16. yüzyıl Osmanlı şair tezkireleri bağlamında eser üretme yöntemleri: Terminoloji çözümlemesi
An analysis of the terminology of textual production methods in sixteenth-century Ottoman şair tezkires
- Tez No: 528677
- Danışmanlar: PROF. DR. ZEHRA TOSKA
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Türk Dili ve Edebiyatı, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2018
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Boğaziçi Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 365
Özet
Bu tez daha önce sayısız araştırma ve incelemeye konu olan, Osmanlı edebiyatı denildiğinde her türlü bilgiye erişmek için birincil kaynaklardan sayılan şair tezkirelerine dayanmaktadır. Şair tezkireleri, şairlerin hayat hikâyeleri ve eserlerini ele alan, şairlerin şiirlerinden örnekler sunan biyografi-antoloji bileşimi eserlerdir. Osmanlı edebiyatında on altıncı yüzyılda yazılmaya başlanmış olup bu edebiyatın son evresine dek sürdürülmüş bir yazın geleneğidir. Bu incelemede hem bu geleneğin Osmanlı'daki ilk örneklerinin verildiği hem de Osmanlı edebiyatının belirli bir seviye ve hüviyete eriştiği klasik dönemi olan on altıncı yüzyılda ortaya konmuş şair tezkireleri ve bu tezkireler bağlamında Osmanlı edebiyatında eser üretme biçimleri ele alınmıştır. Osmanlı edebiyatı kapsamında verilmiş sayısız eserin tanımlanması ve sınıflandırılması çok çeşitlidir. Bu tez bağlamındaysa eserin nasıl bir yolla üretildiği, inşa/üretim yöntemini, yolunu, biçimini ifade eden bir (tetebbu', nazîre, cevâb, terceme, şerh, tasnîf, te'lîf...) sınıflandırmaya gidilmiştir. Eserin bir anlamda dikiş izlerinden, kalıbından nasıl biçilip dikildiğini anlatan tanım ve terimlerin ortaya konmasıyla bu tez bir terminoloji çalışması ve çözümlemesi olma amacındadır.
Özet (Çeviri)
Şair tezkires (tezkiretü'ş-şu'arâ) or biographical dictionaries of poets are regarded as the most prominent literary/historical sources of Ottoman literature. Originated in the Arabic and remodeled in the Persian tradition, şair tezkires emerged in the sixteenth century as a separate literary genre in the Ottoman realm and continued up until the twentieth century unceasingly. Tezkires not only provide us with the basic background information about a poet's life and his/her poesy/poetics, but they also give samples of their poems, hence displaying a mixture of the two genres, biography and anthology. This thesis is based upon and derives from sixteenth-century şair tezkires written in the Ottoman literary domain. In this study, methods of textual production are the main focus of interest in the context of those tezkires. There have been various definitions and classifications of the works produced in the Ottoman literature. Yet based on a different type of evaluation, this study pursues a different kind of classification and focuses on how the works/texts were composed; that is, the terms that indicate the ways, methods of textual production which could be listed as tetebbu', nazîre, cevâb, terceme, şerh, tasnîf, te'lîf, tazmîn and so on are discussed in detail, and all the usages of these terms by the sixteenth-century tezkire authors are presented with their intra-lingual translations. Thus, this thesis has put forth both a study of terminology and a discourse analysis.
Benzer Tezler
- Anadolu sahası tezkirelerinde eğitim, öğretim ve yetiştiricilik
Education,training and mentorship in Anatolian tezkires
BERİL İZEL ESMER
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
Türk Dili ve EdebiyatıTOBB Ekonomi ve Teknoloji ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. TUBA IŞINSU İSEN DURMUŞ
- Osmanlı sahası Türkçe şair tezkirelerinin tür özellikleri
The characteristics of the style of the Turkish poets? tezkires in The Ottoman Era
MUSTAFA DURMUŞ
Doktora
Türkçe
2007
Türk Dili ve EdebiyatıHacettepe ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ÜLKÜ ÇELİK ŞAVK
- XVIII. yüzyıl tezkirelerinde bilgi kaynakları ve bu kaynaklardan yararlanma biçimleri
XVIII. information sources of the century constituents and their use of these resources
HALİM GİDEROĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2017
Türk Dili ve EdebiyatıYüzüncü Yıl Üniversitesiİslam Tarihi ve Sanatları Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. MEHMET HALİL ERZEN
- Şuhi Divanı (inceleme-metin)
Divan of Şuhi (critical edition-textual analysis)
YILMAZ TOP
Yüksek Lisans
Türkçe
2003
Türk Dili ve EdebiyatıBoğaziçi ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. GÜNAY KUT
- 16. yüzyıl divanlarında dünyevileşme-sosyal hayat
Earthly affairs-social life in the divan literature in the 16th centruy
YUSUF EMİRHAN KARACA
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
Türk Dili ve EdebiyatıArtvin Çoruh ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ AYŞE ÇELEBİOĞLU