Karaçay-Malkar sosyo-kültürel yapısının etnik kökenleri ve kültürleşme
The Ethnic origins of Karachay-Balkar socio-cultural structure and acculturation
- Tez No: 52863
- Danışmanlar: DOÇ. DR. M. ÇAĞATAY ÖZDEMİR
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Sosyoloji, Sociology
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 1996
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Hacettepe Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Sosyoloji Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 345
Özet
Kafkasya, Karadeniz ile Hazar denizi arasında uzanan yüksek sıradağların ve bu dağların üzerinde ve eteklerinde yer alan Abhazya, Adigey, Kabardey, Karaçay-Malkar, Osetya, Çeçen-İnguş ve Dağıstan ülkelerinin genel adıdır. Tarih boyunca, gerek Orta Asya ve Güney Rusya bozkırlarından gelen çeşitli Türk ve Hind-Avrupa kökenli atlı-göçebe savaşçı kavimlerin, gerek Karadeniz yolu ile batıdan gelen Yunan-Roma-Bizans-Ceneviz ticaret kolonilerinin, gerekse güneyden gelen çeşitli Ön Asya kavimlerinin göç ve istila hareketlerine sahne olan Kafkasya, bu kavimlerin bıraktığı etnik ve sosyo-kültürel unsurları günümüze kadar taşımıştır. Kimmer, İskit, Hun-Bulgar, Alan, Hazar, Kıpçak gibi Kuzeyden gelen Proto-Türk ve Türk kavimlerinin yanı sıra Kafkasya 'run etnik ve sosyo-kültürel yapısının oluşumunda ve şekillenmesinde Yunan-Roma-Bizans medeniyetleri ile Ön Asya medeniyetleri de etkili olmuşlardır. Dışardan gelen bütün bu unsurlar Kafkasya'nın yerli kavimlerinin etnik ve kültürel yapılan ile birleşerek ortaya yeni bir sosyo-kültür kalıbı çıkarmıştır. Bunda, Kafkasya' daki çeşitli halkların etnik yönden birbirleri ile karışarak akraba etnik gruplar haline gelmelerinin yani amalgamasyon sürecinin büyük rolü olmuştur. Bir etnik gruptan diğerine geçerek bir-iki kuşak içinde asimile olan fert yada aileler, beraberlerinde getirdikleri kültürel unsurların yeni katıldıkları gruba benimsetilmesinde önemli rol oynamışlar ve böylece Kafkasya halkları etnik yönden birbirleri ile karışırlarken, kültürel yönden de benzer yapılar oluşturmaya başlamışlardır. Kuzeyden gelen bozkır-göçebe kültürü ile Kafkasya'daki yerleşik kültürler arasındaki çatışma ve ilişkiler toplumsal iş bölümünü yaratmış ve bunun sonucunda ortaya çıkan özel mülkiyet sistemi Kafkasya halkları arasında sosyal tabakalaşma sürecini başlatmıştır. 14. yüzyıla kadar çeşitli Türk kavim ve devletlerinin hâkimiyeti altında bulunan Kafkasya'da, Altın Ordu imparatorluğunun yıkılarak Kafkasya üzerindeki hâkimiyetini kaybetmesiyle, 14-15. yüzyıllarda Kafkas toplumları arasında ilk feodal ilişkiler ortaya çıkmaya başlamıştır. Feodal sistem ve sosyal tabakalaşma en mükemmel biçimiyle Kabardeyler arasında kurulmuş ve onların etkisi altındaki baza Adige kabileleri ile Karaçay-Malkarlılar arasında da yayılmıştır. 19. yüzyılda en gelişmiş duruma gelen feodalizm ve sosyal tabakalaşma sistemi doğal gelişimini yasayamadan, Rusya 'run 1864 yılında Kafkasya'yı ele geçirmesiyle sona ermiştir. Kafkasya halklarının geleneksel hukuk sistemlerinde ve aile yapılarında da feodal ilişkilerin ve sosyal tabakalaşmanın derin izlerine rastlamak mümkündür. Kafkasya halklarının mitolojik eski inançlarında ve dinlerinde çok tanrılıIll inanç sisteminin etkisi görülmektedir. Bunların kaynaklarının çeşitli kavim ve medeniyetlere dayandığı anlaşılmaktadır. Karaçay-Malkar eski inançlarında Orta Asya Türk şamanizmi dikkati çekerken Adige ve Abhazlar'da Yunan-Roma mitolojilerinin izleri göze çarpmaktadır. Ancak bütün Kafkasya halklarının eski dinî inançları üzerinde 6. yüzyıldan itibaren bölgede yayılmaya başlayan hristiyanlık etkili olmuştur. Fakat bir süre sonra hristiyanlık inana Kafkas halklarının eski çok tanrılı inançları arasında eriyerek semavî din olma özelliğini kaybetmiştir. Kafkasya halkları etnik ve sosyo-kültürel yönden yüzlerce yıllık bir süreç sonunda bugün akraba milliyetler haline gelmişlerdir. Bu bakımdan onları ırk yada etnik köken kriterlerine göre sınıflandırmak ve farklı milletler olarak değerlendirmek bilimsel açıdan doğru değildir. Kafkasya halkları ancak dil gruplarına göre birbirlerinden ayrılarak sınıflandırılabilir.
Özet (Çeviri)
Caucasus is the general name of the high mountain range which lies between the Blacksea and the Caspian sea, and the countries of Abkhazia, Adigey, Kabardin, Karachay-Balkaria, Ossetia, Chechen-Ingushetia and Dagestan. Caucasus has been subjected to migration and invasion movements of several tribes and peoples who came from the steppes of Central Asia and South Russia, or Greek-Roman-Byzantine-Genoese trade colonists who travelled from the west by the Black Sea and some tribes who migrated from the south of the Caucasus. All ethnic and socio-cultural elements which have been left by those tribes have reached to our time. Proto-Turk and Turk tribes who came down from the north, like Kimmer, Scythian, Hunno-Bulgar, Alan, Khazar and Kipchak have been effectual on ethnic and socio-cultural structure of Caucasus, as well as Greek-Roman- Byzantine civilizations. All those elements that originated from outside of the Caucasus mixed with ethnic and cultural elements of the native tribes thus a new socio-cultural pattern has been accomplished. Amalgamation of different ethnic groups played a great role in this phenomenon. Individuals or families who passed into an other ethnic group and assimilated in this new ethnic group brought their own cultural elements together. By admission of those new cultural elements, Caucasian peoples accomplished similar structures while they were being mixed with each other ethnically. The conflict and relation between the nomadic steppe culture of the tribes originating from the north and the settled culture of Caucasians have created social division of labor. As a result of this process private property system occured initiating the process of social stratification among the peoples of the Caucasus. After the fall of Golden Horde empire in 14th century, the first feudal relations occured among the peoples of the Caucasus. Feudal system and social stratification was established among Kabardians in complete form and spreaded out among some Adige tribes and Karachay-Balkarians who were under influence of Kabardians. Feudal system was at its complete level in 19th century but it couldn't live its natural development and it came to an end after Russia has conquered the Caucasus in 1864. It is possible to see the traces of feudal system and social stratification in customary law and family structure of Caucasian peoples. In mythological old believes of Caucasian peoples and in their old religions paganism can be seen. In old believes of Karachay-Balkarians shamanism of Turkic tribes of Central Asia call attention while in Adige and Abkhazians the influence of Greek-Roman civilization can be seen. Christianity has also been influentialsince 6th century among the Caucasian peoples, but it lost its effect in a time. Today Caucasian peoples have become closely related nations after a process of mixing ethnically and socio-culturally for hundreds of years. So it is not correct scientifically, to classify the Caucasian peoples according to criteria of race and ethnic origin. Caucasian peoples can only be classified according to language groups.
Benzer Tezler
- Kafkasya'dan Anadolu'ya Karaçay-Malkar Türkleri
Başlık çevirisi yok
SEDEF İLHAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2002
TarihDicle ÜniversitesiOrtaöğretim Sosyal Alanlar Eğitimi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. KENAN ZİYA TAŞ
- Epileptik nöbet geçiren-sağlıklı çocuğu olan annelerin tükenmişlik düzeylerinin farklı değişkenler açısından incelenmesi
Studying of burnt out levels of mothers of with children having epileptic seizures and healthy children with respect to different variables
SEVİL AKMAN
- Karaçay Malkar Türkçesi ve Kara Kübür romanı üzerine inceleme
Karachay Malkar Turkish and Black Quiver on his novel analysis
MELİKE ÖZTÜRK AKDAĞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2013
Türk Dili ve EdebiyatıOrdu ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. İSMAİL DOĞAN
- Karaçay-Malkar Nart destanlarında mitolojik kahramanların ve varlıkların incelenmesi
Examination of mythological heroes and beings in Karaçay-Malkar Nart epics
SÜMEYYE KÜBRA GÜNDOĞDU
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Halk Bilimi (Folklor)Yıldız Teknik ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AYNUR KOÇAK
- Karaçay Malkar Türkçesinde kuş (hayvan) isimlerinin kuruluşu ve Türkiye Türkçesi ile karşılaştırılması
Foundation of animal birdş names and comparing with Turkey Turkish in Karachay Malkar Turkic
EDA BİNDAŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2016
DilbilimOrdu ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. İSMAİL DOĞAN