Egemenlik ve Osmanlı-Türk Anayasalarında egemenlik anlayışının dönüşümü (1808-1982)
Sovereignty and the transformation of the understanding of sovereignty in Ottoman&Turkish Constitutions (1808-1982)
- Tez No: 531732
- Danışmanlar: DOÇ. DR. ÖMER KESKİNSOY
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Siyasal Bilimler, Political Science
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2018
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Gazi Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Siyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Siyaset ve Sosyal Bilimler Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 323
Özet
Bu doktora tez çalışmasında, Türk Anayasacılık hareketinin ilk belgesi olarak kabul edilen Sened-i İttifak'tan Cumhuriyet tarihinin halen yürürlükteki son anayasası olan 1982 Anayasasına kadar geçen dönem içerisindeki anayasaların dayandığı egemenlik anlayışı incelenmektedir. Çalışma dört bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde evvela egemenlik kavramına ilişkin açıklamalar yapılarak, konuya dair kavramsal çerçevenin çizilmesi hedeflenmiştir. Ayrıca egemenliğin tarihi ve felsefi gelişiminden bahsedilmiş, klasik egemenlik anlayışında yaşanan dönüşüm irdelenmiştir. İkinci bölümde, egemenlik kavramı ile anayasa ve anayasacılık ilişkisi incelenmiştir. Üçüncü bölümde, Osmanlı anayasacılık gelişmeleri ve egemenlik anlayışı ilk iki bölüm temelinde analiz edilmiştir. Osmanlı İmparatorluğu'ndan Türkiye Cumhuriyetine geçiş birçok açıdan hem bir kopuş hem de bir süreklilik içermektedir. Dördüncü ve son bölümde ise modern ulus-devlet yapısı şeklinde kurulan yeni Cumhuriyet'te gerçekleştirilen anayasaların egemenlik anlayışı ve bu anlayışa sebep olan zihniyet değişimi anlatılmıştır. Bu çerçevede egemenlik anlayışının anayasal gelişmelerde yaşadığı değişim ve dönüşüm incelenmiştir. Bu bağlamda, tezin kapsamı ve sınırlılıkları göz önünde bulundurularak yapılan değerlendirmeler neticesinde, egemenlik kavramı her ne kadar tartışılmaya devam etse de kuramsal değerini koruduğu muhakkaktır. Bununla birlikte Osmanlı-Türk Anayasal gelişmelerinde egemenlik anlayışının en azından yasal/anayasal mevzuat açısından Batı tarzında bir değişim ve dönüşüm geçirdiğini söylemek mümkündür. Ancak bu değişime neden olan aktörler ve dinamikler Batı ile aynı benzerliği taşımamaktadır. Bu yönüyle hem egemenlik anlayışı hem de anayasal gelişmeler bağlamında temel aktör devlet olduğu gibi değişime neden olan ana etkenler de mutlak gücü sınırlandırmak ve ulusu gerçek anlamda egemenliğin kaynağı ve kullanıcısı yapmaktan ziyade“devletin bekâsı”kaygısı temelinde şekillenmiştir. Dolayısıyla değişimin/dönüşümün yönü, Batıda olduğu gibi halk merkezli ve aşağıdan yukarıya değil; devlet merkezli, çoğunlukla yukarıdan aşağıya bir seyir izlemiştir. Dışarıdan gelen rüzgârın da etkisinin görüldüğü bu uzun süreçte devletin bireye öncelendiği bir anlayışın varlığı her anayasal gelişmede kendini az veya çok göstermiştir.
Özet (Çeviri)
This doctoral dissertation analyses sovereignty understanding of the constitutions between Charter of Alliance (Sened-i İttifak), which is accepted to be the first document of Turkish constitutionalism movement, and the Constitution of 1982 which is the last constitution of the Republican Era and is still in effect. It consists of four chapters. The first chapter dissects and elaborates on the concept of sovereignty. It also touches upon the historical and philosophical development of sovereignty and scrutinizes the changes in the classical understanding of the concept. The second chapter analyses the relationship between the notion of sovereignty and constitution and constitutionalism. The third chapter analyses the developments in Ottoman constitutionalism and understanding of sovereignty based upon the previous two chapters. The transition from Ottoman Empire to Republic of Turkey comprises both disengagement as well as continuity. The forth and last chapter analyses the understanding of sovereignty and the reasonings behind this understanding that has witnessed a mentality transformation during the Republican Era which is established in the form of a nation-state. In this framework, it analyses the changes and transformations of the sovereignty understanding through constitutional developments. In this regard, it concludes, within the scope and limitations of this dissertation, although the concept of sovereignty has continuously been debated it preserves its institutional value. However, it is also clear that in terms of legal/constitutional legislation the understanding of sovereignty in Ottoman-Turkish constitutional developments has witnessed a Western-style change and transformation. Yet, the dynamics and actors that caused this change do not share similarities with the West. The key actor that initiated changes has been the state, whereas the key factors have been the limitation of absolute power and“the survival of the state”instead of transforming the nation as the source and a part of sovereignty. Therefore, the direction of this transformation/change has been a top-down, state-centered process, unlike in the West where it has been a bottom-up and people centered. More or less in every constitutional development the state has been prioritized over the individual, in this long process that also has witnessed foreign influences.
Benzer Tezler
- 1789 Fransız İnsan ve Yurttaş Hakları Bildirisi'nde yer alan 'Ulusal Egemenlik İlkesi'nin 1921 ve 1924 Türk anayasalarına etkileri
Effects of the national sovereignty principle that placed in the 1789 French Human and Citizen Rights Declaration on 1921 and 1924 Turkish constitutions
ESRA TÜRKOĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
HukukMarmara ÜniversitesiKamu Hukuku Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ARDA ATAKAN
- Cumhurbaşkanlığı hükümet sisteminde yürütme organı
Executive authority in the presidential government system
SEYDİ PARAKAZAN
- Osmanlı-Türk anayasalarında egemenlik anlayışı (1876-1961)
The understanding of sovereignty in the Ottoman-Turkish constitutions
ALİ ZİYREK
Doktora
Türkçe
2020
Siyasal Bilimlerİstanbul Medeniyet ÜniversitesiSiyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AHMET NOHUTÇU
- Türk anayasalarında egemenlik anlayışı ve kavramın tarihsel gelişimi
The concept of sovereignty in Turkish constitutions and its historical development
HASAN BASRİ PEHLİVAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
Türk İnkılap TarihiMarmara ÜniversitesiAtatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ALİ KARACA
- Milliyetçiliğin dönüşümü ve Türk Anayasalarında milliyetçilik ilkesi
Transformation of nationalism and the principle of nationalism in Turkish Constitutions
MURAT EROL
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
HukukÇankaya ÜniversitesiKamu Hukuku Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ CEM DURAN UZUN