Nasîruddin Tûsî ve Kınalızâde'nin mutluluk anlayışlarının mukayeseli analizi
Comperative analysis of happiness perception of Nasruddin Tusi and Kinalizade
- Tez No: 531506
- Danışmanlar: DOÇ. DR. MURAT DEMİRKOL
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Felsefe, Philosophy
- Anahtar Kelimeler: Tûsî, Kınalızâde, mutluluk, yetkinlik, erdem, Tusi, Kınalızade, happiness, competency, merit
- Yıl: 2018
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ankara Yıldırım Beyazıt Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Felsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 184
Özet
Antik Yunan felsefesi kaynaklı erdem ahlakının temel kavramlarından olan mutluluk, İslam ahlak felsefesinde de ahlakın amacı olarak önemini korumuş olan bir kavramdır. Biz bu tez çalışmasında İslam ahlak felsefesinin zirve dönemi temsilcisi Nasîruddin Tûsî ile bu çerçevede Ahlâk-ı Alâî adlı ahlak eserini yazan Osmanlı âlim ve düşünürü Kınalızâde Ali Çelebi'nin mutluluk anlayışlarını karşılaştırdık. Çalışmamızda bu sahada yapılan araştırmalara atıfta bulunduk. Fakat bizim yaptığımız gibi Tûsî ve Kınalızâde'nin mutluluk anlayışlarını mukayeseli olarak inceleyen ve analiz eden bir araştırmaya Türkiye ölçeğinde henüz rastlayamadık. Araştırmamız giriş ve üç bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde Tûsî'nin mutluluk anlayışını muhteva, kaynak, yöntem ve özgünlük bakımından ortaya koymaya çalıştık. İkinci bölümde ise Kınalızâde'nin mutluluk anlayışını yine aynı dört husus açısından ortaya koymaya çalıştık. Üçüncü bölümde iki filozofun aynı konulardaki görüş ve yaklaşımlarını karşılaştırmalı olarak analiz ettik. Çalışmamızda özellikle muhteva araştırması geniş yer kapladı. Çünkü burada iki ahlak düşünürünün mutluluğa götüren vasıtaları ve yetkinleşme araçları olarak erdemleri nasıl incelediklerini anlamaya çalıştık. Bu hususta Tûsî'nin büyük ölçüde Antik Yunan selefleri ile Müslüman filozoflardan Zekeriya er-Râzî, Fârâbî, İbn Sînâ, İbn Miskeveyh ve Gazzâlî'den yararlandığını gördük. Kınalızâde'nin ise söz konusu Yunan ve İslam kaynaklarını büyük ölçüde Tûsî'nin Ahlâk-ı Nâsırî'si üzerinden kullanırken, ortak kaynak olan Gazzâlî'den doğrudan ve daha kapsamlı yararlandığını, ama Tûsî'nin başvurmadığı birçok yeni kaynağa başvurduğunu tespit ettik. İki düşünür de mutluluğun özünü açıklamada kısmi özgünlüğe sahip olmakla birlikte büyük ölçüde tevarüs ettikleri görüşleri nakletmiş görünmektedirler. Özellikle Tûsî'nin filozof kimliğine uygun olarak ebedî mutluluğu ve haşri İbn Sînâ gibi ruhanî nitelikli açıklama eğilimi taşıdığını gördük. Kalıcı tam mutluluğun ahirette gerçekleşeceği konusunda iki düşünür benzer yaklaşımları benimser görünse de Tûsî'de felsefî izah öne çıkarken, Kınalızâde'de dinî izah öne çıkmaktadır. İki ahlakçı arasında kısmi de olsa önemli yöntem farklılığı olduğu görülmüştür. Tûsî meseleleri burhani yöntem sınırları içinde ve felsefî bir üslupla ele alırken, Kınalızâde Tûsî'nin yöntemini kısmen uygulamakla birlikte meseleleri dinî naslara ve kültürel mirasa başvurarak açıklama ve kanıtlama yöntemine daha çok önem vermiştir.
Özet (Çeviri)
Happiness, one of the fundamental concepts of merit morals originating from Ancient Greece Philosophy keeps its importance as being goal of morals in Islamic Morals Philosophy. Within the scope of this thesis study, we have compared happiness perception of Nasiruddin Tusi who is a representative of a peak time of Islamic Morals Philosophy and Kınalızade Ali Çelebi who is an Ottoman scholar and philosopher and also have written morals work called Ahlak-ı Alai. We referred to studies conducted in this field of research in our study. By the way, we have not seen any research study conducted in Turkey for inspecting happiness perception of Tusi and Kınalızade in a comparative way similar to us. Our study is comprised of an introduction and three separate parts. In first part, we have worked on happiness perception of Tusi in terms of content, resource, method and originality. In the second part, we have tried to reveal happiness perception Kınalızade in terms of these four points similarly. In the third part, we have comparatively analyzed perspectives and approaches in identical issues of these two philosophers. Content analysis comprised the large part of our study particularly. Because here, we tried to understand how these two philosophers investigate merits in terms of vehicle for reaching happiness and competency enabling tools. In this respect, we have observed that Tusi largely benefited from Ancient Greece predecessors and Muslim philosophers Zekeriya er-Razi, Farabi, İbn Sînâ, İbn Miskeveyh and Gazzali. On the other hand, we have identified that Kınalızade largely used aforementioned Greece and Islam resources thorugh Ahlâk-ı Nasırî of Tusi by directly and more comprehensively benefiting from a common resource Gazzali and at the same time applied for several new resources to which Tusi did not apply for. Notwithstanding that two philosophers have partial originality in terms of explaining the core of happiness, it's seen that both philosophers transported hereditary views to a large extent. Particularly, we have seen that Tusi possessed perpetual happiness and a tendency of spiritual explaining like haşri İbn Sînâ in accordance with his philosophical identity. Although two philosophers seem to adopt similar approaches in terms of the opinion defending that permanent happiness becomes real in afterdeath, religious explanation becomes prominent for Kınalızade while philosophical explanation becomes prominent for Tusi. Between two moralists, there seems an important methodological difference albeit a partial one. While Tusi handles issues within the boundaries of burhani method and a philosophical style, Kınalızade put more emphasis on method of explaining and proofing issues by consulting on religious evidences and cultural heritage and partially applied method of Tusi at the same time.
Benzer Tezler
- İslâm ahlâk düşüncesinde Tedbîrü'l Müdün
Tedbîru'l-Mudun in The Islamic ethical thought
MESUT ENGİN
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
DinVan Yüzüncü Yıl ÜniversitesiFelsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ YUNUS KAPLAN
- Kınalızâde Ali Çelebi'nin Ahlâk-ı Alâî çerçevesinde devlet felsefesi
Qinalizade 'Ali Celebi's state philosophy in the context of Akhlaq-i 'Alai
SÜMEYRA YOLCU
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
DinBursa Uludağ ÜniversitesiFelsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ HİDAYET PEKER
- Konjonktürel dalgalanmaların devlet müdahaleciliğine etkisi çerçevesinde: 2008 Global Mali Krizi
The effects of business cycles on government interventionism within the framework of he 2008 Global Financial Crisis
ÖZNUR UÇAR
- Nasîruddin Et-Tûsî'nin Ahlâk-ı Nâsırî adlı eserinde siyaset felsefesi
Political philosophy in Nasîr Al-Tusi̇ Moral-i Nasirî
FAZLI KİP
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
FelsefeSivas Cumhuriyet ÜniversitesiFelsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ASİYE AYKIT
- Political thought in the beginning of the Ottoman Empire as expressed in Ahmed Husameddin Amasi's Kitab-ı Miratu'l-Muluk (1406)
Ahmed bin Hüsameddin Amasi'nin Kitab-i Miratu'l-Muluk isimli eserinde yansıtıldığı şekilde Osmanlı Devleti'nin başlangıç döneminde siyaset düşüncesi
MEHMET ŞAKİR YILMAZ
Yüksek Lisans
İngilizce
1998
Tarihİhsan Doğramacı Bilkent ÜniversitesiTarih Ana Bilim Dalı
PROF.DR. HALİL İNALCIK