Bazı haşhaş (Papaver somniferum L.) diallel melezlerinde verim ve kalite özellikleri ile heterosis etkisinin incelenmesi
Investigation of yield and quality traits and their heterosis effects in some poppy (Papaver somniferum L.) diallel hybrids
- Tez No: 530198
- Danışmanlar: PROF. DR. GÜNGÖR YILMAZ
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Ziraat, Agriculture
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2018
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Tokat Gaziosmanpaşa Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Tarla Bitkileri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 252
Özet
Türkiye, gerek haşhaş kapsülünden elde edilen alkaloidler gerekse tohum ihracatı bakımından dünya ticaretinde büyük bir paya sahiptir. Bu çalışmada, farklı özelliklere sahip haşhaş çeşitleri ile yarım diallel melezleme yapılarak ebeveyn ve melez döllerin; verim ve bazı kalite özellikleri, heterosis ve heterobeltiosis seviyeleri, genel ve özel kombinasyon yetenekleri incelenerek uygun ebeveyn ve melezlerin belirlenmesi amaçlanmıştır. Denemede, dokuz ebeveyn (Ofis 96, TMO 1, Hüseyinbey, Çelikoğlu, Ofis NM, Ofis 1, Bolvadin 95, Ofis 2 ve TMO T) ve bunlardan 2015 yılında yarım diallel melezleme ile elde edilen 36 melez kombinasyonu kullanılmıştır. Ebeveyn ve F1 melezlerin olduğu deneme 2016 ve 2017 yıllarında Tokat-Kazova koşullarında, Tesadüf Blokları Deneme Desenine göre dört tekerrürlü olarak yürütülmüştür. Çalışmada bazı fenolojik, morfolojik, verim ve kalite özellikleri incelenmiştir. Araştırmada elde edilen iki yılın ortalama sonuçlarını göre; melez kombinasyonları ve ebeveynlerde, kapsül verimi 135.63-216.99 kg/da, tohum verimi 113.02-258.43 kg/da ve morfin oranı %0.42-1.66 olarak bulunmuştur. Heterosis değerleri; kapsül verimi %-1.65-40.02, tohum verimi %3.36-75.41 ve morfin oranı %-5.59-60.79 arasında, genel kombinasyon yeteneği etkisi; kapsül verimi -10.31-9.95, tohum verimi -19.01-10.22 ve morfin oranı -0.23-0.44, özel kombinasyon yeteneği etkisi; kapsül verimi -18.41-30.12, tohum verimi -32.50-43.11, ve morfin oranı -0.24-0.30 olarak tespit edilmiştir. Tüm incelenen özellikler birlikte değerlendirildiğinde, Ofis NM x Ofis 1, Ofis NM x Ofis 2, TMO 1 x Ofis 1, TMO 1 x Ofis 2, Çelikoğlu x Ofis NM, Çelikoğlu x TMO T, Hüseyinbey x Ofis 1 melez kombinasyonları en üstün melezler olarak belirlenmiştir.
Özet (Çeviri)
Turkey has a large share in terms of both alkaloid amounts obtained from poppy capsules and exports of seed in world trade. The aim of the present study, to make half diallel crosses between cultivars with different characteristics and to determine yield and some quality characteristics, heterosis and heterobeltiosis levels, general and special combination capabilities of parents and hybrids. In the experiment were used nine parents (Ofis 96, TMO 1, Hüseyinbey, Çelikoğlu, Ofis NM, Ofis 1, Bolvadin 95, Ofis 2 and TMO T) and 36 hybrid combinations were produced by half diallel crossing in 2015. The parents and F1 hybrids were examined under field conditions in Tokat-Kazova with four replications Completely Randomized Blocks Design in 2016 and 2017. Some phenological, morphological, yield and quality characteristics were investigated. Based on two year-results hybrids and parents, had capsule yields of 135.63-216.99 kg/da, seed yields of 113.02-258.43 kg/da and morphine contents of 0.42-1.66%, respectively. Heterosis values; ranged from -1.65 to 40.02% for capsule yield, from 3.36 to 75.41% for seed yield and from -5.59 to 60.79% for morphine ratio. General combination ability; varied from -10.31 to 9.95 for capsules yield, -19.01 to 10.22 for seed yield and -0.23 to 0.44 for morphine ratio while special combination ability; varied from -18.41 to 30.12 for capsules yield, -32.50 to 43.11 for seed yield and -0.24 to 0.30 for morphine ratio. When all examined properties are evaluated together, Ofis NM x Ofis 1, Ofis NM x Ofis 2, TMO 1 x Ofis 1, TMO 1 x Ofis 2, Çelikoğlu x Ofis NM, Çelikoğlu x TMO T, Hüseyinbey x Ofis 1 hybrid combinations were concluded to be the best hybrids.
Benzer Tezler
- Bazı haşhaş (Papaver somniferum L.) çeşitlerinin tohum ve yağ özelliklerinin belirlenmesi
Determination of seed and oil properties of some poppy (Papaver somniferum L.) varieties
ÇİĞDEM ATALAY
Yüksek Lisans
Türkçe
2004
Gıda MühendisliğiSelçuk ÜniversitesiGıda Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MUSA ÖZCAN
- Bazı haşhaş (Papaver somniferum L.) çeşitleri ve hatlarında tohum ve yağ verimi ile yağ kalitesinin belirlenmesi
Determination of seed and oil production and oil quality in some poppy (Papaver somniferum L.) varieties and lines
YAĞMUR KAHRAMAN YANARDAĞ
- Bazı haşhaş (Papaver somniferum L.) çeşitlerinin melezlerinde verim ve verim öğeleri üzerine heterosis etkisinin araştırılması
Researches on heterosis on yield and some traits of the hybrids of selected poppy(Papaver somniferum L.) lines
SEZEN DOĞRAMACI
- Seçilmiş bazı haşhaş (Papaver somniferum L.) çeşit ve hatlarının verim öğelerinin karşılaştırılması
A comparison of yield components between selected varieties at lines in poppy
AHMET GÜMÜŞÇÜ
Yüksek Lisans
Türkçe
1996
ZiraatAnkara ÜniversitesiTarla Bitkileri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NEŞET ARSLAN
- Haşhaş (Papaver somniferum L.) tohum partilerinde tohum gücünü belirlemek amacıyla hızlı yaşlandırma testinin kullanımı
Accelerated ageing test for determining seed vigor of opium poppy (papaver somniferum L.) seed lots
GAMZE KULAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
ZiraatEskişehir Osmangazi ÜniversitesiTarla Bitkileri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MEHMET DEMİR KAYA