlds re-created through the senses in romantic and symbolist poetry will be considered in the phenomenological and cognitive framework and the quality of the relation established by a particular poet between language and the senses will be scrutinized. Thus, the links between consciousness and moods will be revealed. In this context, it will be questioned whether a preliminary study on analyzing literary texts through senses can be employed with a synthesis approach that will be formed. This study aims to contribute to the field by examining poems of poets such as Novalis, Hölderlin, Baudelaire and Rimbaud with a new approach, based on the phenomenon of synesthesia which is not yet sufficiently focused in the field of literature in our country. This dissertation reveals different forms of expression of literary synesthesia. In addition, it considers the phenomenon of synesthesia in the context of the synergy that can be created not only through inter-sensory transfers and relationships, but also in relation to the mood, even of a single sensation. In conclusion of the study, through the synthesis approach formed, it is observed that literary texts can be analyzed through senses. A comparative evaluation of the findings of the phenomenon of synesthesia and senses' qualities in the selected romantic and symbolist poems, shows that the boundaries of traditional critical approaches to literature have been overcome by a new perspective on how poetry should be analyzed in relation to language and senses. It is seen that the analysis of poetry which will be conducted with this kind of approach will contribute to literature in general, comparative literature and poetry in particular.
Benzer Tezler
- William Butler Yeats ve Ahmet Haşi̇m şi̇i̇rleri̇nde semboli̇zm
Symbolism in the poems of William Butler Yeats and Ahmet Haşi̇m
ÖZLEM SAYAR
Yüksek Lisans
Türkçe
2015
Türk Dili ve EdebiyatıErciyes Üniversitesiİngiliz Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MELİH KARAKUZU
- La recepción de la poesia de Antonio Machado desde el punto de vista del 'yo poético' y la 'temporalidad' en el siglo XX
Antonio Machado'nun şiirlerinde 'şiirsel ben' ve 'zamansallık' kavramlarının XX: Yüzyıl boyunca alımlanması
OLCAY ÖZTUNALI
Doktora
İspanyolca
2005
Batı Dilleri ve EdebiyatıAnkara ÜniversitesiBatı Dilleri ve Edebiyatları Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MUKADDER YAYCIOĞLU
- The gyroscopic transformation of self: An analysis of the quest in William Butler Yeats's poetry
William Butler Yeats' in şiirlerinde özbenlik arayışının jiroskopik başkalaşımı
ÖZLEM SAYLAN
Yüksek Lisans
İngilizce
2017
Batı Dilleri ve EdebiyatıPamukkale Üniversitesiİngiliz Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. ŞEYDA SİVRİOĞLU